مجله بین المللی پژوهش ملل مقاله 4. دوره هفتم، شماره 75، ارد | مجله بین المللی پژوهش ملل International Journal of Nations Research
مجله بین المللی پژوهش ملل
مقاله 4. دوره هفتم، شماره 75، اردیبهشت 1401
فرقه‌گرایی جدید معنوی: عرفان نورسی بر اسلام‌گرایی ترکیه
دریافت: 17 بهمن 1400 | انتشار: 30 اردیبهشت 1401
احسان رهام (کارشناسی‌ارشد علوم سیاسی، دانشگاه فارابی)
چکیده در بررسی عرفان‌های نوظهور و اندیشه‌های مطرح آنها در دنیای اسلام، رابطه سلبی میان عرفان و سیاست همواره یکی از مباحث چالش‌برانگیز محسوب می‌گردد. این در حالی است که برخی از دولت‌ها و جنبش‌ها در تاریخ اسلام ساختار و ماهیتی عرفانی دارند. از جمله این ارتباط ایجابی می‌توان به اسلام در ترکیه اشاره نمود که امروزه این نظریه در قالب دولت، در ترکیه حکمفرمایی می‌کند. این دیدگاه به شدت تحت تأثیر عرفان نورسیه است. در این مقاله ضمن بررسی فرقه‌گرایی جدید، به محوریت عرفان نورسی بر اسلام‌گرایی، با مطالعه موردی کشور ترکیه خواهیم پرداخت. سوال اصلی مقاله این است که آرای عرفانی نورسی و جایگاه مهم این آراء، در جامعه ترکیه چگونه باعث گردیده تا طریقت نورسیه در ترکیه و سایر نقاط جهان طرفداران بیشتری پیدا نماید؟ روش انجام تحقیق بصورت توصیفی- تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای می‌باشد. از جمله نتایج ملموس این است که طرفداران این عرفان معتقدند راه‌حل مشکلات، تنها در جریان اسلام‌گرایی فرهنگی - اجتماعی و همچنین روشنگری عقلی و قلبی بوده و این دیدگاه توانسته طرفداران بی‌شماری را در ترکیه و حتی جهان اسلام به خود جلب نماید. این جریان سیاسی - اجتماعی با تأکید بر مولفه‌هایی همچون توجه بر اتحاد جهان اسلام، رویکرد مثبت به دستاوردهای تمدن غرب، نقش پررنگ ابعاد اجتماعی اسلام، توجه به خدمت و رساندن منفعت به مردم، قرائت میانه روانه از اسلام، تأکید بر اسلام فرهنگی، مبارزه با جهل و تفرقه و تساهل نسبت به اقلیت¬های مذهبی به شدت متأثر از دیدگاه‌های عرفانی هست.
