تفاوت مراعات نظیر و تناسب آرایه مراعات نظیر : یکی از رایج تر | عروض و آرایه ادبی
تفاوت مراعات نظیر و تناسب
آرایه مراعات نظیر :
یکی از رایج ترین آرایه های ادبی در ادبیات کلاسیک و معاصر ایران و جهان به شمار میاید و عبارتند از آوردن چند واژه در یک بیت یا عبارت که در خارج از آن بیت یا عبارت نیز رابطه ای آشنا و خاص میان آن ها بر قرار باشد .
به طور کلی کلماتی که از نظر جنس و نوع و زمان و مکان و ... شبیه یکدیگر باشند .
نکته :
(البته یه نکته فراموش نشه که ما نباید مراعات نظیر و تناسب را با هم اشتباه بگیریم .
تفاوت بین مراعات نظیر و تناسب وجود داره اونم اینه که تناسب بین دو کلمه صورت میگیره ولی مراعات نظیر بین چند واژه یا کلمه ! پس یادتون باشه که تناسب اسم دیگه مراعات نظیر نیست .)
چند تا مثال برای مراعات نظیر :
- ابر و باد مه و خورشیدو فلک در کارند / تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری
(در اینجا دو واژه ابر و باد تناسب دارند ولی سه واژه فلک (آسمان) و خورشید و مه (ماه ) مراعات نظیر دارند )
- دستم نداد قوت رفتن به پیش دوست / چندی به پای رفتم و چندی به سر شدم
مثال : بررسی از شعر آقای علی عمرانی
۱_ اقیانوسی از نفر ، تکرار جزر و مد
صد کوسه در کمین ، خاموش و در صدد
(جزر و مد : تناسب)
۲_این هرم جانگداز ، آواز موج و سنگ
رقاصه دلفریب ، امواج بی عدد
۳_بازی نور و آب ، گرمای ظهر عشق
یک نسل پر هوس ، یک نسل نابلد
۴_ این نسل بی شکیب، مست از می غرور
پیداست بی گدار بر آب می زند
(بی گدار و آب: تناسب__ البته این تمثیل هم هست. بی گدار به آب زدن . به معنی کاری را بدون آگاهی انجام دادن.)
۵_ با ازدحام موج ، در پنجه های مرگ
یک لحظه پیکرند بعد از آن جسد
(پیکر و جسد. تناسب)
۶_ ای حافظان آب پس کو حریم تان
پس کو‌حفاظ تان ، پس کو نشان سد
(آب و سد: تناسب)
۷_ هشتاد و نه شد و کاری نکرده ایم
دیگر چه می کنیم در دقیقه ی نود
۸_این قطره قطره فرق ، در بین اجتماع
فردا چه می شود ، دریایی از حسد
علی عمرانی «فاخر» ۸۴/۹/۹
۱_هیچ کس مثل اجل درکارخود استاد نیست
هیچ صیدی ایمن ازدستان این صیاد نیست
۲_ای چو من غافل زمردن،تکیه بر قدرت مکن
اقتدار تو به حد قدرت شداد نیست
۳_کاخ گیرم ساختی و تکیه دادی بر سریر
غافلی از اینکه در دل گوشه ای آباد نیست
۴_گیرم از باد موافق گنج آوردی به دست
گنج باد آورده را قسمت به غیر از باد نیست
۵_ تکیه بر مال و منال و منصب دنیا مکن
اعتباری بر جهان سست بی بنیاد نیست
• (مال، منال، منصب، دنیا، جهان و بی بنیاد_ مراعات و نظیر)
۶_هیچ اولادی به محشر نیست فکر والدین
هیچکس هنگام محشر حامی اولاد نیست
۷_حالیا از بهر فردا توشه ای آماده کن
واپسین دم فرصتی از بهر استمداد نیست
۸_چاره بر بیچاره باش و دستی از افتاده گیر
آدمیت غیر خدمت بر همین افراد نیست
۹_دست رحمت باش نه اسباب زحمت بهر خلق
آذر و دی را شکوه و شوکت خرداد نیست
۱۰_هیچ ظلم و ظالمی ،،فاخر،، نماند پایدار
هیچ معصیت به دنیا بدتر از بیداد نیست
علی عمرانی،،فاخر،،. ۹۸/۱۱/۱
