تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی

2022-02-05 11:43:19 «نهار خوردی؟» و ابراهیم رئیسی هنوز سوژه طنز کاربران توئیتر است

در روزهای اخیر ویدئوی حاشیه‌برانگیزی از ابراهیم رئیسی منتشر شد که وی در واکنش به بیان مشکلات پرداخت وام از جانب کارمند مرکز ارتباطات مردمی ریاست‌جمهوری، می‌گوید «به شما نهار دادن اینجا؟»

این ویدئو خیلی زود تبدیل به سوژه کاربران فضای مجازی خصوصا کاربران توئیتری شد. داده‌ها نشان می‌دهد که توئیت‌های حاوی کلیدواژه‌های #نهار یا #نهار پس از این ویدئو به‌شدت افزایش یافته است.

اما نکته جالب توجه آن است که با گذشت چند روز از انتشار این ویدئو، هنوز توئیت‌های حاوی این کلیدواژه بسیار زیاد است و به وضعیت عادی روزهای قبل بازنگشته است.

به نظر می‌رسد تصویری که از ابراهیم رئیسی در اذهان شکل گرفته، تصویر فردی فاقد هوش اجتماعی است که توان تحلیل ندارد و میشود با او طنز ساخت و به همین خاطر هر حرفش سوژه می‌شود.

کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
@socialMediaAnalysis باز کردن / نظر دهید

2022-01-18 17:22:05 مخاطبان اینستاگرامی در خصوص افشاگری محسن هاشمی در مورد علت مرگ پدرش چه رویکردی داشتند؟

به‌دنبال محاسبه محسن هاشمی، فرزند اکبر هاشمی رفسنجانی، در خصوص علت مرگ پدرش و انتشار این مصاحبه در صفحه اینستاگرامی بی‌بی‌سی فارسی، کاربران اینستاگرامی به این سخنان واکنش نشان دادند.

در کامنت‌های این پست اینستاگرامی که بیش از 264هزار لایک داشت، کلمات «پدرت، استخر، گور و درک» بیشترین تکرار را داشته است که نشان می‌دهد کامنت‌گذاران رویکردی منفی نسبت به این سخنان داشته و مواضعی منفی نسبت به هاشمی رفسنجانی اتخاذ کرده‌اند.

در این کامنت‌ها از محسن هاشمی انتقاد شده است که چرا حالا یاد علت فوت پدرش افتاده و کلمات «لعنت، جهنم، خفه، مهره و کوسه» نیز از دیگر کلمات پرتکرار بوده است. این حجم از انتقاد نسبت به خانواده هاشمی در کامنت‌ها در حالی است که این پست در صفحه بی‌بی‌سی فارسی در قیاس با سایر مطالب سیاسی منتشر شده در آن روز لایک بیشتری خورده است.

کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
@socialMediaAnalysis باز کردن / نظر دهید

2022-01-12 09:31:38 مرگ بکتاش آبتین و واکنش اعتراضی کاربران توئیتر

به دنبال مرگ بکتاش آبتین، شاعر و عضو کانون نویسندگان ایران، کاربران توئیتری به این امر واکنش اعتراضی نشان داده و در این راستا بیش از ۷هزار کاربر نزدیک به ۱۳هزار توئیت منتشر کردند؛ توئیت هوشنگ ابتهاج بیشترین لایک را در این میان داشته است.

همان‌گونه که در گراف می‌بینید، بررسی شبکه بازنشر توئیت‌های این موضوع نشان می‌دهد که کاربران میانه‌رو و اصلاح‌طلب، براندازان و طرفداران مجاهدین خلق بیشترین توئیت‌ها را در این خصوص زده‌اند؛ از سوی دیگر کاربران انقلابی و اصولگرا نیز واکنش‌های محدودی به این موضوع نشان دادند.

تحلیل محتوای توئیت‌ها نشان می‌دهد که بسیاری از کاربران مرگ بکتاش آبتین را نوعی قتل دانسته و کلیدواژه‌های «قتل» و «کشتند» ازجمله کلیدواژه‌های پرتکرار در این توئیت‌ها بوده و اشاره به کانون نویسندگان و هواپیمای اوکراینی نیز در این توئیت‌ها برجسته بوده است.

ازسوی دیگر کاربران انقلابی در توئیت‌های محدودی که در مورد مرگ بکتاش آبتین نوشته‌اند،معتقدند مرگ او ربطی به عدم رسیدگی به حقوق زندانیان ندارد.

کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
@socialMediaAnalysis باز کردن / نظر دهید

2021-12-27 12:15:57 مزایا و محدودیت‌ها استفاده از داده‌های آنلاین در مطالعات اجتماعی

مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران به تازگی کنفرانسی را در خصوص پیمایش‌های علمی برگزار کرد که یکی از نشست‌های آن به موضوع «پیمایش‌های اجتماعی و داده‌های دیجیتال» مرتبط بود.

به نقل از ایسپا، در این نشست محمد رهبری پژوهشگر اجتماعی و حوزه کلان‌داده، در خصوص استفاده از کلان داده‌ها گفت: داده‌های دیجیتال و ردپای دیجیتالی که هر فرد از خود در فضای آنلاین به جای می‌گذارد می‌تواند منبعی برای پژوهشگران باشد.

اهمیت کلان‌داده‌ها را می‌توان در حذف عامل انسانی و فراهم کردن داده‌های صادقانه، فراهم کردن داده‌ها در مدت زمان کوتاه و با هزینه کمتر و ... دانست. از سوی دیگر علی‌رغم اهمیت کلان‌داده‌ها قدرت تحلیل کلان‌داده‌ها در تحلیل و تبیین عوامل موثر بر یک پدیده محدود است. همچنین داده‌های آنلاین ممکن است دستکاری شوند.

از داده‌های آنلاین می‌توان برای فرضیه‌سازی در پژوهش‌های اجتماعی و یا طراحی پرسشنامه برای یک پیمایش یا نظرسنجی استفاده کرد.

متن کامل این گفتگو را در این فایل صوتی می‌توانید بشنوید.

کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
@socialMediaAnalysis باز کردن / نظر دهید

2021-12-15 11:00:17 بودجه۱۴۰۱؛ موضوعی که حساسیت همه گروه‌های سیاسی را برانگیخت

انتشار اطلاعات مربوط به بودجه۱۴۰۱، توجه افکار عمومی، خصوصا فعالان سیاسی و اقتصادی را به خود جلب کرد. درتوئیتر نیز، بیش از ۲۲هزار توئیت و ریپلای در این موضوع منتشر شده و حدود ۱۳هزار کاربر در رابطه با بودجه نوشته‌اند. این موضوع مورد توجه کاربران انقلابی، اصلاح‌طلب و برانداز و فعالان بورسی و اقتصادی بود و موضوعات مربوط به عوارض خروج از کشور و بودجه نهادهای انقلابی و فرهنگی بیشترین توجهات را به خود جلب کرد.

مطابق با شبکه ریتوئیت‌های بدست آمده از این توئیت‌ها،کاربرانی که در تصویر با رنگ‌های صورتی، مشکی و نارنجی مشخص شده‌اند (براندازان) و کاربرانی که با رنگ صورتی مشخص شده‌اند (فعالان اقتصادی و اصلاح‌طلبان) عمدتا با رویکرد انتقادی در خصوص بودجه نوشته‌اند. این کاربران به بود عوارض خروج از کشور و همچنین بودجه نهادهای حامی ارتش سایبری اعتراض کرده‌اند.

از سوی دیگر،کاربران آبی رنگ (کاربران انقلابی) عمدتا به دفاع تمام قد از بودجه دولت ایستاده‌اند و فاصله معناداری با دیگر فعالان توئیتری داشته‌اند.

کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
@socialMediaAnalysis باز کردن / نظر دهید

2021-11-28 21:23:34 مخاطبان صفحه اینستاگرامی خبرگزاری فارس، این خبرگزاری را دروغگو خطاب کردند

به دنبال افزایش اعتراضات کشاورزان اصفهانی در خصوص خشکی آب زاینده‌رود در روزهای اخیر، خبرگزاری فارس این اعتراضات را از جانب افرادی به جز کشاورزان عنوان کرد.

با این حال، تحلیل محتوای کامنت‌های منتشر شده در پست‌های مربوط به این وقایع در صفحه اینستاگرامی خبرگزاری فارس نشان می‌دهد که تعداد زیادی از دنبال‌کنندگان و مخاطبان صفحه‌ی اینستاگرامی فارس به نحوه پوشش اعتراضات در این صفحه اعتراض داشته و فارس را دروغگو خطاب کرده‌اند.

مطابق با ابر کلمات بدست آمده، کلیدواژه‌هایی نظیر «دروغ، آب، فارس نیوز، زدن، لعنت» از جمله پرتکرارترین کلمات در کامنت‌های این خبرگزاری است. کامنت‌ها نشان می‌دهد که پرتکرار بودن کلمه فارس‌نیوز به دلیل اعتراضات فراوان به این خبرگزاری به دلیل نحوه پوشش اخبار اصفهان است.

کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
@socialMediaAnalysis باز کردن / نظر دهید

2021-11-24 12:39:43 کاربران اینستاگرام چه واکنشی به سخنان آیت‌الله خامنه‌ای در مورد دلایل مهاجرت نخبگان داشتند؟

سخنان هفته‌ی گذشته‌ی آیت‌الله خامنه‌ای مبنی بر این که «تشویق نخبگان به ترک کشور خیانت است» در شبکه‌های اجتماعی بازتاب فراوانی داشت. این سخنان که در صفحه اینستاگرامی خبرگزاری فارس و صفحه اینستاگرامی بی‌بی‌سی فارسی منتشر شده بود نیز مورد توجه قرار گرفت و در مجموع چندین هزار کامنت در این خصوص منتشر شد.

تحلیل کامنت‌های منتشر شده در صفحات خبرگزاری فارس و بی‌بی‌سی فارسی نشان می‌دهد که علی‌رغم تفاوت در نگرش سیاسی و اجتماعی مخاطبان هر دو صفحه، اکثر کامنت‌گذاران دیدگاه یکسانی را در واکنش به این سخنان ابراز کرده‌اند.

در هر دو صفحه کلماتی نظیر «بمونن، فرار، مهاجرت، شرایط، پول، اسنپ» پر تکرار بوده است که حاکی از آن است که مخاطبان هر دو صفحه شرایط اقتصادی کشور را عامل مهم‌تری برای مهاجرت از کشور عنوان کرده‌اند. یکی از مخاطبان خبرگزاری فارس در کامنتی که مضمون آن بارها تکرار شده بود، نوشته است: «کاش پشیمون کردن نخبه هایی که موندن هم خیانت بود».

کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
@socialMediaAnalysis باز کردن / نظر دهید

2021-11-22 21:25:10 آیا کاربران توئیتر همچنان به حوادث آبان ۱۳۹۸ توجه دارند؟

با گذشت ۲ سال از حوادث آبان ۹۸، همچنان این موضوع در اذهان بسیاری از مردم از جمله برخی از کاربران توئیتر داغ مانده است. در آبان ماه سال جاری نیز هزاران توئیت و هشتگ حاوی کلیدواژه آبان منتشر شد. اما آیا توجه به حوادث آبان ماه به شدّت سال گذشته بوده است؟

بررسی کلان داده‌ها نشان می‌دهد که توجه به حوادث آبان ۹۸ در توئیتر فارسی در سال جاری، نسبت به سال گذشته کاهش داشته است. اگرچه کلیدواژه‌ها و هشتگ‌های حاوی «آبان» در سال جاری نیز بسیار زیاد و جهشی بوده، اما مقایسه آن با سال گذشته نشان می‌دهد که نرخ توئیت‌های مربوط به این موضوع کمی کاهش یافته است. اما آنچه همچنان مهم است آن است که حوادث آبان سال ۹۸ همچنان مورد توجه بسیاری از کاربران توئیتری و احتمالا بخش قابل توجهی از مردم است.

کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
@socialMediaAnalysis باز کردن / نظر دهید

2021-11-15 10:47:36 مخاطبان صفحه اینستاگرام ابراهیم رئیسی، پس از ۱۰۰ روز از آغاز دولت سیزدهم، دولت او را چگونه قضاوت می‌کنند؟
محمد رهبری- هادی صفری | منتشر شده در روزنامه اعتماد

با گذشت ۱۰۰ روز از آغاز به کار دولت ابراهیم رئیسی، حالا شهروندان قضاوت بهتری از عملکرد او دارند. شعارها و وعده‌های انتخاباتی ابراهیم رئیسی و حامیانش هنوز در اذهان مردم باقی است و قیاس آن شعارها با عملکرد امروز دولت برای مردم کار دشواری نیست.

در راستای ارزیابی قضاوت شهروندان از عملکرد دولت رئیسی، در مطالعه‌ای دادکاوانه، کامنت‌های اینستاگرامی ابراهیم رئیسی مورد تحلیل قرار گرفت. این کامنت‌ها از آن رو دارای اهمیت است که دیدگاه مخاطبان اینستاگرامی رئیسی و کسانی که او را دنبال می‌کنند، نشان می‌دهد.

به همین منظور، کامنت‌های سه پست اول اینستاگرامی ابراهیم رئیسی پس از آغاز به کارش همراه با کامنت‌های سه پست آخر اینستاگرامی او ۱۰۰ روز پس از آغاز به کار دولت سیزدهم (یعنی روزهای ۱۸ تا ۲۰ آبان) استخراج شده و مورد مقایسه قرار گرفت که نمودار حاصل از آن در زیر آمده است.

