درس هایی از اصول فقه @samaat مبحث اوامر حکم تکلیفی | ❇کانال حقوقی سمات❇
درس هایی از اصول فقه
@samaat
مبحث اوامر
حکم تکلیفی
تعریف حکم تکلیفی:
عبارت است از حکمى شرعى که مستقیم به فعل مکلّف تعلّق مى‌گیرد.
مثال:
حرمت نوشیدن شراب، وجوب نماز، وجوب انفاق بر بعضى از نزدیکان و اباحۀ احیاى زمین موات و وجوب عادل بودن حاکم.
@samaat
تعریف احکام تکلیفی:
عبارت است از انشای صادر شده به انگیزه برانگیختن یا بازداشتن مکلّف از عملی یا ترخیص در آن عمل.
اقسام حکم تکلیفی:
وجوب:
عبارت است از الزام شارع، مکلّف را به عملى همچون نماز، روزه و حج؛ در نتیجه واجب به فعلى گفته مى‌شود که شارع به گونۀ الزامى آن را از مکلّف خواسته است، بدون آنکه در ترک آن- جز در حال ضرورت- رخصتى به وى داده باشد.
استحباب:
عبارت است از اینکه شارع انجام دادن کارى را از مکلّف بخواهد؛ بدون آنکه الزامى در کار باشد؛ در نتیجه مستحب به فعلى گفته مى‌شود که شارع آن را از مکلّف خواسته، لیکن رخصت ترک آن را نیز به وى داده است، مانند نماز نافله.
حرمت:
عبارت است از الزام شارع، مکلّف را به اجتناب از عملى همچون دروغ و غیبت؛ در نتیجه حرام به فعلى گفته مى‌شود که شارع به گونۀ الزامى ترک آن را از مکلّف خواسته است، یعنى رخصتى در فعل آن- جز در حال ضرورت- به وى نداده است.
کراهت:
عبارت است از نهى شارع، مکلّف را از انجام دادن کارى با رخصت ارتکاب آن؛ در نتیجه مکروه به فعلى اطلاق مى‌گردد که شارع از آن نهى کرده، لیکن رخصت انجام دادن آن را نیز داده است، مانند آروغ زدن روبه آسمان.
اباحه:
عبارت است از مخیّر کردن شارع، مکلّف را بین فعل و ترک عملى بدون ترجیح یکى بر دیگرى؛ در نتیجه مباح به عملى اطلاق مى‌شود که فعل و ترک آن بر مکلّف به طور یکسان روا است، مانند راه رفتن قطع نظر از احکام عارضى آن.
@samaat
شرایط تعلق تکلیف:
تعلّق حکم تکلیفى به انسان منوط به تحقق شرایط تکلیف است؛ از این رو، انسان غیر بالغ، دیوانه و ناتوان مکلّف به عمل به آن نیست.
وجه تسمیه:
احکام تکلیفی را به این جهت تکلیفی می‌گویند که معمولا زحمت دار و دارای کلفت و مشقت می‌باشد، مانند: نماز ، روزه و.. .
