پیشنهاد مستندی درباره کودتای ۲۸ مرداد ۳۵ سال پیش تیمی از بهتر | علیاصغر سیدآبادی
پیشنهاد مستندی درباره کودتای ۲۸ مرداد
۳۵ سال پیش تیمی از بهترین مستندسازان انگلیسی مستندی سیزدهقسمتی ساختند درباره افول امپراتوری بریتانیا در اواسط قرن بیستم. یکی از قسمتهای این مستند به ماجرای ملیشدن صنعت نفت ایران و کودتای ۲۸ مرداد اختصاص داشت. در این مستند چند مقام و مامور سیاسی و امنیتی انگلیسی و امریکایی بی هیچ ابهام یا پردهپوشی اعلام میکنند که از یک موقعی به این نتیجه رسیدند که تا وقتی مصدق در قدرت باشد نمیتوانند منافعشان از نفت ایران را تامین کنند و تصمیم میگیرند او را با کودتایی از کار کنار بگذارند. در واقع اول انگلیسیها به این نتیجه رسیدند اما چون مصدق سفارتشان را بسته بوده اقدام مستقیم برایشان سخت بوده و به همراهی امریکا نیاز داشتهاند. امریکا اول تمایلی به همراهی نداشته اما با روی کار آمدن دولت جمهوریخواه آیزنهاور در دی ماه ۱۳۳۱ (هفت ماه قبل از کودتا) ورق برمیگردد و انگلیس موفق میشود نظر مثبت امریکا را جلب کند. شاه هم جایی در همین مسیر راضی و همراه میشود. ماموران امریکایی و انگلیسی در این فیلم توضیح میدهند که چطور بین عواملشان در ایران پول پخش میکردهاند تا کودتا را انجام دهند.
میشود درباره سیاست نفتی مصدق یا تصمیمات سیاسیاش درباره انتخابات مجلس و رابطهاش با شاه بحث کرد، اما به نظرم یک چیز جای بحث ندارد، آن هم اینکه عدهای مستقیماً از امریکا و انگلیس پول گرفتند که دولت مصدق را سرنگون کنند و دولتی سر کار بیاورند که منافع انگلیس و امریکا را از نفت ایران تامین کند و شاه هم با همه این روند همراه بوده.