آموزه های کوتاه اخلاقی از امام محمدباقر(ع) محمدجعفر | مجمع مدرسین و محققین حوزه علمیه قم
آموزه های کوتاه اخلاقی از امام محمدباقر(ع) محمدجعفر سعیدیان فر
۱. وَ قَالَ ع إِنَّ لِلَّهِ عِبَاداً مَيَامِينَ مَيَاسِيرَ يَعِيشُونَ وَ يَعِيشُ النَّاسُ فِي أَكْنَافِهِمْ وَ هُمْ فِي عِبَادِهِ مِثْلُ الْقَطْرِ وَ لِلَّهِ عِبَادٌ مَلَاعِينُ مَنَاكِيدُ لَا يَعِيشُونَ وَ لَا يَعِيشُ النَّاسُ فِي أَكْنَافِهِمْ وَ هُمْ فِي عِبَادِهِ مِثْلُ الْجَرَادِ لَا يَقَعُونَ عَلَى شَيْءٍ إِلَّا أَتَوْا عَلَيْهِ.(تحف العقول ص300) امام باقر (ع) فرمود: به راستى، خدا را بندگانى باشد مبارك، توانگر، سهل گير، و بخشنده، خود آسوده زندگى كنند و ديگران هم در پناهشان بياسايند،[خوب زندگی کنند] و براى بندگان او چون بارانند، چنان كه بندگانى دارد سختگير و بی خير، [دشمن نیکی و احسانند] نه خود آسايشى دارند و نه ديگران در پرتو آنها آسودهاند كه در ميان بندگان خدا حكم ملخ را دارند، بر هر چه نشينند، نابودش كنند ۲. وَ قَالَ ع مَا شِيعَتُنَا إِلَّا مَنِ اتَّقَى اللَّهَ وَ أَطَاعَهُ وَ مَا كَانُوا يُعْرَفُونَ إِلَّا بِالتَّوَاضُعِ وَ التَّخَشُّعِ وَ أَدَاءِ الْأَمَانَةِ وَ كَثْرَةِ ذِكْرِ اللَّهِ وَ الصَّوْمِ وَ الصَّلَاةِ وَ الْبِرِّ بِالْوَالِدَيْنِ وَ تَعَهُّدِ الْجِيرَانِ مِنَ الْفُقَرَاءِ وَ ذَوِي الْمَسْكَنَةِ وَ الْغَارِمِينَ وَ الْأَيْتَامِ وَ صِدْقِ الْحَدِيثِ وَ تِلَاوَةِ الْقُرْآنِ وَ كَفِّ الْأَلْسُنِ عَنِ النَّاسِ إِلَّا مِنْ خَيْرٍ وَ كَانُوا أُمَنَاءَ عَشَائِرِهِمْ فِي الْأَشْيَاءِ.(تحف العقول ص295) امام محمدباقر (ع) فرمود: شيعه ما نيست جز كسى كه خدا را در نظر داشته باشد، و اطاعت او كند. شيعه را نتوان شناخت جز با اين اوصاف [ویژگی ها] تواضع، افتادگى، امانت، ذكر فراوان، روزه، نماز، نيكى با پدر و مادر، رسيدگى به همسايگان فقير و بينوا و بدهكار و يتيم، راستگوئى و تلاوت قرآن، شيعه ما جز خير نگويد و آن ها (شيعيان) در بين قوم و خويش خود در هر چيز قابل اعتماد و امينند. ۳. وَ أُوصِيكَ بِخَمْسٍ إِنْ ظُلِمْتَ فَلَا تَظْلِمْ وَ إِنْ خَانُوكَ فَلَا تَخُنْ وَ إِنْ كُذِّبْتَ فَلَا تَغْضَبْ وَ إِنْ مُدِحْتَ فَلَا تَفْرَحْ وَ إِنْ ذُمِمْتَ فَلَا تجْزَعْ (تحف العقول، ص284) امام محمدباقر (ع) به [جابر ابن عبدالله انصاری] فرمودند: تو را به پنج رفتار [دربرابر دیگران] سفارش مىكنم: 1- اگر مورد ستم واقع شدى، تو ستم مكن، 2- و اگر به تو خيانت كردند، تو خيانت مكن، 3- و اگر تكذيب شدى، تو خشم مگير (عصبانى مشو)، 4- و چون تعريف شدى [مدحت گویند] خرسند مباش، 5- و چنانچه نكوهش شدى [مذمتت کنند] بيتابى مكن (نه به تعريفشان خوش باش و نه از ملامتشان بيتابى كن). ۴. إیّاکَ و التَّفریطَ عِندَ إمکانِ الفُرصَهِ فَإنَّهُ مَیَدانٌ یَجری لأِهلِهِ الخُسرانُ ] (تحف العقول، ص286) امام محمدباقر (ع) فرمود: مبادا فرصت های به دست آمده را از دست بدهی که در این میدان آن که وقت را ضایع کند [زمان را ازدست بدهد] زیان می بیند [و فرصت سوزی جز زیان و خسران چیزی نیست] (البته توجه داریم که استفاده بهینه از فرصت ها که مورد تاکید امام (ع) است و مطلوب است غیر از فرصت طلبی مذموم است.) ۵. إنَّ جَمیِعَ دَوابِّ الأرضِ لَتُصَلِّی عَلی طالِبِ العِلمِ حَتَّی الحِیتانِ فی البَحرِ (بصائر الدرجات ج4ص24) امام محمدباقر (ع) فرمود: همه جنبدگان زمین حتی ماهیان دریا، بر جوینده دانش درود می فرستند. ۶. ما عُبِدَاللّه بِشَیءٍ أفضَلَ مِن عِفَّهِ بَطنٍ و فَرجٍ (اصول کافی ج2 ص79) امام محمدباقر (ع) فرمود: خداوند باچیزی برتر از پاکی شکم و دامن عبادت نشده است. @majmaqomh
