تحریم فرهنگ ایرانی و زبان فارسی امیر هاشمی مقدم به تازگی از سف | مقدمه
تحریم فرهنگ ایرانی و زبان فارسی امیر هاشمی مقدم به تازگی از سفر عمان برگشته‌ام. پیش از سفر، در کنار مقالات و کتاب‌هایی که درباره این کشور می‌خواندم، طبیعتا کتاب «لونلی پلنت» نیز از اصلی‌ترین منابعم بود. بخش عمان این کتاب با این جمله آغاز می‌شد: «چرا [به عمان] برویم؟ در مسجد جامع مسقط [منظور مسجد سلطان قابوس است] فرش دستباف زیبایی وجود دارد؛ چیزی که زمانی بزرگترین فرش جهان بود، تا آنکه مسجد جامع ابوظبی در امارات متحده عربی این رکورد را شکست» (p: 341). جالب و بلکه اسف‌بار اینکه هر دوی این فرش‌ها کار قالی‌بافان ایرانی است، اما اشاره‌ای به ایرانی بودن آنها نشده. البته در لابلای صفحات آتی کتاب به این مورد پرداخته، اما در حاشیه. کلا به نظر می‌آید فرهنگ ایرانی و زبان فارسی در عرصه بین‌المللی به شدت دارد به حاشیه رانده می‌شود. فرش و پسته و زعفران و... که نام‌شان با ایران گره خورده نیز، نام ایران کم کم دارد از آنها کنده می‌شود. بگذارید با مثال‌هایی بیشتر توضیح بدهم: حتما پیش آمده که کالایی خریده باشید (مثلا رایانه، گوشی تلفن همراه، تلویزیون، دستگاه آبمیوه‌گیری و...) و دفترچه راهنمایش به ترکی و عربی و انگلیسی است، اما زبان فارسی ندارد. دلیلش در بیشتر موارد تحریم ایران است که باعث می‌شود ما کالاهای‌مان را با بهایی بیشتر از کشورهای واسطه (همچون امارات یا ترکیه) خریداری کنیم و شرکت سازنده نیز طبیعتا دفترچه راهنما به زبان همان کشورها تهیه کرده است. خیلی از این کالاهایی که می‌خریم، ممکن است نیاز به نصب نرم‌افزار خاصی داشته باشد که روی وبسایت شرکت سازنده در دسترس است. اما هنگام تلاش برای دانلود آنها با پیغام «این خدمات در کشور شما ارائه نمی‌شود» روبرو می‌شویم که دلیلش باز هم تحریم ایران است. خیلی از نرم‌افزارهایی که می‌خریم یا دانلود می‌کنیم، به زبان‌های گوناگون و متنوع خدمات ارائه می‌دهند. بخش منوی زبان آنها را که باز می‌کنی گاهی با نام زبان‌هایی روبرو می‌شوی که در عمرت حتی یکبار هم نشنیده‌ای. اما خبری از زبان فارسی در میان‌شان نیست. دلیلش شوربختانه باز هم همان تحریم ایران است. خیلی از کالاهای ایرانی که اصلا شهرت‌شان در جهان با نام ایران گره خورده، به دلیل همان تحریم‌ها امکان صادرات نداشته یا در این زمینه محدودیت دارند. بنابراین افراد واسطه (عمدتا سودجو) آنها را به نام کالاهای تولیدی کشورهای دیگر به بازارهای جهانی عرضه می‌کنند. … … حالا که این روزها خبر از نزدیک بودن توافق وین برای برداشته شدن بخشی از تحریم‌ها به گوش می‌رسد، واقعا خوشحالم. حتی برداشته شدن یک تحریم هم یک گام به رها شدن فرهنگ ایرانی و زبان فارسی یاری می‌رساند. یادم نیست این سخن به‌جا و درست را از چه کسی و کجا خواندم؛ اما نوشته بود فرهنگ و اندیشه ایرانی و زبان فارسی در درازای تاریخ با تجارت و کالای ایرانی بوده که به دوردست‌ها، حتی تا چین می‌رفته. اگر تجارت و صادرات کالای ایرانی محدود و دربند شود، فرهنگ ایرانی و زبان فارسی نیز دربند خواهد بود و روز به روز فرسوده‌تر خواهد شد. از همین روست که دست تیم مذاکره‌کننده ایرانی را می‌بوسم و امیدوارم اندک اندک به سوی برداشتن دیگر تحریم‌های ظالمانه نیز گام برداریم تا ققنوس فرهنگ ایرانی بیش از این خاکستر نشود. فراموش نکنیم که تحریم‌های ظالمانه فرهنگی و زبانی به هیچ وجه زیانش کمتر از تحریم اقتصادی و بانکی نیست.
پی‌نوشت ۱: عکس‌ها و توضیحات سفر به عمان را در صفحه اینستاگرامم در اینجا (کلیک کنید) ببینید و بخوانید. پی‌نوشت ۲: لونلی پلنت مجموعه کتاب‌هایی است که درباره بیشتر کشورهای جهان، برای راهنمایی گردشگران تهیه شده است. در هر کتاب به مهمترین جاذبه‌های یک کشور، چگونگی دسترسی به آنها، هتل‌ها، رستوران‌ها، قهوه‌خانه‌ها، دفاتر خدمات گردشگری، دفاتر اجاره خودرو، شماره تلفن‌های ضروری و... می‌پردازد. این مجموعه مورد توجه و علاقه جهانگردانی است که ترجیح می‌دهند سفری بدون تور و البته ارزان به کشورهای دیگر داشته باشند.
