#شبکه_مطالعات_سیاستگذاری_عمومی بررسی حقوقی بین‌المللی قطعن | شمس - NPPS.IR
#شبکه_مطالعات_سیاستگذاری_عمومی
بررسی حقوقی بین‌المللی قطعنامه پیشنهادی آمریکا در تحریم تسلیحاتی ایران
جاوید منتظران (پژوهشگر حقوقی سیاسی بین‌المللی)
این مقاله درصدد است، ضمن اشاره به بند پنجم پیوست دوم قطعنامه 2231 و محدودیت‌های 5 سال #تحریم_تسلیحاتی_ایران، به ارزیابی حقوقی قطعنامه #تمدید تحریم تسلیحاتی ایران از سوی #آمریکا پرداخته و پیامدهای حقوقی بین‌المللی این اقدام یک‌جانبه را واکاوی نماید.
تا قبل از توافقنامه #برجام، چهار قطعنامه تحریمی ذیل ماده 41 منشور ملل متحد، علیه جمهوری اسلامی ایران تدوین گردید و یکی از مفاد مشترک این چهار قطعنامه، بحث #تحریم_تسلیحاتی بود.
اکنون باگذشت نزدیک به 5 سال از توافقنامه برجام، در صورت عدم بازگشت تحریم‌ها به‌واسطه بندهای یازدهم و دوازدهم قطعنامه 2231 ذیل برجام، تحریم‌های تسلیحات متعارف علیه ایران #لغو خواهد شد، موضوعی که سبب افزایش تکاپوی دولت آمریکا برای جلوگیری از وقوع آن و اقدام این کشور برای تمدید نامحدود تحریم تسلیحاتی ایران گردیده است؛ چنانچه وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرده است:
دولت آمریکا از هیچ تلاشی برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران در شورای امنیت سازمان ملل متحد فروگذار نخواهد کرد و هر تلاشی که ممکن باشد برای تمدید تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران انجام خواهد داد.
تا پیش از برجام و قطعنامه 2231 شورای امنیت سازمان ملل، در قطعنامه‌های قبلی خود علیه ایران 1929 ،1835، 1803، 1747، 1737، 1696، خریدوفروش تسلیحات از سوی ایران و از سوی کشورهای دیگر به ایران را #ممنوع کرده بود، اما با رسیدن به‌روز اجرای برجام و صدور قطعنامه 2231 در تاریخ 20 جولای 2015، ضمن تأیید برجام و درج آن به‌عنوان پیوست نخست قطعنامه 2231، خاتمه شش قطعنامه قبلی تحریمی علیه ایران را اعلام نمود و ضمن اینکه مفاد تحریمی قطعنامه‌های مزبور لغو شدند در مقابل شورای امنیت به ابتکار خود، در پیوست دوم قطعنامه، برخی محدودیت‌ها را در قالب تحریم‌های سه‌گانه بالا ازجمله تسلیحاتی باقی گذارد و اختتام آن‌ها را منوط به گذر مدت‌زمانی مشخص نمود.
ارزیابی حقوقی قطعنامه پیشنهادی تحریم تسلیحاتی ایران از سوی آمریکا نیازمند توجه به قطعنامه 2231، به‌عنوان ضامن اجرای برجام است. چنانچه شورای امنیت سازمان ملل متحد طی جلسه 7488 خود، قطعنامه 2231 را در تاریخ 29 تیرماه 1394 (20 جولای 2015) به‌منظور تحکیم پایه‌های عملی و ضمانت اجرایی توافق برجام به تصویب رساند و متن توافق را نیز در پیوست یکم قطعنامه درج نمود. شورا در این قطعنامه از کشورهای امضاکننده برجام درخواست کرد تا در اجرای تعهدات خود، کوشا باشند و کلیه قطعنامه‌های قبلی تحریمی علیه ایران لغو گردد. مطابق با این قطعنامه، ایالات‌متحده آمریکا، برای #نخستین_بار مخاطبِ یک قطعنامه الزام‌آور در شورای امنیت قرارگرفته و به اجرای تعهداتی ملزم گردیده است.
در ارجاع قطعنامه 2231 به برجام، از عباراتی استفاده‌شده که در رویه شورای امنیت یک «تصمیم» تلقی می‌شود؛ ازجمله در پاراگراف 2 از عبارت call upon استفاده‌شده است و تمام کشورهای عضو ملل متحد را برای اجرای برجام فرامی‌خواند. لذا برجام چه معاهده باشد و چه نباشد، به دلیل ضمیمه شدن به یک قطعنامه و تصمیم مذکور، #لازم_الاجرا است. براین اساس نقض برجام توسط امریکا و متعاقب آن وضع تحریم‌های مجدد علیه ایران، قطعاً نقض قطعنامه 2231شورای امنیت است و نقض قطعنامه، پیامدهای حقوقی بین‌المللی و نیز مسئولیت آمریکا را به دنبال دارد.
