«چگونه تیفوس روزگار مردم را سیاه کرد؟» سال ۱۳۲۱ شمسی در ای | راوی
«چگونه تیفوس روزگار مردم را سیاه کرد؟»
سال ۱۳۲۱ شمسی در ایران بلوای نان بود. دنیا در میانه جنگ جهانی دوم و ایران اشغال شده و بیماری و قحطی و مصیبت و عزا بود؛ از سوی دیگر فروردین همان‌سال هزاران‌هزار نظامی و غیرنظامی لهستانی از اسارت در شوروی رها شدند و قرار بود از مسیر ایران به هر جا که می‌خواهند بروند.
۱۶۰ هزار نفر زن و بچه و سالمند ماندند در تهران و برخی شهرهای ایران. ایرانی‌ها همان نانی را هم که نداشتند، قسمت کردند با مهمانانشان که از اسارت می‌آمدند.
بیچارگانی بودند با لباس‌های مندرس که همین لباس‌ها بیچارگی را بیشتر کرد برای مهمان و میزبان. تیفوس که همان حشرات منتقلش می‌کنند تا اسفندماه آن‌سال کاملاً در تهران شیوع یافت.
همان یک‌ماه اول شیوع این بیماری که به تیفوس لهستانی مشهور شد بیش از یک‌هزار ایرانی جان باختند.
آخر قصه جنگ جهانی و اشغال ایرانِ بی‌طرف این شد که ۲ تا ۴ میلیون ایرانی مردند به‌خاطر گرسنگی و حوادث نظامی و بیماری که این آخری از سر و کول مردم بالا می‌رفت؛ از همه بیشتر حصبه و وبا و تیفوس.
ولی حالا داستان تیفوس چه بود؟ حمام نبود در مملکت؛ گران بود و صابون پیدا نمی‌شد و بهداشت عمومی، صفر! وضعیت طوری که نماینده مجلس پشت تریبون چنین گفت:«این‌جا کدام حمام که شما بروید کمتر از یک تومان است... مردم فقیر بیچاره که نمی‌توانند با این قیمت حمام کنند... آن‌وقت بروید آب این حمام‌ها را ببینید چه کثافتی است. خب، آن آب از این نهرها می‌آید که تویش رخت می‌شویند، تویش پر از سگ مرده و گربه مرده است.» و گزارشی از همان‌موقع هم هست که: «نظامی‌های عشرت‌آباد به‌دلیل کمبود بودجه ارتش ۶ ماه است که حمام نرفته‌اند.»
آن سال مشکل تیفوسِ در‌حال‌شیوع، خورده بود به باقی مشکلات مملکت اشغال‌شده. با این حال «امان‌الله خان اردلان»، وزیر بهداری، گزارش می‌داد که اماکن عمومی ضدعفونی می‌شوند و بیمارستان‌های صحرایی راه‌انداخته‌اند و «یک میلیون واکسن تیفوس قبلاً دستور داده شده بود و این واکسن‌ها به قاهره رسیده است.
اخیراً اقداماتی شده، امیدواریم زودتر وارد تهران شود.» البته وزیر بهداری هم می‌دانست که مشکل کجاست و در مجلس گفت:«ما الان در بیمارستان شفا، نجات و رازی تقریباً ۳۰۰ تخت‌خواب داریم که بیمارهای تیفوس را می‌پذیریم ولی آن‌چه مشهود است بیماری زیادتر از این است... توجه بفرمایید بعد از معالجه برای این‌که بیمار زیاد داریم، مجبوریم آن‌ها را مرخص کنیم ولی نتیجه نداشتن جای خوب و غذای خوب باعث می‌شود همان بیمار خوب شده دوباره مریض شود.»
