انواع وجوه خداوند در اسلام مصطفی ملکیان مویدات نصّی خدای | مصطفی ملکیان
انواع وجوه خداوند در اسلام
مصطفی ملکیان
مویدات نصّی خدای متشخص و انسان وار در اسلام : مثلا در قرآن اکثر آیات درباره ی خداوند متشخص و انسان وار است :« فلما آسفونا انتقمنا منهم » به اسف آمدن و انتقام گرفتن ؛ این ویژگی بسیار انسان وار است « ان الله یدافع عن الذین آمنوا» و.. آیات در این باره فراوان است . آیاتی که یاری ، دفاع ، خذلان ، رضایت ، سریع الرضا بودن خداوند را مطرح می کنند همه بیان گر متشخص و انسان وار بودن خداوند است.
مویدات نصّی خدای متشخص و ناانسان وار در اسلام : در عین حال معدود آیاتی هستند که خدای متشخص ناانسان وار را بیان می کنند:«لیس کمثله شیء»با دو سه گام منطقی می توان این را نشان داد: گام اول : 1 – هیچ چیزی مانند خدا نیست ؛ 2 – انسان هم چیز است ؛ 3 – پس انسان خدا نیست . گام دوم :از نسبت مماثلت که متقارن است استفاده می کنیم : انسان مانند خدا نیست ؛ خدا هم مانند انسان نیست.
مویدات نصّی خدای نا متشخص در اسلام: از سوی دیگر آیه ای هم داریم که به نظر می رسد خدا نا متشخص است ، نفس الوجود است:« هو الاول و الآخر و الظاهر و الباطن». چون چیزی که متشخص و از موجودات باشد اگر اول است آخر نمی تواند باشد؛اگر ظاهر است باطن نمی تواند باشد . به عبارت دیگر تقابل ظاهر و باطن ، و اول و آخر در موجودات وجود دارد . اگر با موجودات سر و کار داریم یک موجود در آن واحد نمی تواند هم اول هم آخر هم ... باشد . اما نفس الوجود می تواند این ها را در خود جمع کند.
