سهند ایرانمهر

2023-09-22 12:36:40 ‍ یاد بعضی نفرات
سهند ایرانمهر

فردا اول مهرماه است. اول مهر مترادف با آغاز سال آموزشی است. اگرچه در گذشته مکتب خانه ها امر آموزش را در ایران برعهده داشتند اما آنگونه که پیداست این مراکز سنتی، اهداف بلندمدت آموزشی یا برنامه جامع و کارشناسی شده ای نداشتند، از آموزش مدرن فاصله زیادی داشتند ودر عصر جدید؛ عملا نقشی در ارتقای دانش نداشتند.

آموزش مدرن در ایران به افراد زیادی مدیون است که در این میان چهار تن بیش از دیگران نقش داشته اند، عظمت کاراین افراد آنجاست که با پشتکار و به مدد دانش و اطلاع خود از تحولات روز، سنگ بنای آموزش نوین را بر آوار روش ناکارآمد پیشین نهادند، برای درک چنین خرق عادتی کافی است تصور کنید در همین دوره و زمانه کسی بخواهد تحول و نوآوری جدیدی را در مضمون و ساختار نظام آموزشی کنونی بوجودآورد. منشاء آموزش نوین در ایران در واقع از ائتلاف سیاستمداران، متجددین و تجارخوشفکر وآشنا با تحولات جدید بوجود آمد:

میرزا حسن تبریزی مشهور به رُشدیه
او را پدر فرهنگ نوین ایران می دانند. قرار بود به نجف برود و تلمذ کند اما به استانبول و بیروت رفت و با سبک نوین آموزش به ایران برگشت و اولین مدرسه به سبک جدید به نام مدرسهٔ رشدیه را در تبریز تاسیس کرد.
نیما یوشیج در شعری این چنین به او اشاره می کند:
یاد بعضی نفرات، روشنم می‌دارد
اعتصام، یوسف
حسن رشدیه
قوتم می‌بخشد...

علی‌خان امین‌الدوله
در سفرهای ناصرالدین شاه به فرنگ، همراه او بود، پس از بازگشت از سفر سوم فرنگ در سال ۱۳۰۶ قمری موظف به تدوین قانون شد اما پس از تدوین از اجرای آن جلوگیری شد. در سال ۱۳۱۳ مغضوب بود وامین‌السلطان صدراعظم وقت او را پیشکار آذربایجان کرد. در همین زمان امین الدوله با دعوت رشدیه به تبریز و حمایت مالی از او به تاسیس مدرسه رشدیه کمک کرد در اواخر سال ۱۳۱۴ امین‌الدوله صدراعظم شد. این انتصاب باعث تقویت اصلاحات و شادمانی متجددین شد. در زمان زمامداری امین الدوله، نهضت فرهنگی مدرسه‌های جدید آغاز شد و آزادی مطبوعات و اصلاحات گسترده ای صورت گرفت.

محمود خان(علامیر) احتشام السلطنه و یحیی دولت آبادی
مدرسه رشدیه باعث شد تا در دهه دوم قرن چهاردهم هجری قمری گروهی از روحانیون متجدد و برخی روشنفکران متجدد با همراهی تجار تهران و تبریز با مشاهده برخی اختلاف نظرها میان رشدیه با هیات مدیره منصوب امین الدوله(صدراعظم) انجمن معارف را با هدف ترویج آموزش به شیوهٔ غربی تاسیس کنند. این انجمن با تاسیس مدرسه، تدوین کتاب‌های درسی، کتابخانه، دارالترجمه، دارالتألیف، و کلاس‌های شبانه برای بزرگسالان و انتشار روزنامهٔ معارف کار خود را آغاز کرد. حامی اصلی انجمن امین الدوله بود. همکاری رشدیه با محمود خان احتشام السلطنه (دیپلمات) و یحیی دولت آبادی نقش مهمی در گسترش آموزش های نوین در مدارس جدید داشت. یحیی دولت آبادی هم از سوی امین الدوله به عضویت انجمن معارف درآمد و پیگیری های او باعث تاسیس دست کم سه مدرسه و ارتقای چشمگیر سطح آموزش شد. مجموع این اقدامات سنگ بنای ورود ایران به مرحله جدیدی از آموزش منطبق با استانداردهای روز جهان شد.
تصویر از راست به چپ: یحیی دولت آبادی، احتشام السلطنه، امین الدوله و میرزا حسن رشدیه
@sahandiranmehr باز کردن / نظر دهید

2023-09-20 16:00:48 گردی از فرنگ آورده در رختخواب کسی می‌ریختند، به طور اتصال بدن خودش را میخاراند. دو من ازین گرد را آورده، در رختخواب عمله خلوت میریخت می‌خندید.مسافرت اروپای برادرم (مظفرالدین‌شاه)شبیه پطر کبیر است و همان نتایجی که او برد، این برعکس برد.

