شهد اقتصاد

2022-02-12 08:50:46 شکی نیست که حذف ارز ترجیحی اثرات منفی مهمی در پی خواهد داشت و با افزایش هزینه برخی کالاهای اساسی مشکلاتی ایجاد خواهد کرد اما شکی هم نیست که اثرات منفی استمرار آن نیز بسیار زیاد و چه بسا بیشتر از اثرات منفی حذف آن است

این ویژگی بسیاری از اصلاحات ساختاری است که در عین داشتن آثار مثبت و راهگشا هزینه هایی نیز دارند. برای رهایی از مشکلات و دستیابی به نتایج مثبت اصلاحات ساختاری چاره ای جز پرداخت هزینه های آنها را نداریم. اگر از این هزینه ها بترسیم هیچ اصلاخی رخ نمیدهد و همچنان در باتلاق مشکلات فرو می رویم

نگاهی به اهم اصلاحات ساختاری موردنیاز اقتصادایران نشان میدهد که بسیاری از آنها پرهزینه تر پیچیده تر و دشوار تر از اصلاح توزیع ارز هستند. اگر دولت و حاکمیت توان و اراده اصلاح ارزی را که کم هزینه ترین و راحت ترین اصلاحات است را نداشته باشند دیگر نمیتوان امیدی به اجرای اصلاحات ساختاری داشت و باید همچنان شاهد استمرار مشکلات بود. از همین رو میتوان گفت حذف ارز ترجیحی آزمایش دولت و حاکمیت و نشان دهنده مسیر کلی اقتصاد ایران در دهه پیش روست باز کردن / نظر دهید

2022-02-05 15:40:12 پیش بینی همواره سخت و دارای خطاست و در ایران سخت تر و با ریسک بالاتر. با لحاظ این سختی و امکان خطا میتوان پیش بینی های مختلف را بررسی و افراد با توجه به آنها شناختی اجمالی نسبت به آینده پیدا کنند

هنوز که فضای پیش بینی اقتصاد ۱۴۰۱ گرم نشده خواستم نظر خودم را بنویسم. البته هر یک از این پیش بینی ها نیاز به توضیح و ارایه دلایل دارد که در اینجا امکان و فرصت آن نیست. فقط به این نکته تاکید کنم که هسته اصلی این پیش بینی، احیا برجام در آینده نزک است و سایر موارد اثرپذیری بالایی از این مورد داشته‌اند

پیش بینی ها نیز بر اساس مدلهای اقتصادسنجی نیست بلکه بر اساس شناخت وضعیت هفتاد سال اخیر اقتصاد ایران و روند شاخصهای اقتصادی در این مدت است باز کردن / نظر دهید

2022-01-31 08:16:39 امروز که دوباره صحبت از شاخصهای نامطلوب اقتصاد ایران در دهه ۹۰ شده است گفتم من هم اشاره ای کوتاه به دلایل این اتفاق کنم

سال ۹۷ سه سال قبل از پایان دهه نود در سلسله یادداشتهایی در روزنامه جهان صنعت پیرامون دهه ۹۰ نوشتم و گفتم این دهه در حال از دست رفتن است و این دهه تبدیل به دهه ای خاص و تکرار نشدنی خواهد شد

آن زمان که هنوز حرف زدن و نوشتن درمورد دهه ۹۰ چندان مرسوم نشده بود نوشتم که مثلث مخرب تحریم و عملکرد دولت و انباشت چالشها سبب از دست رفتن همان عملکرد نامطلوب گذشته شده است

همه این عوامل موثر هستند و سهم هیچ یک هم تفاوت چشمگیری با سایر عوامل ندارد. برای خروج از این نقطه عطف چاره ای نداریم جز اصلاحات ساختاری عمیق و گسترده و تغییر ریل دولت. اگر این اتفاقات انجام شود اقتصاد ایران در مسیر رشد و توسعه قرار میگیرد و اگر انجام نشود در مسیر فاصله گرفتن حتی از عملکرد نامطلوب قبلی قرار خواهد گرفت باز کردن / نظر دهید

