‍ ناامن بودنِ ایران دلیلش روشن است، در نقطه‌ای از جغرافیا قرار | سرو سخنگو (دکتر اسلامی نُدوشن)

‍ ناامن بودنِ ایران دلیلش روشن است، در نقطه‌ای از جغرافیا قرار داشته که در معرض هجوم چهار جانب باشد: شمال و جنوب و شرق و غرب؛ هریک به نوعی. علاوه بر آن، این خصوصیّت هم داشته که از همه‌ی سرزمینهای دور و نزدیکِ خود، آبادتر و آراسته‌تر بنماید، و بدینگونه برای دیگران هم اشتها‌انگیز باشد و هم رشک‌انگیز.
بنابراین او را به حالِ خود نمی‌گذارده‌اند. نتیجه‌اش آن شد که برای حفظِ موجودیّتِ خود به قدرت بیاویزد. در هر دوران به نوعی. پیش از اسلام به صورت اَبَرقدرت سیاسی، بعد از اسلام به صورت اَبَرقدرت فرهنگی؛ و ملموس‌ترین قدرت به نظرش آن آمده که در پنجه‌ی یک فرد معیّن مشخّص جایگزین بماند. البتّه در این زمان اقتضاهای دیگری در کار آمده، انتقال گرایش از قدرت فردی به قدرت جمعی، مستلزم دست برداشتن از یک عادت دیرینه است که برای یک ملّت کهنسال آسان نیست، ولی چاره هم نیست. این تحوّل باید بر اثر آموزش، به اصطلاح امروزی «نهادینه» بشود. باید آرام به کار افتد، نه آنکه چون هواپیمایی که چرخ‌هایش باز نمی‌شود با تشنّج بر خاک بیافتد. این است که در کشورهایی چون ایران، آموزش محور قرار می‌گیرد. آموزش نه به معنای «سوادآموزی» بلکه به معنای آگاه شدن، خطّ فکری داشتن، تربیّت اجتماعی داشتن، و در نهایت به نیروی جمع سر فرود آوردن. امّا موضوع این است که جمع به خودیِ خود مقدّس نیست، مبرّی از اشتباه هم نیست. حرف بر سرِ جمعی است که شایسته‌ی راه بردن بوده باشد. این خود مستلزم پالوده شدن از دُردهای تاریخی و باورهای دست و پاگیر است، وگرنه چه بسا که یک «دوْر» پیش آید. بسیار همّت می‌خواهد و حتّی یاریِ بخت و قدری ایثار که این دوْر به «دوْرِ باطل» تبدیل نشود. چاره آن است که اکنون‌بینی، جای خود را به «فردابینی» بدهد.

#روزها_جلد‌چهارم

کانال دکتر محمّد‌علی اسلامی نُدوشن
@sarv_e_sokhangoo