چند سال است که موقع رانندگی سخنرانی و کتاب صوتی گوش می‌ک | سپیدار
چند سال است که موقع رانندگی سخنرانی و کتاب صوتی گوش می‌کنم؛ هفته گذشته صوفی‌گری کسروی را گوش کردم. او در این کتاب زبان تندی دارد در نکوهش بعضی صفات صوفیان: تنبلی و مفت‌خوری، گدایی، شلختگی و ولگردی، تکبّر، خرافه‌پرستی و دروغ‌گویی(کرامات و معجزاتی که به مشایخ منسوب می‌کنند) بچّه‌بازی، دمیدن روحِ خواری و انفعال در جامعه در زمان حملهٔ مغول و...
حافظ هم منتقد صوفیانِ نیرنگ‌باز بوده:
صوفی نهاد دام و سرِ حقّه باز کرد بنیاد مکر با فلکِ حقّه‌باز کرد
حتی مولانای صوفی‌مشرب هم انتقادهای کسروی را تأیید می‌کند:
صوفیی گشته به پیش این لئام الخیاطه و اللواطه والسلام
مثنوی، دفتر پنجم
در کل کسروی درست می‌گوید و انتقادهای زیادی به عرفان و تصوّف وارد است، ولی نه اینکه بگوییم هیچ عارف و صوفیِ خوبی هیچ‌وقت وجود نداشته... (مثلاً ابوالحسن خرقانی و مولانا و عین‌القضات و...) در ضمن ارزش جنبه‌های اخلاقی و هنری آثار عرفانی را هم نباید فراموش کرد. زندگی دین‌مدارانه و زندگی عقل‌مدارانه هم هر کدام خوبی‌ها و بدی‌هایی دارند.
امّا کسروی به شمس و مولانا و عطّار هم رحم نمی‌کند! البته مسلماً به این بزرگان هم انتقاداتی وارد است. مثلاً مقالهٔ: «تعامل مولانا جلال‌الدین بلخی با نهادهای سیاسیِ قدرت در قونیه» نوشتهٔ دکتر محمود فتوحی.
(دی‌ماه ۱۳۹۵ دکتر فتوحی را در همایش عُرسِ بیدل در تهران دیدم و به ایشان گفتم آن مقالهٔ جالب را خوانده‌ام؛ گفت خیلی‌ها مرا سرزنش کردند که چرا به مولانا توهین کرده‌ای!)
دکتر محمّدعلی موحد هم در سخنرانی درس‌گفتارهایی دربارهٔ سنایی درمورد تناقض‌های محتوایی شعر شاعران می‌گوید «حافظ که خود منتقد اجتماعی و سیاسی بوده چند حاکم رذل و خون‌‌آشام را به گونه‌ای افراطی مدح کرده: شاه شجاع، شاه زین‌العابدین، نصرت‌الدین یحیی و...»
به هر حال خوبی‌های #حافظ و #سعدی و #مولانا و #عطار و... بسیار بیشتر از بدی‌هایشان است.
پ.ن۱: #احمد_کسروی مورّخ، زبان‌‌شناس، حقوقدان و مصلح اجتماعی در سال ۱۳۲۴ توسط نوّاب صفوی ترور شد. جامعهٔ نخبه‌کُش واکنش خاصی به این جنایت نشان نداد و قاتل آزاد که شد هیچ، بعدها خیابان‌ها به نامش شد!
پ،ن۲: در انتخاب کتاب برای روخوانی باید دقّت کرد؛ خواندن نوشته‌های کسروی برای ادبیاتی‌ها هم راحت نیست؛ راوی محترمِ این کتابِ صوتی (آ. ایرانی) اشتباهات خنده‌داری کرده؛ مثلاً: تُرکِ تعلّقات دنیوی، شیخِ قُدسِ سَرِه، هَزَلیّات و... اکثر شعرها را بد خوانده؛ آیه‌ها و عبارت‌های عربی را بدتر.