2021-12-28 08:43:30 ارز ترجیحی نه آنچنان که بسیاری از مخالفانش در سالهای اخیر میگفتند بی تاثیر و ناکارا بوده و نه آنچنان که اکنون موافقانش میگویند حذفش سبب شوک تورمی و ایجاد چالش بزرگ خواهد شد

ارز 4200 تومانی یقینا درست اجرا نشد و انحراف از هدف زیادی داشت ولی در کنترل قیمت بسیاری از کالاها موثر بود. این طرح تبعات مثبت و منفی مهمی داشت و حذف آن هم تبعات مثبت و منفی مهمی درپی خواهد داشت

علیرغم آنکه حذف آن میتواند به کاهش فساد و ایجاد ثبات در بازار ارز کمک کند قطعا سبب افزایش نرخ برخی از کالاهای اساسی خواهد شد. لذا باید در اجرای آن دقت لازم داشت و برنامه های حمایتی مناسبی طراحی کرد

خلاصه اینکه این طرح نه انقدر بی اثر بوده که بتوان براحتی قید ان را زد و نه حذف آن آنقدر پرهزینه است که از این کار صرف نظر و به ادامه این راه اشتباه ادامه داد. باید قطعا ارز ترجیحی را اصلاح کرد و از هزینه های این اصلاح نترسید. اگر بخواهیم بخاطر همچین هزینه ای از اصلاح این ارز دست برداریم در آینده موفق به انجام هیچ اصلاحی در اقتصاد ایران نخواهیم شد باز کردن / نظر دهید

2021-12-25 12:14:31 تاثیر احیا احتمالی برجام بر اقتصاد و بازارها
سعید مسگری

در مطالب قبلی نوشته بودم که برجام بالاخره احیا میشود و تحریمها کاهش می یابد اما برخی سخنان و رفتارها در اوایل کار دولت سبب شد که حصول توافق سخت و زمان بر به نظر برسد. در هفته های اخیر خبرهای منتشر شده از آخرین مرحله مذاکرات و موضع گیری های جدید نشان داد که مسیر توافق راحت تر از چیزی ست که تصور میشد.

قضاوت درمورد احتمال حصول توافق، زمان توافق و کم و کیف آن همچنان دشوار است و نمیتوان با قطعیت درمورد آن صحبت کرد اما به نظر میرسد احتمال توافق در آینده نه چندان دور افزایش چشمگیری یافته است

در این شرایط باید تاکید کرد که کاهش تحریمها نمیتواند سبب رشد پایدار و توسعه کشور شود اما میتواند شرایط را در کوتاه مدت بهبود دهد. کنترل نرخ تورم بهبود رشد اقتصادی مهمترین اثرات آن در کوتاه مدت و میان مدتت هستند.

هرچند برخی کارشناسان بر این باورند که احیا برجام میتواند سبب کاهش شدید برخی قیمتها همچون نرخ ارز شود ولی بنده با توجه به شرایط اقتصاد کشور، شرایط بودجه، تجربه ده سال گذشته و اجرای برجام، بلوغ نسبی فعالان اقتصادی اعتقاد به ریزش شدید قیمتها پس از حصول توافق ندارم

کاهش نرخ ارز را حداکثر بیست درصد پیش بینی میکنم (کف قیمت 24 هزار تومان) و اگر بیشتر از این کاهش یابد قطعا پایدار نخواهد بود. این میزان کاهش هم فقط میتواند منجر به کمک به کاهش تورم شود و تاثیر قابل توجهی در کاهش قیمتها بخصوص قیمت کالاهای سرمایه ای همچون مسکن نخواهد داشت

فراموش نکنیم که هدف احیا برجام بهبود وضعیت اقتصادی و یا حتی جلوگیری از بدتر شدن شرایط اقتصادی نیست. کاهش تحریمها در میان مدت تنها میتواند سرعت افول را کاهش و بخشی از موانع رشد و توسعه اقتصادی را برطرف کن. احیا برجام تنها اولین گام برای اصلاحات ساختاری اقتصاد در کشور است

در پایان لازم میدانم تاکید کنم با توجه به احتمال حصول توافق تا پایان سال ریسک سبد دارایی خود را کنترل کنید و سهم موارد وابسته به دلار را تعدیل کنید

