تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی

2022-08-28 20:04:30 داده‌های آنلاین روایت می‌کنند: گزارش تحقیق و تفحص از فولاد مبارکه چگونه به تبلیغ علیه نظام تبدیل شد؟

فضای سیاسی و رسانه‌ای کشور در هفته گذشته تحت تأثیر انتشار گزارش تحقیق و تفحص مجلس از فولاد مبارکه قرار گرفته بود. این گزارش واکنش‌های زیادی را در پی داشت؛ ابتدا مسئولان ارشد دولت سابق اقدام به تکذیب آن گزارش کردند و با گسترش واکنش‌ها به آن و گسترش دامنه اعتراضات به برخی گروه‌ها و نهادهای نزدیک به حاکمیت، رئیس کمیته تحقیق و تفحص از فولاد مبارکه نیز در کمال تعجب گفت که گزارش منتشر شده را تأیید نمی‌کند.

در نهایت نیز روابط عمومی مجلس در اطلاعیه‌ای اعلام کرد «آن‌چه در فضای رسانه‌ای منتشر شده است نسخه ای از گزارش تحقیق و تفحص است که باید بعد از بررسی نهایی و اصلاح لازم به قوه قضائیه ارجاع شود و برای انتشار عمومی نبوده است. این نسخه گزارش حتی برای نمایندگان مجلس نیز بارگذاری نشده است».

اما گزارش مذکور، چگونه در فضای آنلاین منتشر شد و چه واکنشی دریافت کرد؟ در اسلایدها به این پرسش پاسخ داده شده است.

کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
@socialMediaAnalysis باز کردن / نظر دهید

2022-08-26 16:02:37 محبوبیت قالیباف؛ کمتر از همیشه

در هفته‌های اخیر نظرسنجی توسط مؤسسه استاتیس راجع به محبوبیت نیروهای سیاسی منتشر شد و یکی از یافته‌های مهم این نظرسنجی، کاهش شدید محبوبیت ابراهیم رئیسی و محمد باقر قالیباف نسبت به دی ماه ۱۳۹۹ بود و بر اساس آن، محبوبیت قالیباف با ۱۷ درصد کاهش به ۲۷ درصد و محبوبیت رئیسی با ۱۴ درصد کاهش به ۳۳ درصد رسیده است.

به بهانه این نظرسنجی و گذشت سه سال از آغاز بکار مجلس انقلابی، مطالعه‌ای بر روی داده‌های آنلاین پیرامون محبوبیت محمد باقر قالیباف خواهیم داشت.

بر اساس داده‌های آنلاین ارائه شده، به‌نظر می‌رسد قالیباف حالا در فضای مجازی تنهاتر از همیشه است. جزئیات این داده‌ها را در اسلایدها بخوانید.

کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
@socialMediaAnalysis باز کردن / نظر دهید

2022-08-25 13:09:13 موافقان و مخالفان برجام چه کسانی هستند؟

مطالعه توییت‌های ۲ ماه اخیر در مورد مذاکرات احیای برجام، به شناسایی چهره‌های موافق و مخالف آن کمک می‌کند.

نیروهای سیاسی نزدیک به دولت رئیسی و کاربران انقلابی و اصولگرا که در دولت قبلی مخالف سرسخت مذاکرات و احیای برجام بودند، حالا عمدتا در مورد مذاکرات احیای برجام ساکت هستند.

به‌نظر می‌رسد که آن‌ها منتظر هستند تا نتیجه مذاکرات و واکنش نهادهای حاکمیتی به آن مشخص شود و پس از آن مواضعشان را بیان کنند.

عمده موافقان احیای برجام ساکن ایران هستند. در این میان، نیروهای میانه‌رو و اصلاح‌طلب همچنان و در دولت رئیسی نیز از ضرورت احیای برجام می‌نویسند.

