2022-02-21 23:21:57
اقتصاد ایران، قبل و بعد از انقلاب!
پروین حقیقت‌خواه
دکتر نادره شاملو به مدت سی سال به‌عنوان مشاور ارشد با بانک جهانی همکاری داشته و طی این مدت، در امور مدیریتی، فنی و مشاوره‌ای در حوزه‌های مختلفی چون مدیریت اقتصادی، توسعه‌ی بخش خصوصی و بازارهای مالی فعالیت داشته است. وی در حال حاضر با شورای آتلانتیک همکاری می‌کند.
دکتر شاملو در یادداشتی که در بهمن 1397 در سایت شورای آتلانتیک منتشر شده، تغییرات اقتصادی و اجتماعی ایران و کشورهای ترکیه، کره جنوبی و ویتنام از سال1950 میلادی (1328 شمسی) تا 2017 (1395شمسی) را بررسی و مقایسه می‌کند. علت انتخاب این سه کشور، شباهت‌های تاریخی، فرهنگی، صنعتی و سیاسی آنها و ایران است.
1-تولید ناخالص داخلی
در سال 1950، تولید ناخالص داخلی (GDP) ترکیه 22% بیشتر از ایران بود. GDP کره جنوبی و ویتنام برابر با 60% از GDP ایران بود.
در سال 1977 که آخرین سال «عادی» پیش از انقلاب محسوب می‌شود (1987 آغاز ناآرامی‌ها و تظاهرات در ایران بود)، اقتصاد ایران با پیشرفتی قابل توجه،26% بزرگتر از ترکیه،65%بیشتر از کره، و 5.5 برابر اقتصاد ویتنام بود.
پس از انقلاب، اقتصاد ایران نتوانست روند رو به رشد پیش از انقلاب را حفظ کند. در سال 2017، GDP اسمی ترکیه و کره، به‌ترتیب،2.4 و 7.2 برابر ایران بود. اما GDP اسمی ویتنام برابر با 70% از GDP اسمی ایران بود.
با توجه به GDP اسمی، در سال 1960، ایران رتبه‌ی 29 را در میان اقتصادهای بزرگ جهان داشته است، در حالی که کره سی و سوم و ترکیه سیزدهم بوده‌اند. در سال 1977، ایران به رتبه 18 ارتقا یافته بود و کره و ترکیه در رتبه‌های 28 و 20 قرار داشته بودند.
در سال 2017، ایران به رتبه‌ی 27تنزل پیدا کرد، در حالی که کره و ترکیه، به‌ترتیب، به رتبه‌های 13و 18 ارتقا یافتند.کشورهای تولیدکننده‌ی نفت، از جمله عربستان و مکزیک، نیز در حال حاضر جزء 20 اقتصاد برتر دنیا هستند؛ در حالی که ایران، به‌عنوان یکی از بزرگترین منابع نفت و گاز جهان، می‌توانست به راحتی جزء این بیست کشور قرار گیرد.
2- درآمد سرانه
طی «سی» سال آخر قبل از انقلاب، درآمد سرانه‌ی کشور 3.2 برابر شد، در حالی که این میزان در «چهل» سال پس از انقلاب، فقط دو برابر شده است.
3- توزیع درآمد و میزان فقر
توزیع درآمد در ایران هم مانند ترکیه و کره بهبود یافته است، اما در ویتنام ضعیف‌تر شده است. البته تا سال 2014، همچنان تقریباً نیمی (45.6%) از ثروت ایران در اختیار بیست درصدی بود که بیشترین درآمد را داشتند، اما در مقایسه با سال 1990، این آمار اندکی بهتر شده است (در سال 1990، این رقم 49.4% بود).
البته فقر هنوز هم یکی از بزرگترین مشکلات مردم ایران است. از هر پنج ایرانی، یک نفر زیر خط فقر است و تقریباً 40%نزدیک به فقر هستند. تقریبا دو سوم فقرا را زنان تشکیل می‌دهند.
4- فرصت‌های ازدست‌رفته
به باور دکتر شاملو، رشد بسیار اندک ایران دلایل داخلی و خارجی دارد. در میان دلایل داخلی، دو مورد نقش پررنگ‌تری دارند:
یک، ملی‌گرایی و مصادره‌های بعد از انقلاب که به نابودی طبقه‌ی صاحب‌‌صنعت و کارآفرین منجر شد. پس از انقلاب، بیشتر افراد این طبقه به کشورهای دیگر مهاجرت کردند و این به معنای خروج سرمایه‌ی عظیم مالی از کشور بود. جمهوری اسلامی نتوانسته در این چهل سال، طبقه‌ی کارآفرین «واقعی» و مستقل بسازد. از این نظر، ایران عملکرد ضعیف‌تری نسبت به سایر کشورها دارد. از نظر آزادی اقتصادی، ایران رتبه‌ی 156 را در میان 180 کشور دارد. در حالی که کره، ترکیه و ویتنام، به‌ترتیب، در رتبه‌های 27، 58 و 141 قرار دارند.
دو، ازدست‌دادن سرمایه‌ی انسانی. آمار باسوادان ایران نسبت به قبل انقلاب پیشرفت قابل توجهی داشته است. اما برخلاف باور عموم، نمی‌توان تنها با اکتفا به تعداد باسوادان، تصویر جامعی از سرمایه‌ی انسانی یک کشور به دست آورد. ایران نتوانسته از توانایی و تخصص جمعیت تحصیلکرده‌اش استفاده کند.مشارکت نیروی کار در ایران تنها45.1% است. این رقم در کره، 61؛ ترکیه،49.4 و ویتنام،77.5% است. میزان بیکاری در ایران، 12.9؛ کره، 3.1؛ ترکیه،8.7؛ و ویتنام،2.2% است. از نظر آمار زنان شاغل هم ایران یکی از ضعیف‌ترین عملکردها را در میان کشورهای جهان دارد. با وجود اینکه زنان ایرانی بیش از 60% از فارغ‌التحصیلان دانشگاه‌ها را تشکیل می‌دهند، تنها 17% از آنان، شاغل هستند. در حالی که در کره، ترکیه و ویتنام، به‌ترتیب، 52، 32 و 73% از زنان شاغلند. صندوق بین‌المللی پول تخمین زده اگر از زنان در حوزه‌های اقتصادی استفاده می‌شد (تحت شرایط مشابه)، میزان تولید ناخالص داخلی ایران به تقریباً 40% افزایش می‌یافت.
لینک دریافت متن کامل این گزارش:
https://bit.ly/3gXF9ew
https://t.me/Eonomy
❖❖ کانـال علـوم سـیاسی ❖❖
https://t.me/joinchat/QHG3jKJeaFbfd2CL
544 views20:21
ک