@shahdeeghtesad باز کردن / نظر دهید

2021-12-13 10:16:55 تاثیر بودجه 1401 بر اقتصاد ایران
نگاهی به طول و عرض بودجه
سعید مسگری / پژوهشگر سابق وزارت اقتصاد

هزینه های دولت
هزینه های دولت رشد 7 درصدی در بودجه 1401 دارد و برخی اعلام میکنند که این به معنای عزم دولت برای کاهش تورم است. اندکی آشنایی با بودجه، ساختار دولت و شرایط اقتصادی کافی ست تا بدانیم بدون اصلاحات ساختاری، کاهش هزینه های دولت ممکن نیست. این رشد به معنای غیرواقعی بودن هزینه ها است
درگذشته کسری بودجه بیشتر از ناحیه درآمدهای غیرواقعی شکل میگرفت اما در بودجه 1401 هزینه ها هم دارای مشکل برآورد هستند و برای محاسبه کسری بودجه باید هزینه های واقعی را لحاظ کرد
البته وضعیت کلی هزینه های جاری نشان از انقباض شدید مخارج دولت دارد و حتی اگر بیش از ارقام ارائه شده هم هزینه صورت گیرد بازهم بودجه به شدت انقباضی خواهد بود. این انقابض قطعا میتواند به کاهش تورم و ثبات بازارها کمک کند

درآمدهای دولت:
درآمد دولت در تمام حوزه های مالیات، فروش دارایی ها، فروش نفت غیرواقعی و دارای پیش برآورد هستند.
رشد کلی درامد مالیاتی بسیار بالا است و با توجه به شرایط اقتصادی کشور، رشد درآمدهای حاصل از پایه های مالیاتی فعلی رشد نامتعارف آنها میتواند موهومی و در صورت تحقق دارای اثرات مخرب باشد. حصول درامد از پایه های مالیاتی جدید نیز در کوتاه مدت ممکن نیست
در صورت استمرار تحریمها و فروش نفت با تخفیفهای اجباری، تحقق درامد نفتی بیش از یک میلیون بشکه نیز با تردیدهای جدی مواجه است

کسری بودجه و تاثیرات بودجه بر اقتصاد کلان
براورد میزان کسری بودجه 1401 نیاز به بررسی دقیق دارد اما به طورکلی میتوان گفت کسری بودجه قطعی اما میزان آن کمتر از سال جاری است. بودجه 1401 انقباضی ترین بودجه دو دهه اخیر است که میتواند به کاهش تورم و رسیدن به میانگین بلندمدت تورم (حدود 20 درصد) کمک کند اما به تشدید رکود دامن خواهد زد
البته نباید فراموش کرد که اهمیت کسری تراز عملیاتی بسیار بیشتر از کسری بودجه است. کسری تراز عملیاتی منشا بسیاری از مشکلات اقتصادی در نیم قرن اخیر بوده است. بودجه انقباضی دارای کسری 300 هزار میلیارد تومانی تراز عملیاتی یعنی کاهش محدود تورم همراه با تشدید رکود

تاثیرات بودجه بر معیشت مردم
هدف اصلی این بودجه کمک بر معیشت مردم صرفا از طریق کاهش تورم بوده است و راهبرد مشخص و نشانه ای از تلاش برای بهبود رشد اقتصادی و افزایش یارانه دیده نمی شود.
افزایش قیمت برخی کالاهای اساسی درنتیجه حذف ارز ترجیحی، افزایش محدود حقوق کارمندان و به تبع آن حداقل دستمزد کارگران، استمرار و احتمالا تشدید رکود به دلیل انقباض شدید بودجه، عدم ارائه برنامه برای اصلاح نظام یارانه ای همگی به معنای تشدید فشار معیشتی بر طبقه متوسط و ضعیف هستند. باید دید کاهش تورم تا چه اندازه محقق میشود و آیا میتواند فشار معیشتی ناشی از موارد فوق را خنثی کند. باز کردن / نظر دهید

2021-12-08 08:30:31 اندر مصائب پژوهش در ایران
چند خطی به مناسبت روز پژوهش
سعید مسگری / پژوهشگر سابق وزارت اقتصاد

