تقریری از جلسات قرآن و سه پرسش اساسی؛ بخش ۱ از ۴ #مهدی_ایران | وبسایت فرهنگی صدانت
تقریری از جلسات قرآن و سه پرسش اساسی؛ بخش ۱ از ۴ #مهدی_ایرانمنش
در این سلسله مقالات سعی کردم اندیشه‌های فرهاد شفتی – یکی از پژوهشگران قرآنی- را که اخیرا طی پنج نشست با صدانت مطرح شد، بدون دخل و تصرف در محتوا، یا اظهار نظر شخصی، جمع بندی کنم تا در معرض مطالعه‌ی سایر پژوهشگران و علاقمندان قرارگیرد. این سلسله مقالات در چهار قسمت ارائه می‌شود. در سه قسمت اول به یکی از سه پرسش مورد بحث پرداخته می‌شود و قسمت چهارم مجموعه‌ی پرسش‌ها و پاسخ‌های مطرح شده در پایان جلسات است.
پیش از هر چیز لازم است مختصرا به معرفی ایشان بپردازم:
«فرهاد شفتی دارای دکتری مطالعات اسلامی از دانشکده‌ی الهیات دانشگاه ادینبرو در اسکاتلند است و نیز دارای تحصیلات حوزوی در تهران تا اواسط سطح می‌باشد. او برای تکمیل دکتری در زمینه‌ی رویکردهای معاصر درون‌دینی در فهم قرآن، بر اندیشه‌های حمید‌الدین فراهی، امین احسن اصلاحی و شاگردان او در زمینه‌ی نظم قرآن و تفسیر قرآن به قرآن تمرکز کرده است. بسیاری از این کارها به صورت آنلاین موجود است و نیز از طریق کانال تلگرامی «فرهاد شفتی» قابل دسترسی است. موضوع بیشتر این کارها در زمینه‌ی نظم مفهومی قرآن، کاربرد قرآن برای امروز، کثرت‌انگاری دینی، و معنویت و اخلاق است.
از آخرین نوشته‌های او به زبان فارسی می‌توان از «قرآن، انحصارگرا یا کثرت‌گرا»، «ما و خدای رازآمیز قرآن» و “پرسشی آسان و دشوار در باب دین و معنویت (فصل‌نامه‌ی نگاه آفتاب، شماره‌ی ۴)» نام برد. برخی از آخرین گفتارها و گفتگوها: “الهیات اندوه (دین آنلاین)”، «قرآن و انسان امروز (ماهنامه‌ی خیمه، شماره‌ی ۱۴۰)» و گفتگو درباره‌ی دین و معنویت در سلسله پادکست‌های «نرسیده به درخت».
او بر مبنای دکتری دیگر خود در زمینه‌ی تحقیق عملیاتی (operational research) دانشیار دانشگاه گلاسگو در اسکاتلند است.»
ایشان آنچه را ادعا می‌کنند و بر آن شواهد گوناگون درون متنی می‌آورند را صرفا مشاهده‌ی خود از قرآن معرفی می‌کنند. سه پرسش اساسی که ایشان مورد بررسی قرار داده‌اند، عبارتند از:
. مخاطب قرآن کیست؟
. قرآن انحصارگراست یا کثرت‌انگار؟
. قرآن به چه کار امروز ما می‌آید؟
در حقیقت پرسش اصلی این است که « قرآن به چه کار امروز ما می‌آید؟» اما پاسخ به دو پرسش نخست، به درستی بستری را فراهم می‌کند که در آن بستر بهتر می‌توان به پرسش اصلی پرداخت. بنابراین نیاز داریم که بدانیم مخاطبان قرآن کدام‌اند؟ روایت قرآن در این‌باره چیست؟و به عبارت دیگر قرآن خودش درباره‌ی خودش چه می‌گوید؟ برای این منظور مفاهیم و موضوعاتی نظیر دین، هدف دین، رستگاری، خداوند و ادیان مختلف در قرآن مورد توجه قرار می‌گیرند.
سپس باید بحث کنیم که آیا قرآن به انحصارگرایی دینی نزدیک‌تر است یا به کثرت‌انگاری دینی. به بیان ایشان پرسش اول در حقیقت نوعی شخم زدن مرتع اندیشه است. پرسش دوم کاشتن دانه‌ای در این مرتع، و پرسش سوم برداشت محصول است. تعبیر شخم زدن را از آن جهت به کار می‌برند که پرسش اول بحث چندان جدیدی نیست و بیشتر یادآوری و توجه به نکاتی است که پیش از این نیز بحث شده‌اند.