امری که نشان می‌دهد مواضع نیروهای میانه‌رو و اصلاح‌طلب وابسته به دولت قبلی و دولت فعلی نبوده و احیای برجام را واقعا برای ایران مفید می‌دانند.

اکثر چهره‌های سیاسی که در ۲ ماه اخیر علیه مذاکرات احیای برجام نوشته‌اند، عمدتا در خارج از کشور زندگی می‌کنند.

جزئیات بیشتر را در اسلایدها بخوانید.

کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
@socialMediaAnalysis باز کردن / نظر دهید

2022-08-20 19:08:07 اخبار جعلی در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی چگونه باور می‌شوند؟
محمد رهبری

رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی تأثیرات عمیقی بر جوامع گذاشته‌اند که باعث تحول عرصه اجتماعی و سیاسی شده‌اند. تا پیش از سال ۲۰۱۶ و پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، نگاه خوش‌بینانه‌ای به این تحولات می‌شد اما پس از آن، اثرات منفی رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت. یکی از این اثرات منفی که توجه زیادی را در میان پژوهشگران و روزنامه‌نگاران به خود جلب کرد، تأثیر شبکه‌های اجتماعی بر گسترش اخبار جعلی (Fake news) بود. اما شبکه‌های اجتماعی چگونه باعث گسترش اخبار جعلی می‌شوند؟

کریس شافر در کتاب «داده در برابر دموکراسی» با استناد به مطالعات روان‌شناسانی که گسترش شایعات آنلاین را مطالعه می کنند چهار عامل اصلی را شناسایی کرده‌اند که به باور یک شایعه و خبر جعلی کمک می‌کند. یکی از این عوامل، خطای شناختی «سوگیری تأییدی» یا conformation bias است. این خطای شناختی به معنی گرایش افراد به باور و پذیرش اطلاعاتی است که عقاید و ارزش‌هایشان را تأیید کرد می‌کند و همه ما در معرض این خطای شناختی هستیم. ما اخبار و اطلاعاتی را که با باورهای سیاسی، مذهبی، اخلاقی و اقتصادی ما همخوانی داشته باشد را راحت‌تر می‌پذیریم و تأیید می‌کنیم بدون آن که خود را مکلف بدانیم تا در مورد آن اخبار و اطلاعات جستجو کنیم.

این امر در محیط رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی تسهیل شده است. در این محیط ما عموما افراد همفکر خودمان را دنبال می‌کنیم و یا با آن‌ها گروه‌های آنلاین تشکیل می‌دهیم و در نتیجه بیشتر در معرض اخبار و اطلاعاتی قرار می‌گیریم که با عقایدمان سازگار است. به‌طور مثال، در محیط توییتر، ما عمدتا دوستان و همفکران خودمان را دنبال می‌کنیم و آنچه در تایملاین خود مشاهده می‌کنیم ترکیبی از توییت‌های آن‌هاست و یا آنچه آن‌ها لایک کرده‌اند. بنابراین اگر آن‌ها مطلبی را لایک کنند و در تایم‌لاین ما نمایش داده شود، احتمالا با عقاید ما نیز سازگار است و ما نیز آن را پذیرفته و لایک می‌کنیم.

به طور مثال، چند وقت پیش توییتی از محمد مهاجری منتشر شد که در آن به نقل وزیر امور خارجه گفته شده بود در توافق برجام منافع روسیه هم باید تأمین شود و این توئیت ۴هزار لایک گرفت. بعدا این خبر تکذیب شد و محمد مهاجری نیز تکذیبه این خبر را نوشت. اما آن توییت فقط ۴۰۰ لایک گرفت! علت این تفاوت لایک‌ها چیست؟

یکی از دلایل مهمش به همین سوگیری تأییدی بازمی‌گردد. کاربرانی که معتقدند روسیه در فرایند مذاکرات برجام اخلال ایجاد کرده است، توییت اول را لایک می‌کنند چون این توییت با عقایدشان سازگاری دارد. به دنبال آن، همفکران این گروه نیز توییت را دیده و آن را لایک می‌کنند و این گونه الگوریتم توییتر به دیده شدن این خبر، که بعدا معلوم شد صحت نداشته است، کمک می‌کند.
اما در مورد توییت دوم، چون محتوای آن توییت با عقاید کسانی محمد مهاجری را دنبال می‌کنند کمتر سازگاری داشت، کمتر لایک شد و در نتیجه این تکذیبیه کمتر دیده شد.