هر سال نزدیک به روز پژوهش که میشویم دلم می گیرد و متاسف و متاثر می شوم. دلم میگیرد بخاطر جایگاه علم و پژوهش در این کشور، بخاطر نخبه ستیزی و علم گریزی جامعه ایرانی، بخاطر تهی شدن کشور از نخبگان و کارشناسان با دانش و دلسوز. به همین مناسبت چند خطی پیرامون پژوهش در ایران نوشتم

نهادهای پژوهشی در ایران از همان ابتدا به درستی شکل نگرفته اند و دارای مشکلات ساختاری مهمی هستند. مشکلاتی که سبب ناکارایی آنها و خروجی های با کیفیت نازل از این نهادها شده است. شاید بی راه نباشد اگر بگوییم سرمنشا بسیاری از این مشکلات ساختاری ارتزاق نهادهای پژوهشی از بودجه دولتی باشد. عدم استقلال این مراکز خود مولد مشکلات دیگری شده و این نهادها را به شدت ناکارا کرده است

اما این تمام ماجرا نیست و مشکل حادتر و ریشه ای تر است. جامعه ایراتی از صدر تا ذیل آن دهه هاست که علم گریز و نخبه ستیز است. از همان اواسط دوره قاجار که آغاز شکل گیری نهاد علم در کشور و ظهور جریانات روشنفکری بود این روحیه نخبه ستیزی و علم گریزی شکل گرفت و علیرغم رشدهای حاصله همجنان به شدت پا برجاس:-)ت. طبیعی ست که درچنین جامعه ای نمیتوان انتظار توجه به پژوهش و کار علمی داشت.

خلاصه آنکه مشکلات ساختاری نهادهای پژوهشی و مشکلات ریشه ای و تاریخی جامعه ایران سبب انزوا و ناکارایی پژوهشگران و کار کارشناسی و علمی شده است. این ناکارایی و بی ثمری پژوهش بود که سبب شد بنده که عاشق کار پژوهشی بودم قید آن را بزنم. با آنکه در دوران دانشجویی آرزوی کار کردن در یک مرکز پژوهشی معتبر داشتم اما علیرغم مخالفتها بار سفر از پژوهشکده وزارت اقتصاد را بستم

امید آنکه در قرن پیش رو جامعه ایرانی به رشد خود ادامه دهد و پس از دهه ها روی خوش به علم و اهل علم نشان داد و بستر نیل به سمت توسعه شکل گیرد

اگر نظری در مورد دو مشکل فوق الذکر دارید خوشحال میشوم کامنت بگذارید. همچنین اگر شما هم تجربه ای در حوزه کار علمی و پژوهشی داشته اید لطفا آن را به اشتراک بگذارید
@shahdeeghtesad باز کردن / نظر دهید

2021-11-30 09:20:33 چشم انداز دهه پیشرو
تاثیر اندک احیا برجام بر روند میان مدت اقتصاد ایران
سعید مسگری / کارشناس اقتصادی

مروری بر روندهای هفتاد سال اخیر اقتصاد ایران و اتفاقات و روندهای نوظهور دهه نود سبب میشود به این جمع بندی برسیم که اقتصاد ایران وارد دوره ای خاص شده و دیگر مسکن ها و سیاستهای کوتاه مدت نمیتواند اثرات قابل توجهی داشته باشد

اکنون اقتصاد ایران بیش از هر زمان دیگری به اصلاحات گسترده و عمیق ساختاری نیاز دارد تا بتواند در میان مدت روند رو به رشد را در پیش گیرد. اگر این تغییرات رخ ندهد شوکهای کوچک، برنامه های کوتاه مدت، سیاستها و تصمیمات غیرپیوسته و غیرهدفمند دردی از اقتصاد ایران دوا نخواهد کرد و نیمتوانند سبب بهبود واقعی و پایدار شرایط شوند

بنابراین بجای دنبال کردن اخبار سیاستها، تصمیمات و اتفاقات روزمره باید منتظر تصمیمات و سیاستهای ریشه ای و بنیادی بود. همان چیزی که فعلا به جز موارد انگشت شمار چیزی از انها مشاهده نمی شود.

