فراز و فرود شبکه‌های اجتماعی در ایران ۱۴۰۰: مهمترین سوژه‌های خ | تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
فراز و فرود شبکه‌های اجتماعی در ایران ۱۴۰۰: مهمترین سوژه‌های خبری در شبکه‌های اجتماعی در این سال چه بود؟ محمد رهبری
رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی مجازی در سالیان اخیر به یکی از مهمترین ابزارهای ارتباطی ایرانیان تبدیل شده‌اند و این امر در دو سال اخیر و به دنبال همه‌گیری کرونا تشدید شده است. مطابق با آخرین نظرسنجی معتبر در خصوص استفاده مردم از رسانه‌های اجتماعی که توسط ایسپا در تیرماه سال ۱۴۰۰ انجام شد، ۷۱ درصد از مردم از واتس‌اپ، ۵۳ درصد از اینستاگرام و ۴۰درصد از مردم از تلگرام استفاده می‌کردند؛ این اعداد روندی صعودی را در استفاده از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی در میان ایرانیان نشان می‌دهد. علاوه بر این، شبکه اجتماعی توئیتر نیز به عنوان یکی از مهمترین شبکه‌های اجتماعی است که مورد استفاده فعالان و کنشگران اجتماعی و سیاسی قرار گرفته است.
اما سال ۱۴۰۰ شاهد تولد یک رسانه اجتماعی دیگر در ایران بود. کلاب‌هاوس، که در روزهای پایانی سال۱۳۹۹ در جامعه ایران معرفی شد، از همان ابتدای سال ۱۴۰۰ توجه نخبگان و کنشگران اجتماعی و سیاسی را به خود جلب کرد. در روزهای آغازین سال ۱۴۰۰، برخی به کلاب‌هاوس به چشم رسانه‌ی اجتماعی جدیدی نگاه می‌کردند که برخلاف توئیتر و اینستاگرام، امکان گفتگو در آن بیشتر فراهم است و به همین خاطر معایب دیگر رسانه‌های اجتماعی را ندارد.
از سوی دیگر، آنچه در توئیتر فارسی در سال ۱۴۰۰ گذشت نسبتا با آنچه در سال‌های پیش از آن می‌گذشت تا حدی متفاوت بود. به دنبال ریاست‌جمهوری جو بایدن در آمریکا و ابراهیم رئیسی در ایران، شاهد تغییر رفتار برخی از نیروهای سیاسی بودیم که پیش از این در توئیتر حضور بسیار فعالی داشتند. مخالفان جمهوری اسلامی در یک سو و کاربران انقلابی در سوی دیگر، در تمام سالیان گذشته حضور پررنگی در توئیتر داشته و اقدامات سازماندهی‌شده‌ی فراوانی را علیه نیروهای میانه‌رو دنبال می‌کردند.
با این حال، به‌دنبال تغییر رویکرد سیاست خارجه آمریکا در مواجهه با ایران و تغییر دولت در ایران و شروع به‌کار دولت ابراهیم رئیسی، از شدت حملات این دو گروه در فضای توئیتر کاسته شد و توئیت‌های آن‌ها تیزی کمتری داشت و از این حیث توئیتر فارسی در سال ۱۴۰۰ فضای آرام‌تری را تجربه کرد.
اما در میان رسانه‌های پرمخاطب، یعنی واتس‌اپ، اینستاگرام و تلگرام، روند عادی سال‌های گذشته تا حدی دنبال شد. کاربران این شبکه‌ها از این پلتفرم‌ها برای ارتباطات روزمره خود همچنان استفاده کردند، با آن سرگرم می‌شدند و از آن برای تفریح یا کار و درآمدزایی استفاده می‌کردند. در کنار این موضوعات، کاربران این رسانه‌ها کم و بیش نسبت به اخبار و وقایع مهم حساسیت نشان می‌دادند؛ به نحوی که صفحه‌ی اینستاگرامی بی‌بی‌سی فارسی در سال ۱۴۰۰ تبدیل به سومین صفحه‌ی فارسی پرفالوئر شد. مهمترین موضوعاتی که در سال ۱۴۰۰ توجه مخاطبان رسانه‌های اجتماعی را برای مدت طولانی (حداقل ۲ هفته) به خود اختصاص داد را می‌توان این گونه برشمرد:
انتخابات و ردصلاحیت‌ها کرونا و واکسن اینترنت و طرح صیانت سوژه‌شدن ابراهیم رئیسی برجام و تحریم‌ها جنگ اوکراین و روسیه
موارد فوق‌الذکر، مهمترین موضوع رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی در ایران، از اینستاگرام و تا کلاب‌هاوس، در سال ۱۴۰۰ بود. بسیاری از مردم، خصوصا جوانان، از این شبکه‌ها برای ارتباطات خود استفاده کرده و در برابر امواج خبری مختلف در این شبکه‌ها قرار گرفتند و همین امر اثرگذاری و نفوذ بالای رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بر افکار عمومی در ایران را نشان می‌دهد. می‌توان ادعا کرد که امروزه این شبکه‌ها به ذهنیت بسیاری از ایرانیان شکل می‌دهند و با تصویری که گروه‌های سیاسی و رسانه‌هایشان در شبکه‌های اجتماعی از واقعیت ارائه می‌کنند، خواه این تصویر منطبق با واقعیت باشد خواه دستکاری‌شده باشد، بر ارزش‌ها، باورها و انتظارات آن‌ها اثر می‌گذارند.
برای مطالعه کامل این گزارش و جزئیات سوژه‌های مذکور، روی لینک زیر و یا دکمه INSTANT VIEW کلیک نمایید. https://vrgl.ir/Swf3j
کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی @socialMediaAnalysis