مثال دیگر به توییت کاربری به نام «علی همدانی» بازمی‌گردد که چند وقت پیش با انتشار تصویر زنی بی‌حجاب، نوشت "سلف سرویس دانشکده نفت آبادان، سال ۱۳۵۵". این توییت برای مخالفان جمهوری اسلامی و حامیان پهلوی خوشایند بود و حدود ۲۰هزار بار لایک شد در حالی که اساسا آن نوشته واقعیت نداشت و محل عکس جای دیگری بود. علی همدانی نیز بعدا توییت خود را اصلاح کرد اما فقط ۵۰۰ لایک گرفت. علت این تفاوت فاحش میان این لایک‌ها چیست؟ خطای شناختی سوگیری تأییدی. توییت اول با باورهای بسیاری از کاربران توییتری همخوانی دارد اما توییت دوم نه. به همین دلیل توییت اول پذیرفته و لایک شده اما از کنار تکذیبیه آن گذشته می‌شود.

مثال‌هایی از این دست بسیار می‌توان زد. نه فقط در میان اصلاح‌طلبان و مخالفان جمهوری اسلامی، بلکه در میان جریان انقلابی و ارتش سایبری نیز این قبیل اخبار جعلی که بعدا تکذیب می‌شوند، زیاد دیده می‌شود. همه ما روزانه در شبکه‌های اجتماعی در معرض خطای شناختی «سوگیری تأییدی» هستیم و این خطای شناختی در کنار الگوریتم‌های شبکه‌های اجتماعی به گسترش و باورپذیری اخبار جعلی کمک می‌کند.

پذیرش اخبار جعلی که همراستا با عقاید و ارزش‌های ماست، ما را در برابر تغییر مقاوم می‌کند و مانع از آن می‌شود که واقعیات اجتماعی و سیاسی را به درستی ببینیم. بنابراین مهم است که نسبت به این خطای شناختی آگاهی داشته باشیم و نسبت به پذیرش اخبار و اطلاعاتی که در شبکه‌های اجتماعی می‌بینیم، نقادانه برخورد کنیم.

کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
@socialMediaAnalysis باز کردن / نظر دهید

2022-06-18 20:26:40 واکنش کاربران شبکه‌های اجتماعی به استعفای عبدالملکی: کسی حتی او را بدرقه نکرد

به‌دنبال توئیت استعفای حجت‌الله عبدالملکی از وزارت کار، سیلی از واکنش‌های کاربران شبکه‌های اجتماعی به آن روانه شد.

تحلیل کامنت‌های استعفای عبدالملکی نشان می‌دهد که کلیدواژه‌های «شغل» و «ایجاد» بیشترین تکرار را داشته است که نشان از کنایه کاربران به وعده عبدالملکی مبنی بر ایجاد شغل با یک میلیون تومان است.

همچنین تحلیل شبکه بازنشرهای توئیت‌های مربوط به این موضوع نشان می‌دهد که بسیاری از کاربران انقلابی در دفاع از عبدالملکی ورود نکرده‌اند و درصد کمی از آن‌ها به دفاع از عبدالملکی آمده‌اند. این در حالی است که کاربران اصلاح‌طلب بیشترین واکنش‌ها را به این موضوع داشته‌اند و براندازان نیز به طور پراکنده به موضوع پرداخته‌اند.