خاطرات تاج السلطنه
@sahandiranmehr باز کردن / نظر دهید

2023-09-19 21:39:55 مجمع بزرگان
شجریان، شهریار، سایه و لطفی
برگرفته از صفحه اینستاگرام « خانه شجریان»
#نوای_واپسین_شب
@sahandiranmehr باز کردن / نظر دهید

2023-09-19 11:24:08 امپراطریس بسیار زن نمکین بود. با وجود علیلی مزاج بسیار خوب بود. خوش گیس، خوش‌ترکیب، دلچسب، بسیار با قر و فر.

ما را که دید یک دفعه وا رفته نگاه‌های عجیب می‌کرد و گفت بسیار افسوس دارم که این چند روز که اینجا بودی نیامدم. لبش را می‌گزید. خودش را می‌مالید به زمین و صندلی و گفت خواهش یک صورت عکس شما را دارم. گفتم صبح می‌فرستم. بسیار صحبت شد، باریک(؟). خلاصه، دست امپراطریس را گرفته وارد تالار شدیم ...

شاهزاده‌های نمسه و آلمان، همه بودند. زن تازه که برادر امپراطور گرفته بسیار بسیار خوشگل است. خیلی خوب است. بر پدر آلمان‌ها لعنت که همه خوشگل‌اند.

سفرنامه ناصرالدین شاه به فرنگ ص. ۳۱۱

@sahandiranmehr باز کردن / نظر دهید

2023-09-19 07:49:15 @sahandiranmehr باز کردن / نظر دهید

2023-09-18 22:36:19 @sahandiranmehr باز کردن / نظر دهید

2023-09-16 20:46:40 زیبا بودن چیست؟
‌
از نگاه هنرمندان مختلف.

زیرنویس فارسی از نشر درون.

@sahandiranmehr باز کردن / نظر دهید

2023-09-15 12:26:01 ‍ الهام از سوسک صحرای نامیب، برای حل مشکل بی‌آبی

سهند ایرانمهر:
امروزه کمبود آب مشکلی جهانی است اما با برنامه‌ریزی درست و حمایت از توسعه فن‌آوری می‌توان این معضل جدی را برطرف نمود برای نمونه، محققان ام.آی.تی (انیستیتو فناوری ماساچوست) با الهام از سوسک صحرای نامیب (صحرایی در نامیبیا) ابزاری برای جمع‌آوری آب از مه طراحی کرده‌اند. سوسک صحرای نامیب، قطره‌های آب را روی برآمدگی‌های پشتش جمع می‌کند و بعد وقتی قطره‌ها به سمت دهانش سرازیر می‌شود، آن را می‌نوشد.
«جمع‌کننده مه» نمونه‌های دیگری است که توسط محققان با الهام از این حشره، ساخته شده است و از صفحه‌های توری به عنوان شبکه تورمانند استفاده کرده‌اند. حتی مواد جامدی مثل ورقه‌های پلاستیکی نیز می‌تواند جایگزین این صفحه‌های توری شود؛ همچنین این صفحه‌ها می‌توانند جریان بادی تولید کنند ک مقداری رطوبت به همراه دارد.

در آزمایش‌هایی که برای تایید جمع‌کننده‌های مه انجام شد، بعضی قادر به جمع‌آوری یک لیتر آب به ازای یک متر صفحه توری در روز بودند.

در این روش با تصفیه مواد اولیه صفحه توری، میزان تولید دستگاه بالا می‌رود و سعی می‌شود بین مواد آب‌دوست که قطرات آب را جذب می‌کنند و مواد آب‌گریز که قطرات آب را به سمت ظرف جمع‌آوری هدایت می‌کنند، تعادل برقرار شود. سوسک نامیب هم از استراتژی مشابهی استفاده می‌کند؛ با استفاده از برآمدگی‌های آب‌دوست، قطره‌های آب را به خود جذب کرده و توسط کانال‌های آب‌گریز، قطره‌های آب را به سمت دهانش هدایت می‌کند؛ بدون اینکه ذره‌ای از این آب در طول مسیر جذب شود.
@sahandiranmehr باز کردن / نظر دهید