قصد ناامید کردن دیگران را ندارم ولی بنا بر احساس مسئولیت باید این نکته را به شما بگویم که به نظر بنده و بنابر شواهد چشم انداز چندان مثبتی برای میان مدت و بلندمدت وجود ندارد و دهه پیشرو در حالت خوش بینانه تنها میتواند اندکی بهتر از دهه نود باشد.

دوستانه، دلسوزانه و مشفقانه پیشنهاد میکنم بحای دنبال کردن اخبار مذاکرات و سیاستهای روزمره به فکر تقویت کانال درآمدی خود، تقویت دانش و مهمتر از ان مهارتهای فردی خود، ایجاد کانالهای درامدی جدید (ولو با درآمد اندک)، کسب دانش مالی و راهکارهای مدیریت پس انداز و .... باشید
@shahdeeghtesad باز کردن / نظر دهید

2021-11-27 08:24:27 رویای شیرین مولدسازی دارایی های دولت
سعید مسگری / کارشناس اقتصادی

هر یک از دولتها یکی از منابع را تخلیه کرده اند. از چاه نفت، صندوق توسعه ملی، صندوقهای بازنشستگی، شرکتهای دولتی (خصوصی سازی)، چاپخانه بانک مرکزی، اوراق استفاده حداکثری شده و برای دولت سیزدهم چیزی باقی نمانده است. بنابراین تنها فروش اموال (فرش زیر پا) برای امرار معاش دولت باقی مانده است.

وزیر اقتصاد آقای #خاندوزی هم اعلام کرده اند از این پس دولت بیشتر به دنبال جبران کسری بودجه از طریق مولدسازی دارایی و فروش اموال است. حتی در نامه ای به رئیس جمهور درباره این موضوع نوشته اند.

اما فروش اموال دولتی کاری بس دشوار است. خاطرم هست زمستان 98 جلسه هم اندیشی با اقتصاددانان جوان در وزارت اقتصاد پیرامون مولدسازی داراییهای دولت برگزار شد. تقریبا همه کارشناسان گفتند این کار به دلیل موانع متعدد و شرایط اقتصاد کشور شدنی نیست اما وزیر گفت برنامه ویژه داریم و اجرا میکنیم. گذشت زمان نشان داد که حرف کارشناسان درست بود و در عمل برنامه ها راه به جایی نبرد

جالب آنکه بر اساس آماری که در نامه اقای خاندوزی اماده در نیمه نخست امسال تنها 2 درصد!!! از اهداف بودجه محقق شده است و خود به موانع متعدد این پروژه تاکید کرده اند. البته این میزان پایین اتفاق جدیدی نیست و در دو سال قبل هم کمتر از ده درصد بودجه مولدسازی محقق شده است.

بعید است دولت سیزدهم بتواند از پس این موانع بربیاید و تامین کسری بودجه از طریق مولدسازی دارایی ها رویایی شیرین باقی خواهد ماند. باید فکر راه چاره ای اساسی بود و دیگر دوره راهکارهای کوتاه مدت و مسکن های مقطعی و خالی کردن منابع گذشته است
@shahdeeghtesad باز کردن / نظر دهید

2021-11-01 11:36:59 خزانه خالی؟؟!!

هم دولت قبل و هم دولت فعلی ادعا کردن که خزانه خالی تحویل گرفتن و از این موضوع گلایه کردن. خزانه حساب پس انداز دولت نیست که پر پول باشد. انباشت پول در خزانه حتی در بهترین شرایط اقتصادی هم معنی ندارد چه رسد به زمان کسری بودجه. خزانه مانند کیف پول است که مدام پر و خالی می شود.

اگر نقدی به عملکرد مالی دولت قبل است ان نقد باید درمورد روش غلط تامین مالی، ایجاد بدهی زیاد، ایجاد تعهدات مالی برای آینده، هزینه های غیر ضرور و غیرکارشناسی و چیزهایی از این دست باشد نه خالی کردن خزانه

سازوکار دخل و خرج دولت طبیعی ست که برای مردم عادی مبهم و مجهول باشد اما انتظار میرود دولت مردان، اصحاب رسانه، فعالان اجتماعی از آن آگاه باشند و بدون اطلاعات حداقلی و با توجه به تصورات موهوم و ابتدایی باز کردن / نظر دهید