در اینستاگرام نیز، خبر استعفای عبدالملکی در خبرگزاری فارس مورد توجه کاربران قرار گرفت. نکته جالب توجه آن است که فضای کامنت‌های اینستاگرامی خبرگزاری فارس بر علیه عبدالملکی بوده است و آنجا نیز کنایه «ایجاد شغل» بیشترین تکرار را داشته است.

کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
@socialMediaAnalysis باز کردن / نظر دهید

2022-06-16 11:11:45 حجاب و گردشگری، نشانه‌ای دیگر از دوقطبی‌شدن جامعه ایران

یکی از موضوعات پرهیاهوی روزهای گذشته، موضوع فم‌تریپ و ماجرای هدی رستمی بوده است. او با ۴۶۶هزار فالوئر در اینستاگرام، یک بلاگر سفر است که در پروژه گردشگری خود به نام فم‌تریپ(Fam Trip) بنا بر ادعای خودش تلاش دارد تا پای توریست‌های خارجی را به ایران باز کند.

در روزهای اخیر و به دنبال کامنتی که او در رابطه با حجاب گذاشته بود، او و پروژه‌اش موردتوجه کاربران مختلف در شبکه‌های اجتماعی قرار گرفت. اما ماجرای این هیاهو چه بود و کاربران ایرانی فضای مجازی چه واکنش‌هایی به آن داشتند. در اسلایدها به این موضوع بطور کامل پرداخته شده است.

کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
@socialMediaAnalysis باز کردن / نظر دهید

2022-06-15 19:35:35 آیا بحران‌های اقتصادی به کاهش مصرف تلگرام و اینستاگرام منجر شده است؟
محمد رهبری

روز گذشته مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران (ایسپا) آخرین یافته‌های خود در رابطه با میزان استفاده از رسانه‌های و شبکه‌های اجتماعی منتشر که حاوی نکات مهمی بود. بر اساس این نظرسنجی، ۷۸.۵ درصد از تمام ایرانیان و تقریبا تمام جوانان بین ۱۸ تا ۲۹ سال و از افراد با تحصیلات دانشگاهی در تمام کشور، حداقل از یک پیام‌رسان و شبکه اجتماعی استفاده می‌کنند؛ امری که نشان از نفوذ گسترده شبکه‌های اجتماعی در میان مردم دارد. بر اساس این یافته‌ها، ۷۱.۱ از مردم از واتس‌اپ، ۴۹.۴ درصد از مردم از اینستاگرام و ۳۱.۶ درصد از مردم از تلگرام استفاده می‌کنند.

آنچه در یافته‌های این نظرسنجی جالب توجه است، کاهش استفاده از هر سه پلتفرم واتس‌اپ، اینستاگرام و تلگرام نسبت به تیر ماه ۱۴۰۰ است. بر این اساس، استفاده از واتس‌اپ ۰.۳ درصد، استفاده از اینستاگرام ۳.۷ درصد و استفاده از تلگرام ۸.۸ درصد نسبت به آخرین نظرسنجی ایسپا کاهش یافته است. در این میان، استفاده از تلگرام به کمترین میزان خود در تمام ۶ سال گذشته رسیده است. این در حالی است که بر اساس تحلیل داده‌های تلگرام در فروردین سال جاری، استفاده از تلگرام کاهش چندانی نداشته است و از این حیث یافته‌های حاصل از تحلیلِ داده‌های مطالب کانال‌های تلگرامی با نظرسنجی ایسپا تفاوت دارد.

