جشن ۸ ماه مه روز پیروزی بر نازیسم و 'چشم انداز ایرانی' سیدج | جامعه شناسی مردم
جشن ۸ ماه مه روز پیروزی بر نازیسم و "چشم انداز ایرانی"
سیدجواد میری
همه ساله در ۸ ماه مه در اروپا و ۹ ماه مه در روسیه پیروزی بر آلمان جشن گرفته می شود. دولت شکست خورده نازی هیتلر در واپسین ساعات روز ۸ مه ۱۹۴۵ در ساعت ۲۱:۱۵ به وقت آلمان رسماً تسلیم شد و قرارداد شکست را امضاء کرد و به دلیل اختلاف ساعت بین برلین و مسکو این تاریخ مصادف با روز ۹ ماه مه گردید. اما نکته ای که در مسئله جنگ جهانی دوم مغفول واقع شده است روایت ها و چشم اندازهای غیر-اروپایی، غیر-روسی، غیر-ژاپنی و غیر-آمریکایی است که از آنها با مفهوم Subaltern Narratives یاد می گردد.
به سخن دیگر، هر دو طرف جنگ از متحدین و متفقین بر سر جهانگشایی و تسخیر منابع کره زمین به جان هم افتاده بودند و چهار نظم جهانی فاشیسم و نازیسم و کمونیسم و کاپیتالیسم در حال رقابت تنگاتنگ و سرآخر جنگ تمام عیار جهان را به ویرانه ای تبدیل کردند و از خاکستر آن دو نظام کمونیسم و کاپیتالیسم سر برآورد که به مدت چهل و شش سال کره زمین را به میدان فوتبالی تبدیل کرده بودند و جنگ های نیابتی خود را در کوبا و ویتنام و افغانستان و لاتین آمریکا پیگیری می کردند.
اما آنچه به ایران مربوط می شود این نکته است که در روایت های موجود در باب جنگ جهانی دوم "روایت ایرانی" به مثابه یک روایت subaltern narrative کما کان مفقود است و مورخین ایرانی هنوز با ادبیات جهانی subaltern theories آشنا نیستند و از این روی جنگ جهانی دوم صرفاً به "تبعید رضا شاه" و "اشغال موقتی ایران" تقلیل پیدا کرده است و این در حالیست که جنگ جهانی دوم با اینکه در اروپا آغاز شد سرنوشتش در "کنفرانس تهران" رقم زده شد و این مهم کما کان در هاله ای از ابهام قرار دارد. مضاف بر این، افکار عمومی روسیه و اروپا و حتی آمریکا و حتی جامعه دانشگاهی این کشورها به دلیل "اتنوستتریسم دانشگاهی" و "امپریالیسم دانشگاهی" تصویر جامعی از جنگ جهانی دوم و روایت های subaltern ندارند.
شاید وقت آن رسیده باشد که مجامع دانشگاهی ایران در حوزه تاریخ و جامعه شناسی تاریخی "جنگ جهانی دوم" را مورد بازخوانی قرار دهند ولی متوجه باشیم که این بازخوانی بدون توجه به چشم اندازهای تئوریک ممکن نخواهد بود و در این بین مفاهیم نظری "رویکردهای سابآلترن" می توانند کمک شایانی به مورخین و جامعه شناسان بکنند.
نشانی ما در اینستاگرام https://instagram.com/Popular_Sociology/
