در تقسیم بندی انواع استعاره ها استعاره مفهومی اصطلاحی است در  | عروض و آرایه ادبی

در تقسیم بندی انواع استعاره ها

استعاره مفهومی اصطلاحی است در زبان‌شناسی شناختی که به فهمیدن یک ایده یا یک حوزهٔ مفهومی بر اساس ایده یا حوزهٔ مفهومیِ دیگر اشاره می‌کند. به‌عنوان مثال، هنگامی که می‌گوییم «قیمت‌ها بالا می‌رود»، از مفهوم «بالا رفتن» در حوزهٔ مفهومیِ «جهت‌ها» برای درک «کمیت‌ها» استفاده می‌کنیم. یک حوزهٔ مفهومی می‌تواند متشکل از هرگونه سازمان‌دهی منظم تجربیات انسانی باشد. زبان‌های مختلف به‌شکل منظمی از استعاره‌های یکسانی استفاده می‌کنند؛ مثلاً در زبان انگلیسی نیز گفته می‌شود .The prices are rising («قیمت‌ها بالا می‌رود»). به نظر می‌آید دلیل این امر وجود پایه‌های مفهومیِ مشترک بین انسان‌ها باشد. این موضوع خود به فرضیه‌ای منجر شده که بر اساس آن می‌گویند امکان دارد تناظری بین حوزه‌های ادراکی و شبکه‌های نورونیِ مغز وجود داشته باشد.

بررسی این ایده و فرایندهایی که زیرساخت‌های آن را تشکیل می‌دهند، اولین بار به‌صورت گسترده‌ای توسط جورج لِیکاف و مارک جانسون در کتابشان به نامMetaphors We Live By (ترجمهٔ فارسی: استعاره‌هایی که با آنها زندگی می‌کنیم، مترجم: حسن شعاعی) مطرح شده‌است. این مفاهیم تحت عناوین «آمیزش مفهومی» یا «قیاس» نیز مطالعه شده‌اند.

از سروده های شاعران محبوب و توانایی شهرمان از این گونه استعاره وجود دارد.

در سروده آقای عمرانی
شیراز من خالی از مرغ نغمه گر بیت۵ ، دیواری از دیوار ما کوتاهتر در بیت ۸ ، هر مرغی از راه می رسد صاحب نظر نیست،

۱_جز نقش تو در خاطرم نقشی دگر نیست
در کوچه ی دل جز خیالت رهگذر نیست
۲-دارم  ز  ویرانخانه ی  دل  گنج  بسیار
مهر تو در دل کمتر از گنج و گُهر نیست
۳-ناصح ملامت میکند هر لحظه ما را
این جاهل از حسن جمالت باخبر نیست
۴-معمارم و نقاش و پیکر ساز و عاشق
در اصفهان من متاعی جز هنر نیست
۵-سعدی کلکم حافظ اشعار عشق است
شیراز من خالی ز مرغ نغمه گر نیست
۶-گلهای  کاشان   دلم  پژمرده  بادا
نقش تو بر فرش خیال من اگر نیست
۷-بی  روی  تو شیرین   بهار  زندگانی
دربیستون نقشی برآن کوه وکمر نیست
۸-محنت سرا شد سینه ام گویا در این شهر
دیواری از دیوار ما کوتاهتر نیست

۹-"عمرانی "از  بلبل  شنو توصیف گل را
هرمرغی از ره میرسدصاحب نظر نیست