اگر یافته‌های این نظرسنجی را با کمی خطا درست تلقی کنیم، آنگاه کاهش استفاده از اینستاگرام و تلگرام معنادار می‌شود. اما علت کاهش استفاده از این دو پلتفرم چه می‌تواند باشد؟ برای پاسخ به این پرسش نیاز به پیمایش جداگانه‌ای است، اما احتمالا کاهش استفاده از اینستاگرام و تلگرام تحت تأثیر دو عامل زیر باید باشد:

افزایش تعرفه‌های اینترنت در کنار مشکلات شدید اقتصادی، احتمالا باعث کاهش مصرف اینترنت شده است. در شرایطی که بسیاری از افراد در تأمین ضروریات اولیه زندگی و معاش خود دچار مشکل هستند، میزان استفاده از پلتفرم‌ها به‌طور کلی کاهش می‌یابد. این امر با توجه به ویژگی‌های اینستاگرام و تلگرام خود را بیشتر نشان می‌دهد. به دلیل فیلتر بودن تلگرام و ضرورت استفاده از فیلترشکن برای استفاده از آن، حجم دیتای بیشتری مصرف می‌شود و در نتیجه هزینه بیشتری برای اینترنت باید پرداخت شود. تصویری بودن ِ اینستاگرام نیز باعث می‌شود تا استفاده از آن به دیتای بیشتری نیاز داشته باشد و هزینه استفاده از آن را افزایش می‌دهد.

کاهش کیفیت خدمات اینترنت و سرعت آن نیز احتمالا بر نحوه مصرف اینستاگرام و تلگرام اثرگذاشته است. به دلیل کاهش کیفیت خدمات اینترنت، اتصال به فیلترشکن‌ها برای استفاده از تلگرام سخت‌تر و استریم‌کردن ویدئوها و دیدن تصاویر اینستاگرامی نیز دشوارتر می‌شود. همین امر نیز می‌تواند یکی از دلایل کاهش استفاده از تلگرام و اینستاگرام باشد.

بنابراین آنچه به‌نظر می‌رسد آن است که کاهش استفاده از این تلگرام و اینستاگرام را نباید بی‌ارتباط به شرایط سخت اقتصادی و کاهش کیفیت خدمات اینترنتی در یک‌سال اخیر دانست. این امر به دلیل آن که واتس‌اپ فیلتر نیست و متن-محور است، در واتس‌اپ اثر کمتری داشته است. علاوه بر این، واتس‌اپ مهم‌ترین پیام‌رسانی است که ایرانیان برای امور روزمره خود از آن استفاده می‌کنند و همین امر نیز در تداوم استفاده از آن اثربخش است.

در یک ارزیابی کلی از یافته‌های نظرسنجی ایسپا باید گفت که کاهش مصرف پلتفرم‌های آنلاین خصوصا اینستاگرام و تلگرام را باید محصول شرایط بد اقتصادی و سیاست‌هایی دانست که در دولت ابراهیم رئیسی در نسبت با اینترنت اتخاذ شده است. طرح صیانت در مجلس اگرچه به سرانجام نرسیده است، اما عملکرد دولت در نسبت با اینترنت در این مدت، توانسته است تا حدی بر مصرف اینترنت اثر بگذارد و خواسته طراحان صیانت را کمی جامه عمل بپوشاند. هرچند داده‌های ایسپا نشان می‌دهد که هنوز اکثریت ایرانیان از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند.

کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
@socialMediaAnalysis باز کردن / نظر دهید

2022-06-14 10:51:20 ۷۸ درصد از ایرانیان از رسانه‌های اجتماعی استفاده می‌کنند

بر اساس آخرین نظرسنجی ایسپا در خصوص میزان استفاده ایرانیان از رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی آنلاین، ۷۸.۵ درصد از ایرانیان حداقل از یک رسانه اجتماعی استفاده می‌کنند که در این میان واتس‌اپ بیشترین مصرف را در میان ایرانیان داشته است.

بر اساس نظرسنجی ایسپا، اگرچه استفاده از واتس‌اپ افزایش یافته است اما میزان استفاده از اینستاگرام و خصوصا تلگرام، با کاهش مواجه شده است.

نکته جالب توجه این است که استفاده از هر سه پلتفرم تلگرام، اینستاگرام و واتس‌اپ در میان جوانان بین ۱۸ تا ۲۹ سال بیش از ۵۰ درصد است.

کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
@socialMediaAnalysis باز کردن / نظر دهید

2022-06-10 16:02:12 امنیت روانی شهروندان در سایه‌ی وقایع پیاپی در خطر است

اخبار منفی و استرس‌آور در یک هفته اخیر روندی افزایشی داشته است. از هک‌شدن ِدوربین‌ها و سامانه‌های شهرداری تهران و سرقت از بانک ملی ایران گرفته تا واژگونی قطار یزد- مشهد، از جمله اخباری بوده که این روزها زندگی، امنیت روانی و جان شهروندان ایرانی را مختل کرده است.

داده‌های به دست آمده از فضای مجازی در این باره چه می‌گویند؟ جزئیات آن در اسلایدها آمده است.

کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
@socialMediaAnalysis باز کردن / نظر دهید

2022-06-08 20:00:34 وقوع «انقلاب» در یک «جامعه شبکه‌ای» چقدر ممکن است؟
محمد رهبری

با افزایش بحران‌های اقتصادی در کشور و تشدید ناکارآمدی دولت، سؤالی در میان بخشی از مردم مطرح می‌شود که آیا ایران به سمت یک انقلاب دیگر در حال حرکت است؟ برای پاسخ به این پرسش، ابتدا لازم است که شرایط و عواملی که باعث تحقق یک انقلاب می‌شود مورد ارزیابی قرار گیرد. براساس تئوری‌های انقلاب و از منظر بسیج و جنبش انقلابی، ۴عامل «نارضایتی عمومی، سازماندهی، ایدئولوژی انقلابی و رهبری» را برای موفقیت یک جنبش انقلابی ضروری است. آیا این عوامل درجامعه ایران امکان شکل‌گیری دارند؟

به‌دنبال ناکارآمدی دولت و بحران‌های اقتصادی، نارضایتی عمومی افزایش پیدا می‌کند و در صورت تداوم این نارضایتی،مخالفان وضع موجود اقدام به سازماندهی خود جهت اعتراض به این وضعیت می‌کنند. این سازماندهی امروزه با گسترش شبکه‌های اجتماعی تسهیل شده است و اساسا بسیاری ازجنبش‌های اجتماعی در قرن ۲۱ بر مبنای سازماندهی در شبکه‌های اجتماعی شکل گرفته‌اند. جنبش‌هایی که امروزه به آن‌ها «جنبش‌های بدون رهبر» گفته می‌شود (کاستلز، ۱۳۹۵: ۲۲۷).با این حال نقش شبکه‌های اجتماعی در شکل‌گیری جنبش‌های بی‌سر به این معنا نیست که از دل این جنبش‌ها یک انقلاب متولد می‌شود چرا که یک جنبش انقلابی نیاز به «سر» و رهبر دارد.

لازم است میان جنبش‌های اجتماعی که اهداف اصلاحی در سر دارند با جنبش‌های انقلابی که به دنبال برانداختن نظام سیاسی هستند تمایز قائل شد. نمونه‌های موفقی از جنبش‌های بی‌سر برای پیشبرد اهداف اصلاحی درسراسر دنیا مشاهده می‌شود اما جنبش انقلابی موفقی که در «جامعه شبکه‌ای» شکل گرفته باشد یافت نمی‌شود. فقدان رهبری که مروّج ایدئولوژی انقلابی باشد، جنبش‌های بی‌سرِ انقلابی را با شکست مواجه می‌کند. اما سؤال اینجاست که آیا در عصر توسعه شبکه‌های اجتماعی، با کمک این شبکه‌ها امکان تولد یک جنبش با حضور یک رهبر انقلابی برای راهبری آن وجود دارد؟

امروزه به واسطه توسعه شبکه‌های اجتماعی، پیام‌های مخرب تا ۵ برابر بیشتر از پیام‌های مثبت اثرگذاری دارند و این وضعیت به تشدید «سیاست رسوایی» در جوامع مختلف کمک کرده است (کاستلز، ۱۴۰۰: ۱۸). آنگونه که تامسون می‌گوید رسوایی‌ها کشمکش‌هایی بر سرِ قدرت نمادین به شمار می‌آیند که در آن‌ها اعتماد و اعتبار به حراج گذشته می‌شود (Thompson, 2000, 245).

