نظریه سیاست زدگی مصطفی ملکیان سیاست‌زده کسی است که اعتقاد دا | کانال آگاهی اجتماعی

نظریه سیاست زدگی

مصطفی ملکیان

سیاست‌زده کسی است که اعتقاد داشته باشد یگانه مشکل جامعه، یا بزرگترین مشکل جامعه، و یا علت‌العلل مشکلات جامعه، نظام سیاسی حاکم بر جامعه است. اگر به هرکدام از این سه مدعا اعتقاد داشته باشید، به سیاست‌زدگی می‌رسید. چنانچه به این معنا سیاست زده باشیم، شکی نیست که اگر هم قصد اصلاح وضع مردم را داشته باشیم، برای تغییر نظام سیاسی، فقط و فقط به خشونت – چه به تدریج و چه بدون تدریج – معطوف می شویم. به هرحال در تمام این حالتها، تمام هم و غم ما متوجه آن است که نظام سیاسی حاکم بر جامعه اصلاح شود. چراکه این را یگانه مشکل، یا بزرگترین مشکل، و یا علت‌العلل مشکلات جامعه تلقی می‌کنیم.
از این حالت، به سیاست‌زدگی تعبیر می‌کنم. کسی که به این نظریه معتقد است، باید بداند که اگر صدبار هم نظامهای سیاسی عوض شوند – چه با کودتا، چه با انقلاب، چه با اصلاح، و چه با خشونت دفعی و تدریجی –
اما وضع فرهنگی عوض نشده باشد، آن جامعه، نظام سیاسی جدید را به دست خود به نظام سیاسی سابقی که آن را از بین برده بود، تبدیل می‌کند. در این حال، آن نظام به نظام سابق تبدیل می‌شود و مانند بختک روی سر و سینه‌ی مردم می‌افتد و هرآنچه که می‌خواهد، با سرنوشت مردم انجام می‌دهد. نمی‌توانید بگویید اگر نظام سیاسی جامعه عوض شد، همه چیز رو به سامان خواهد رفت. زیرا نظام سیاسی، ساخته‌ی خود ماست و تا وقتی وضع فرهنگی مردم همین است، نظام سیاسی جدید هم مانند نظام سیاسی قبل خواهد بود. از این رو، به نظر من، هرکسی انقلابی است، سیاست‌زده است.
در رهگذار باد و نگهبان لاله جلد دوم

پ.ن: ضمن احترام به نظر دکتر ملکیان باید گفت که تحلیل ایشان چندان دقیق نیست. زیرا وضع فرهنگی زمانی در جهت مطلوب تغییر می یابد که نظام سیاسی جلویش را نگیرد. به عبارت دیگر این نظام های سیاسی هستند که برای استمرار و تحکیم پایه های قدرت نامشروع خود جلوی تغییرات فرهنگی مطلوب را می گیرند تا از این طریق سلطه نامشروع خود را تداوم بخشند.

اگر نظر دکتر ملکیان این است که نظام فرهنگی می تواند با مقاومت در برابر نظام سیاسی ، تغییرات مطلوب را در جامعه به وجود آورد . در این باره نیز می توان گفت که آن تغییرات مطلوب فرهنگی بسیار زمان می برد و در این زمان طولانی نیز نظام سیاسی پایه های قدرت را مستحکم کرده است و به عبارتی نظام فرهنگی چون مومی در دست نظام سیاسی شده که به هر نحو بخواهد می تواند آن را در راستای اهداف و منافع خود شکل دهد.