حواشی علامه بر تفسیرش المیزان چرا چاپ نمیشود؟ سال 1381 شمسی بو | تشنه‌ی اندیشه / صحتی سردرودی
حواشی علامه بر تفسیرش المیزان چرا چاپ نمیشود؟ سال 1381 شمسی بود. انتشارِ آثارِ علامه طباطبایی را به یکی از فضلای سردرودی در قم سپرده بودند. از من دعوت به همکاری کرد. در دفتر نشرِ آثار که آن روزها در زیر زمینِ مجلۀ مکتب اسلام بود کار را شروع کردیم. در نخستین نشست به پسر علامه مرحوم سید عبد الباقی گفتم بهتر است نخست به آثار منتشر نشده علامه اگر باشد بپردازیم. گفت: همه آثار ایشان چاپ شده است! گفتم طبق معمول نویسندگان هر اثری که از ایشان منشر شود یک نسخه برای خود به عنوان نسخۀ مادر یا نسخۀ نویسنده محفوظ میدارند تا احیاناً اگر خواستند تصحیح یا توضیحی پس از چاپ به نظرشان رسید در حاشیه یا اول و آخرِ آن بنویسند، به گمانم علامه هم این کار را با آثارشان داشت؟ آیا هیچ دیده بودید که ایشان به دوره ای از المیزان که همیشه کنار دستش بود چیزی اضافه کند یا در حواشی آن مطالبی بنویسد؟ گفت: چرا بارها دیده بودم. گفتم: ما همان را میخواهیم که به حمدالله حاصل شد و من نیز مدّتی را کار کردم و جلد اول را هرچه حاشیه به خطِ علامه بود بازنویسی کردم. به یاد دارم که بعضی از حواشی حاکی از آن بود که اواخر عمرشان نوشته اند زیرا در اثر رعشۀ دستشان به سختی نوشته شده بودند و با دشواری بیشتر خوانده میشد. سپس دو هفته برای عمره به عربستان رفتم. وقتی بازگشتم دیدم کار بیشتر روی تفسیر البیان فی الموافقة بین الحدیث و القرآن متمرکز شده است که قرار بود برای اولین بار منتشر شود که در شش مجلد منتشر شد. بعد که دفتر نشر آثارِ علامه به اولِ دورِ شهر منتقل شد باز تا حدودی در جریان امور بودم ولی رفته رفته به عللی از دفتر دور افتادم. بعدها هر گاه که فرصتی یافتم پرس و جو میکردم بلکه چشمم به رؤیتِ نشر المیزان همراه با آخرین اصلاحات و اضافاتِ علامه روشن شود. هنوز هم با گذشتِ بیست سال همچنان آرزومندم که روزی این مهم به سرانجام می رسد! دیشب باز با همان همشهری عزیزم تلفنی مفصل در این خصوص صحبت کردیم که خبر از کتابِ منتشر نشدۀ دیگری از علامه میداد موسوم به ما خطر ببالی. و این که تعلیقاتِ انتقادیِ علامه بر بحارالانوار تا آخر آن به خط شریفشان موجود است. بالاخره گفت اینک مسئول نشر آثار علامه، جناب مستطاب احمد عابدی هستند و سالهاست که روی همان نسخۀ مذکور از المیزان نیز کار میکنند. حال چه زمانی منتشرش خواهند ساخت خدا میداند. با خودم گفتم جریان را بنویسم و منتشر سازم بلکه باعث شود تا آثار منتشر نشدۀ علامه بیش از این در محاق نماند و هرچه زودتر منتشر گردد. سحر با باد می گفتم حدیث آرزومندی ندا آمد که واثق شو به الطاف خداوندی.
