تحمل خود نا خوب‌مان را داشته باشیم! در ما ضعف، کاستی و نقص وجو | روانشناسی طرحواره
تحمل خود نا خوب‌مان را داشته باشیم! در ما ضعف، کاستی و نقص وجود دارد و لحظاتی هست که در ما احساسات ترس، اضطراب، غم، خشم، حسرت، حسادت، کینه و... حضور دارد. مشکل از این احساسات نیست؛ مشکل از جایی شروع می‌شود که می‌خواهیم جلوی تجربه این احساسات بایستیم!
در نتیجه، احساسات ما، شدیدتر و طولانی‌تر می‌شوند! مثلا می‌گوییم فاجعه است که چنین احساسی دارم! یا من نباید از والدینم، دچار خشم شوم؛ بعد احساس گناه هم به شما دست می‌دهد!
وقتی احساسات خود را با تفسیرها و قضاوت‌ها، همراه می‌کنید؛ وقتی آنها را دائمی و ماندگار، فرض می‌کنید و وقتی می‌خواهید از رنج آنها فرار کنید؛ مشکلات هیجانی شما بیشتر و ادامه‌دارتر می‌شوند.
مثلا شما را در یک رابطه عاطفی، ترک کرده‌اند یا دچار یک شکست کاری شده‌اید! طبیعی‌ست که در حد متعادل، ناراحت باشید؛ گریه کنید و یا دچار خشم و کینه شوید. چون در مسیر ارزش‌هایتان دچار ناکامی شده‌اید.
اما مشکل، وقتی شروع می‌شود که بخواهید سریعاً این رنج‌ها را کم یا حذف کنید؛ پس آگاهانه یا ناآگاهانه، با مکانیز‌مهای ذهنی و رفتارهای مقابله‌ای ناسازگار (خوش‌خیالی، توهم مثبت و آرزواندیشی، حواس‌پرتی، فراموشی، انکار، اجتناب، جبران افراطی، اعتیاد به مواد مخدر و مصرف الکل، پرخوری، رابطه جنسی و..) از موقعیت یا واقعیت، فرار می‌کنید؛ ممکن است این رفتارها اثر موقتی داشته باشند اما در ادامه، نتیجه مفید و موثر ندارند.
ممکن است سریعا نیز بر اساس دستور احساسات خود، واکنش نشان دهید. مثلا شما هم ضربه می‌زنید؛ شما هم ناسزا می‌گویید و یا دست به رفتار خود تخریبی می‌زنید. پیش‌بینی می‌کنید که من تحمل ناکامی ندارم یا من اگر ناراحت شدم فلان اتفاق می‌افتد! با این پیشگویی، هم به استقبال احساسات منفی می‌روید و هم خود را به سوی اتفاقات منفی می‌برید!
بعضی‌ها اصلا احساسات خود را نمی‌شناسند؛ چون بسیاری از احساسات طبیعی خود را بخاطر رنجشان یا قضاوت والدین، از کودکی سرکوب کرده‌اند و یا حتی آنها را با افکارشان اشتباه گرفته‌اند!
کافی است در زمان بروز هیجانات، اندکی مکث کنید و به فعل و انفعلات درونی خود توجه کنید؛ به احساسات، افکار، حواس و بدنتان... مشاهده کنید؛ نه قضاوت. تا شفاف‌تر، پیام آنها را درک کنید. اینگونه اگر هم عملی انجام دهید؛ چون احساسات شما متعادل‌تر شده‌اند و پیام آنها را درک کرده‌اید؛ عمل شما بالغانه‌تر خواهد بود.
