باسلام وادب فراوان چهل حديث قرآني ـ حديث هفتم: قرآن چراغ هدای | استاد مهدی کثیر
باسلام وادب فراوان
چهل حديث قرآني ـ حديث هفتم: قرآن چراغ هدایت
محمد بن يحيى عن احمد بن محمد عن احمد بن محمد بن يحيى عن طلحة بن زید عن ابی عبدالله علیه السلام قال: ان هذا القرآن فیه منار الهدی و مصابیح الدجی فلیجل جال بصره و یفتح للضیاء نظره فان التفکر حیاه قلب البصیر، کما یمشي المستنیر فی الظلمات بالنور.
ترجمه: امام صادق علیه السلام فرمودند: به راستی این قرآن فروزشگاه هدایت است و چراغهای شب تار و باید هر جوینده ای دیده در آن بچرخاند و برای پرتو آن نظر خود را بگشاید، زیرا اندیشه زندگی دل بینا است چونانکه راه می رود پرتویاب در تاریکیها به وسیله نور.
منبع: اصول کافی، انتشارات اسوه، جلد ۶، صفحه ۳۸۸.
معرفی کتاب ارزشمند کافی:
الف ـ نویسنده کتاب: ابوجعفر محمد بن یعقوب بن اسحاق کلینی رازی (م ۳۲۸ق) معروف به ثقة الاسلام کلینی است. وی از علما و محدثان دوره غیبت صغری است.
ب ـ معرفی کتاب: اصول کافی عنوان بخش اول از بخش‌های سه‌گانه كتاب حدیثی الکافی است. در این بخش، احادیث مربوط به اعتقادات شیعه و زندگی امامان شیعه و برخی از احادیثی که درباره رفتارهای فرد مسلمان سخن می‌گوید، گردآوری شده است (۳۷۸۵ حدیث). نویسنده در دو بخش دیگر کتاب به روایات فقهی و مواعظ اخلاقی پرداخته است. از آنجا که در بین کتب اربعه فقط الکافی به روایات عقیدتی پرداخته است، این بخش از این کتاب همیشه مورد توجه شیعیان بوده است و به همین دلیل به صورت مجزا نیز منتشر شده است. علمای شیعه شرح‌های متعددی بر آن نگاشته‌اند، چنان‌که ترجمه آن نیز مد نظر بوده و چند ترجمه به زبان فارسی از آن منتشر شده است.
ت ـ ابواب اصول کافی: اصول کافی در هشت بخش کلی شکل گرفته است که کلینی هر یک از این بخش‌ها را با عنوان «کتاب» معرفی کرده است. این عناوین کلی عبارت‌اند از:
• کتابُ العقل و الجهل • کتاب فَضل العِلمکه در ۲۲ باب شکل گرفته است. • کتابُ التَوحید که دارای ۳۵ باب است. • کتابُ الحُجَّةکه خود شامل ۱۳۰ باب است و احادیثی در آن جمع شده که ضرورت امامت، اسامی امامان شیعه، صفات ائمه، زندگی آنان و دلایل اثبات امامت ایشان را بیان می‌کنند. • کتابُ الایمان والکُفر که دارای ۲۰۹ باب است. • کتابُ الدعاء با ۶۰ باب • کتابُ فَضل القرآن در ۱۴ باب • کتابُ العِشْرَة که دارای ۲۹ باب است.
ث ـ شرح‌ها: شرح دهندگان اصول کافی دو گروه هستند؛ گروهی که تمام کتاب الکافی را شرح کرده‌اند و ضمن آن اصول کافی را نیز شرح کرده‌اند و گروهی که فقط به شرح اصول کافی پرداخته‌اند. شرح‌های معروف که به شرح اصول کافی اختصاص دارند عبارتند از: • درخشان پرتوی از اصول کافی اثر سید محمد حسینی همدانی که به زبان فارسی است و چاپخانه علميه قم آن را در شش جلد منتشر کرده است. • شرح اصول الکافی اثر صدرالدین محمد شیرازی (ملا صدرا) (م ۱۰۵۰ق) که به زبان عربی است و مؤسسه مطالعات و تحقيقات فرهنگی آن را در سه جلد توسط منتشر شده است. • شرح الکافی اثر ملا صالح مازندرانی (م۱۱۱۰ق) که به زبان عربی است و علاوه بر اصول، بخش روضه کافی را نيز شرح كرده است. المكتبة الاسلامیة اين شرح را در ۱۲ جلد منتشر کرده است. • الذریعة الی حافظ الشریعة اثر محمد بن محمد مؤمن گیلانی که به زبان عربی است و انتشارات دارالحدیث آن را در ۲ جلد توسط منتشر کرده است. • الحاشيه علی اصول الکافی اثر ملا محمد امین استرآبادی که دار الحدیث آن را منتشر کرده است. • الحاشيه علی اصول الکافی اثر سید احمد بن زین العابدین العلوی العاملی. • الحاشيه علی اصول الکافی اثر سيد بدرالدین بن احمد الحسینی العاملی که دار الحدیث آن را منتشر کرده است. به جز اين موارد، چندین شرح دیگر نیز بر اصول کافی نوشته شده كه نيمه تمام مانده‌اند. مجموعه اين كتاب‌ها در نرم افزار كلینی قابل دسترسی است.
ج ـ ترجمه‌های فارسی: • ترجمه محمدباقر کمره‌ای كه المكتبة الاسلامية آن را ۴ جلد در تهران منتشر کرده است؛ • ترجمه محمد باقر كمره‌ای كه انتشارات اسوه در ۶ جلد منتشر کرده است؛ • ترجمه سید جواد مصطفوی كه كتاب فروشی علميه اسلاميه در ۴ جلد منتشر کرده است.
منابع و ماخذ: اصول کافی، انتشارات اسوه. ویکی شیعه * استاد مهدی هاشمی (کثیر) @mehdikasirkanon
