تحریفات یا خطاهای شناختی تعمیم مبالغه آمیز افراد با قاعده | مشاوره تخصصی
تحریفات یا خطاهای شناختی
تعمیم مبالغه آمیز
افراد با قاعده سازی براساس چند حادثه منفی ، تفکر خود را از طریق تعمیم افراطی تحریف می کنند. برای مثال دانش آموز دبیرستانی ممکن است نتیجه بگیرد که: " به دلیل این که در امتحان اول خود در درس "جبر" ، ضعیف کار کرده ام ، نمی توانم در درس " ریاضی "هم خوب باشم"و مثال دیگر ، فردی خواهد بود که فکر می کند " به دلیل این که دو تا از دوستانم از دست من خشمگین بودند، تمامی دوستانم مرا دوست نخواهند داشت و حاضر نخواهند بود کاری را با من انجام دهند". بنابراین یک تجربه منفی از چند حادثه ، می تواند به صورت قانونی که رفتار آینده را تحت تاثیر قرار می دهد ، تعمیم داده شود . در این تحریف ، افراد یک کلاغ را چهل کلاغ می کنند یا از کاه کوهی می سازند .
شخصی سازی
شخصی سازی یعنی ، پذیرفتن مسئولیت درباره چیزهایی که ارتباط زیادی با فرد ندارند و یا اصلا مربوط به فرد نیست . بنابراین ، فرد افسرده ای که نتوانسته هنگام گذر ، نگاه دوستش را بسوی خود جلب کند ، ممکن است فکر کند ، " از دست من ، ناراحت شده است " شخصی سازی و سرزنش ، منجر به احساس گناه ، خجالت و ناشایست بودن می شود . بعضی ها هم عکس این کار را می کنند و سایرین و یا شرایط را علت مسائل خود تلقی می کنند و توجه ندارند که ممکن است خود نیز در ایجاد گرفتاری سهمی داشته باشند "علت زندگی زناشویی بد من این است که همسرم منطقی نیست ". سرزنش به خاطر ایجاد رنجش ، در اغلب موارد موثر واقع نمی شود.
استدلال هیجانی
استدلال هیجانی یعنی استدلال نه براساس منطق، بلکه براساس هیجان .فرض را براین می گذارید که احساسات منفی شما لزوما منعکس کننده عین واقعیت است." از سوار شدن در هواپیما وحشت دارم ، حتما پرواز با هواپیما بسیار خطرناک است"." خشمگین هستم ، معلوم می شود که با منصفانه برخورد نشده است :. " احساس می کنم کودن هستم، پس واقعا کودن هستم ". افرادی که چنین تفکراتی دارند، استدلال های ذهنی – عاطفی خود را برابر با واقعیت می دانند.
جمله " بد نگوییم به مهتاب ، اگر تب داریم"، نشانگر مفهوم مذکور است . فرد بیماری که تب نموده باشد احساس می کند که هوای اطاق بسیار گرم است و تقاضا می کند که در و پنجره اطاق را باز کنند . یعنی چون احساس می کند اطاق گرم است، پس نتیجه می گیرد که اطاق واقعا گرم است( احساس گرمی کردن دلیل گرم بودن اطاق است). ولی وقتی توضیح اطرافیان را مبنی بر گرم نبودن اطاق می شنود ( آزمون کردن احساس ) ، می پذیرد که مشکل از خود وی است و " احساس او مساوی با واقعیت نیست".
یکی از آثار جنبی استدلال احساسی ، مسامحه است . از تمیز کردن روی میزتان طفره می روید زیرا به خود می گویید :" فکر آن میز کثیف که می افتم ، الم گرفته می شود ، تمیز کردنش غیرممکن است ".شش ماه بعد ، بالاخره ، زحمت تمیز کردنش را می دهید و می بینید که آن قدرها هم پرزحمت نبوده است. در همه این مدت خودتان را گول زده اید زیرا از روی عادت ، احساس منفی را راهنمای عمل خود قرار داده اید.
بزرگ نمایی و کوچک نمایی
در این فرایند فرد یا وقایع را بسیار کوچک و دست کم می گیرد ( منشا عملکرد ، پیشرفت ها و توانایی های دیگران ) یا این که بعضی از وقایع را بیش از حد بزرگ ، جلوه می دهد( خصوصا مشکلات و نگرانی های خودش را ) . همین امر سبب نا امیدی وبدبین شدن وی می گردد.
در این خطای شناختی ، وقتی شخصی خود یا دیگری یا یک موقعیت را مورد ارزیابی قرار می دهد ، وجوه منفی را بزرگ می کند و وجوه مثبت را کوچک نشان می دهد. یا حوادث را بزرگ و از آن غولی می سازید یا برعکس ، بدون کمترین توجه از کنارش می گذرید . شبیه نگاه کردن از دوربین چشمی است، از یک طرف که نگاه می کنی اشیاء را درشت می بینی و از طرف دیگر که نگاه می کنی ریز می بینی. در اصل، گناه ها و اشتباهات خود را از دریچه درشت دوربین نگاه می کنید و در همه چیز مبالغه می نمایید و به قولی از حوادث ناگوار برای خود کابوس وحشتناکی می سازید.اما نوبت به نکات مثبت که می رسد، دوربین را سروته می کنید و از دریچه ریزبین به تماشا می ایستید ، حالا همه چیز ، کم ارزش و بی مقدار می شود. با بزرگ دیدن عیوب و کوچک کردن محاسن ، احساس حقارت و... را برای خود تضمین می کنید . اما بدانید تقصیر شما نیست ، بلکه تقصیر عینک لعنتی است که به چشم زده اید . به این تحریف شناختی به عنوان " تفکر اغراق آمیز " نیز گفته می شود.
مشاوره تخصصی خانواده و کودکان مشاوره و درمان تست روانشناسی و شخصیت
