درس هایی از اصول فقه @samaat اقسام حقیقت حقیقت لغوی: | ❇کانال حقوقی سمات❇
درس هایی از اصول فقه
@samaat
اقسام حقیقت
حقیقت لغوی:
حقیقت لغوی، به معنای به کار بردن لفظ در معنای موضوع له لغوی آن است؛ به بیان دیگر، به استعمال لفظ در معنایی که واضع لغت آن را در آن معنا وضع نموده یا در میان اهل لغت برای آن معنا وضع تعینی پیدا کرده است، حقیقت لغوی می‌گویند.
مثال:
استعمال لفظ «اسد» در «حیوان درنده خاص»، یا لفظ «انسان» در «حیوان ناطق».
حقیقت عرفی:
هرگاه لفظی نزد عرف در معنایی حقیقت پیدا کند به آن حقیقت عرفی می‌گویند؛ به بیان دیگر، به لفظی که نزد عرف برای معنایی خاص وضع شده باشد حقیقت عرفی می‌گویند.
مثال:
لفظ «دابّه» که در لغت به معنای جنبنده است، اما نزد عرف به معنای چارپا می‌آید.
حقیقت عرفی خاص:
حقیقت عرفی خاص، مقابل حقیقت عرفی عام بوده و عبارت از لفظی است که در میان عرف خاص گروه یا صنفی خاص و یا قبیله‌ای معین برای معنایی وضع شده و در آن معنا به کار می‌رود، به گونه‌ای که اصطلاح گردیده است.
مثال:
کلمه نصب، رفع و جر در عرف نحوی‌ها، یا جوهر و عرض نزد منطقی‌ها. @samaat
حقیقت عرفی خاص تخصصی:
حقیقت عرفی خاص تخصصی، مقابل حقیقت عرفی خاص تخصیصی بوده و به این معنا است که در میان عده‌ای خاص (عرف خاص) یک لفظ به کمک قرینه در غیر معنای لغوی خود استعمال شود و بر اثر زیادی استعمال، در آن معنای جدید، حقیقت گردد، به گونه‌ای که بدون قرینه نیز در آن معنا به کار رود.
حقیقت قانونی:
حقيقت قانوني عبارتست از وضع معناي جديد براي لفط موجود توسط قانون گذار . در اين نوع حقيقت ، قانونگذار گاهي معني جديدي براي لفظ وضع مي كند . بهترين مثال براي اين نوع حقیقت لفظ قرار است . معني لغوي اين لغت ثابت و محكم و معني عرفي ان وعده مي باشد ولي قانون گذار آن را در قانون ايين دادرسي مدني ، به معني تصميم دادگاه وضع نموده است . ماده 222 ايين دادرسي مدني : چنانچه راي دادگاه راجع به ماهيت دعوا و قاطع آن به طور جزيي يا كلي باشد ، حكم ؛ و در غير اين صورت قرار ناميده ميشود.
@samaat
حقیقت شرعی:
حقیقت شرعی، از اقسام حقیقت عرفی خاص بوده و در جایی است که شارع لفظی را برای رساندن معنایی وضع می‌کند.
مثال:
مکلف از لفظ صلاة ، صوم و حج معانی شرعیه‌ای را می‌فهمد که این معانی، حادث و جدید بوده و اعراب قبل از اسلام ، آن الفاظ را در این معانی به کار نمی‌گرفتند. حال این سئوال پیش می‌آید که آیا شارع این الفاظ را بدون نصب قرینه و به وسیله وضع تعیینی ، برای آن معانی خاص وضع نموده است، یا این که این الفاظ بعد از اسلام، از معانی لغوی خود، با نصب قرینه‌ای و به وسیله وضع تعینی ، به این معانی جدید نقل داده شده است. اصولیون در این باره اختلاف دارند، ولی مشهور معتقدند شارع این الفاظ عبادات را برای این معانی، به وضع تعیینی و بدون قرینه وضع نکرده است، چون اگر چنین بود حتماً در تاریخ ثبت می‌شد و به ما هم می‌رسید.
