«نمایش‌های فانتزی و ابتذال نابرابری» سعید کشاورزی، جامعه‌شناس
احتمالا شنیده‌اید که در روزهای اخیر فلان سلبریتی به یک رفتگر بی‌احترامی کرده است و متعاقبا، فلان سلبریتی‌ها سلسله‌وار موضع گرفته‌اند و این حرکت را محکوم یا از "هجمه" علیه سلبریتی متهم انتقاد کرده‌اند. در چند سال اخیر، به کرات شاهد ماجرای مشابه بوده‌ایم اما با یک خط داستان تکراری: فردی که تداعی‌کننده شهرت و قدرت است به دیگری نماد فقر تعدی کرده و سپس جنجال همه جا را میگیرد و در سکانس بعد، همه چیز فراموش می‌شود و البته پس از یک ماه، داستان مجددی اتفاق می‌افتد...
اما نیروی پیشبرنده این ماجراها چیست؟ دلیلی جانبی وجود دارد و آن هم تلاش سلبریتی‌ها جهت قرار گرفتن مجدد در صدر اخبار رسانه‌ای است اما این موضوع یقینا نمی‌تواند دلیل اصلیِ این هیجان و بلوای پرشور باشد؛ چرا که هیچ کدام از این ماجراهایِ عمدتاً مجازی، نمی‌توانند بدون حمایت تعداد قابل ملاحظه‌ای از افراد شکل گیرند.
معتقدم که نیروی اصلی هیجانی پشت این ماجرا، ارضا کاذب عواطف افراد درگیر است. در واقع با محکوم کردن و حمایت از این ماجراها، افراد بدون هیچ تلاشی جهت فهم مکانیسم‌های نابرابری‌ساز، به حس توهم‌گونهٔ پیروزی و فائق آمدن می‌رسند. در این ماجرا، چه سوژه تعدی‌کننده و چه ابژه در یک نمایش کاریکاتورگونه از نابرابری به منادیان برابری مبدل می‌شوند، مبارزه‌ای که هزینه آن تنها فشار انگشت (لایک) است. آیا درگیر شدن در این نمایش‌های متداول و البته به همان اندازه بی‌حاصل، چیزی جز تهی و پوک کردن پتانسیل برابری‌جویانه انسان‌ها در پی دارد؟ آیا این نمایش‌ها بدیلی کم‌زحمت اما گمراه‌کننده برای تعقل عمیق در فرآیندهای تولید نابرابری نیست؟
این ماجراها البته مؤید فرایند مستمر به ابتذال کشیده شدن موضوع دردناک نابرابری است. تصویری که در آن از فقر چهره‌ای سطحی و کاریکاتوری ارائه می‌شود که تنها به درد ارضا عواطف طبقه مشخصی از افراد می‌خورد. آیا این همان تصویری نیست که باید در آن از سیلی زن و سیلی خور به یک اندازه ترسید؟ درگیر شدن در این بازی‌های تصویری به هر شکلی و در هر سطحی حاصلی جز شکست ندارد و تمامی بازیگران این نمایش، چه سوژه عدالتجو و چه ابژه ضعیف، به یک اندازه دست‌اندرکار به انحراف کشیدن حس برابری‌جویی‌اند: حسی که عمیقا در معرض تحریف قرار گرفته است.
(اگر می‌پسندید، برای دیگران هم ارسال کنید). @PoliticalSocio