2023-09-15 11:35:01 ‍ چگونه می‌توان ایرانی بود؟

من وقتی در باب گذشتۀ ایران تأمل می‌کنم، از اینکه ایرانی‌ها دنیا را به نام دین یا به نام آزادی به آتش و خون نکشیده‌اند، از اینکه مردم سرزمین‌های فتح‌شده را قتل عام نکرده‌اند و دشمنان خود را گروه‌گروه به اسارت نبرده‌اند، از اینکه در روزگار قدیم یونانی‌های مطرود را پناه داده‌اند، ارامنه را در داخل خانۀ خویش پذیرفته‌اند، جهودان و پیغمبرانشان را از اسارت بابل نجات داده‌اند، از اینکه در قرن‌های گذشته جنگ صلیبی بر ضد دنیا راه نینداخته‌اند و محکمۀ تفتیش عقاید درست نکرده‌اند... و از اینکه روی‌هم‌رفته ایرانی‌ها به اندازۀ سایر اقوام کهنسال دنیا نقطه‌ضعف اخلاقی نشان نداده‌اند، احساس آرامش و غرور می‌کنم و در این احوال اگر سؤال سمج و تأمل‌برانگیز منتسکیو و پاریسی‌های کنجکاوش یقه‌ام را بگیرد و باز از من بپرسد «چگونه می‌توان ایرانی بود؟»، جواب روشنی برای آن آماده دارم. جوابی که خود سؤالی دیگر است: «چگونه می‌توان ایرانی نبود؟»

گمان دارم نسل‌ تازه‌ای که حالا دارد به عرصه می‌آید و حتّی نسل‌هایی که می‌بایست شاهد استمرار تاریخ و فرهنگ ایران باشند نیز می‌خواهند همین جواب غرورانگیز را در برابر سؤال منتسکیو داشته باشند. در این صورت می‌بایست نه فقط خودشان این عنصر اخلاقی و انسانی را که در فرهنگ ایران هست حفظ کنند بلکه از طرف ما نیز باید این اندازه سعی شود امیدِ آنکه در آینده هم ایرانی مثل گذشته ملامت‌نا‌پذیر بماند از بین نرود.

با این‌همه هرگاه روزی بیاید که زبان ما از دخالت‌های هوسناکانۀ امروزینگان لطمه ببیند و محدود شود، هرگاه ظرافت و ادب سنتی ما به خشونت و وقاحت عاری از گذشته بگراید، هرگاه روح عدالتجویی در نزد ما به درنده‌خویی انتقام‌جویانه منتهی شود، هرگاه به جای تسامح فرخندۀ کوروشی سانسور عقاید در فرهنگ ما رواج پیدا کند و علاقه به خیر مزدیسنایی در بین ما جای خود را به خودپرستی‌ها بدهد در آینده بسا که دنیای انسانیت با کنجکاوی پاریسی‌های عهد منتسکیو اما با خرسندی و نفرتی که درخور روح تهذیب‌یافتۀ انسان کامل خواهد بود از روی تلخکامی و انکار خواهد پرسید: «ایرانی؟ چگونه می‌توان ایرانی بود؟»
امید من آن است که در آینده نیز لحن این سؤال هرگز از شور و شوق ستایشگرانۀ دوستداران ایران خالی نباشد.

[«چگونه می‌توان ایرانی بود؟ چگونه می‌توان ایرانی نبود؟»، دکتر عبدالحسین زرّین‌کوب، کاوه، مونیخ، زمستان ۱۳۵۴، ص ۴-۸]
( سالگرد درگذشت دکتر عبدالحسین زرینکوب)
عکس از گنجینۀ پژوهشی ایرج افشار
متن از صفحه اینستاگرامی بنیاد افشار
@sahandiranmehr باز کردن / نظر دهید

2023-09-14 11:41:05 ‍ اولین چرخ خیاطی مرغوبی که به ایران آمد بین عوام به «گل فینگل» مشهور بود....کمتر خیاط مردی می توانست دوخت و دوز لباس های مشتریانش را به وسیله چرخ خیاطی به آنها بقبولاند چه هم شرعی بودن آن محرز نشده و لباس شبهه ناک که به وسیله ابزار فرنگی دوخته شده قابل قبول نیامده و ممکن بود نماز نداشته باشد !

تهران در قرن سیزدهم، جعفر شهری ج ۳ صفحه ۶۰۳
@sahandiranmehr باز کردن / نظر دهید