البته سیاست رسوایی لزوما محدود به داد و ستادهای فسادبرانگیز مالی نیست و لزوما مبتنی بر حقایق نیز نیست. هر خبری در هر قالبی و توسط هر منبعی انتشار یابد پتانسیل آن را دارد که به سرعت در فضای اینترنت اشاعه یابد (McNair, 2006). شایعه‌های شبکه‌سازی‌شده دیجیتال، در فضای اینترنت به سرعت گسترش می‌یابد و این خصیصه جامعه شبکه‌ای است که کاستلز می‌گوید. او می‌گوید «موثرترین شکل از حمله سیاسی، نابودکردن این اعتماد از طریق تخریب اخلاقی شخصیت و تصویر کسی به عنوان رهبر است» (کاستلز، ۱۴۰۰: ۱۸) و سیاست رسوایی به علت ایجاد سهولت در تخریب رهبران زیر سوال بردن جایگاه اخلاقی آن‌ها در میان مردم به راحتی این نوع حمله سیاسی را امکان‌پذیر کرده است.

در نتیجه‌ی این نوع سیاست‌ورزی، امکان تولد هیچ رهبر انقلابی وجود ندارد؛ چرا که به محض آن که یک نفر در میان مردم محبوب شود، گروه‌های مخالف با آن شخص، نقاط ضعف او را برجسته کرده و اقدام به تخریب وی می‌کنند و آن را در سطح گسترده منتشر می‌کنند تا جایگاه اخلاقی آن شخص را تنزل دهند. اقبال کاربران به محتوای منفی و پذیرش بیشتر آن نیز به این شرایط دامن می‌زند؛ درنتیجه رهبر کاریزماتیک و انقلابی سخت‌تر از قبل متولد می‌شود. این درحالی است که همان گونه که بشیریه می‌گوید، وجود ایدئولوژی و رهبر انقلابی یکی از الزامات تحقق انقلاب در کشورهاست (بشیریه، ۱۳۹۴: ۷).

شاید اگر شبکه‌های اجتماعی در قرن ۲۰ متولد شده بودند،بسیاری از انقلاب‌های بزرگ در جهان شکل نمی‌گرفت؛ چرا که هر رهبر سیاسی و انقلابی نیز نقاط ضعفی در عملکرد خود دارد و قبلا امکان برجسته‌سازی آن نقاط ضعف به سادگی امروز نبود. در نتیجه،در شرایط فقدان کسب اقبال عمومی، امکان تولد یک رهبر انقلابی نیز منتفی است و در نبود یک رهبر انقلابی، وقوع انقلاب موفق بعید به نظر می‌رسد. بنابراین با وجود حجم نارضایتی عمومی و ناکارآمدی گسترده دولت، احتمال شکل‌گیری ایدئولوژی و رهبر انقلابی که مورد پذیرش عموم مردم باشد کم است. بنابراین اگر تحولی در فضای سیاسی ایران درحال وقوع باشد، از جنس انقلاب نخواهد بود و بهبود وضع موجود یا فروپاشی گزینه‌های محتمل‌تری از انقلاب خواهند بود و وقوع یک انقلاب در ایران تا مدت‌ها بعید به نظر می‌رسد.

این متن بخشی از یادداشت منتشر شده در سال گذشته است که متن کامل آن و منابع اشاره شده در آن را می‌توانید اینجا بخوانید.

کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
@socialMediaAnalysis باز کردن / نظر دهید