جامعه‌ای که ادبیات مکتوب ندارد، در قیاس با جامعه‌ای که کلمات، | ادبیات، زندگی ست
جامعه‌ای که ادبیات مکتوب ندارد، در قیاس با جامعه‌ای که کلمات، در متون ادبی‌اَش پرورده شده و تکامل یافته، حرف‌هایش را با دقت کمتر، غنای کمتر و وضوح کمتر بیان می‌کند.
جامعه‌ای بی‌خبر از خواندن، که از ادبیات بویی نبرده؛ همچون جامعه‌ای از کر و لال‌ها دچار زبان پریشی است و به سببِ زبانِ ناپخته و ابتدایی‌اش، مشکلاتِ عظیم در برقراری ارتباط خواهد داشت.
این در مورد افراد نیز صدق می‌کند. آدمی که نمی‌خواند، یا کم می‌خواند یا فقط پرت و پلا می‌خواند، بی‌گمان اختلالی در بیان دارد. این آدم، بسیار حرف می‌زند اما اندک می‌گوید، زیرا واژگانش برای بیان آنچه در دل دارد، بسنده نیست.
اما مسئله، تنها محدودیتِ کلامی نیست. محدودیتِ فکر و تخیل نیز در میان است. مسئله، مسئله‌ی فقرِ تفکر نیز هست، چرا که افکار و مفاهیم؛ که ما به واسطه‌ی آنها به رمز و رازِ وضعیتِ خود پی می‌بریم، جدا از کلمات وجود ندارند.