مقایسه این کامنت‌ها کاملا معنادار است. به طور طبیعی کلیدواژه «مردم» در کامنت‌های هر دو مقطع پرتکرار بوده است؛ اما در مقطع اول یعنی آغاز به کار دولت ابراهیم رئیسی، مردم آغاز ریاست‌جمهوری رئیسی را به او تبریک گفته و برای او ابراز موفقیت کرده‌اند. کامنت‌های آن مقطع زمانی نشان می‌دهد که بخشی از مخاطبان صفحه اینستاگرامی رئیسی به او و آینده ایران امید داشته‌اند. از منظر سیاسی نیز برخی از این مخاطبان خواستار محاکمه روحانی و دولت قبلی شده بودند (ابر کلمات کامنت‌های مقطع اول در این لینک قابل مشاهده است).

اما با گذشت ۱۰۰ روز از دولت رئیسی شرایط کاملا فرق کرده است. نمودار زیر به خوبی بیانگر این تفاوت‌هاست. مخاطبان صفحه اینستاگرامی رئیسی، در مورد امید و موفقیت به مراتب کمتر صحبت کرده‌اند؛ آن‌ها در خصوص قیمت ماشین و خودرو، بورس و گرانی کالاها مطالباتشان را خیلی بیشتر از قبل بیان داشته‌اند، به نسبت قبل کلمه «دروغ» را به مراتب بیشتر تکرار کرده‌اند و حتی دیگر مطالبه محاکمه روحانی و کابینه قبلی را ندارند (ابر کلمات کامنت‌های مقطع دوم در این لینک قابل مشاهده است).

این نمودار حاوی نشانه‌های مهمی در خصوص نگرش مردم در خصوص دولت ابراهیم رئیسی است؛ خصوصا از آن جهت که حاوی کامنت‌های اینستاگرامی ابراهیم رئیسی و مخاطبان خود آن فرد است. این که حتی نام ابراهیم رئیسی کمتر بکار برده شده، کاربران او را کمتر «سید» نامیده‌اند و یا کلمه «سلام» کمتر تکرار شده است نشان از تغییر لحن و ادبیات این مخاطبان در مواجهه با ابراهیم رئیسی است و این در حالی است که تعداد کامنت‌های پست‌های اینستاگرامی در صفحه او نیز کاهش یافته است. به طور مثال، کلمه دروغ در حالی نسبت به ابتدای دولت رئیسی پرتکرار بوده است که تعداد کامنت‌ها کمتر بوده و در نتیجه این کلمه درصد بیشتری از کامنت‌ها را به خود اختصاص داده است.

تحلیل این کامنت‌ها می‌تواند نشانه‌ی روشنی از تغییر نگاه مردم به ابراهیم رئیسی و دولتش باشد که در آینده نیز می‌تواند تداوم داشته باشد. آنچه از این کامنت‌ها مشخص است آن است که ابراهیم رئیسی باید هر چه سریعتر برنامه‌ای برای به حال گرانی و افزایش قیمت‌ها داشته باشد وگرنه معلوم نیست همین محبوبیت او نیز تداوم پیدا کند.

کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
@socialMediaAnalysis باز کردن / نظر دهید

2021-11-13 08:47:25 توئیتر عربی به روایت کلان‌داده‌ها (مطالعه موردی: کشور عراق)
محمد رهبری- هادی صفری

محققان و پژوهشگران شبکه‌های اجتماعی در ایران تاکنون مطالعات متعددی را بر روی توئیتر فارسی انجام داده‌اند و تصویر نسبتا روشنی از واقعیت‌های موجود بر آن دارند. اما فضای توئیتر در سایر کشورها به چه صورتی است؟ کاربران این شبکه اجتماعی در دیگر کشورها عمدتا چه مطالبی را توئیت می‌کنند؟

واقعیت آن است که ما اطلاعات کافی از آنچه مردم سایر کشورها در توئیتر منتشر می‌کنند نداریم. به طور مثال نمی‌دانیم که کاربرهای عربی زبان چقدر از توئیتر استفاده می‌کنند و عمدتا به چه موضوعاتی در این شبکه اجتماعی می‌پردازند. از آنجایی که زبان عربی، زبان مشترک شهروندان بسیاری از کشورهاست اطلاعات تفکیکی از رفتار مردم کشورهای عربی‌زبان در توئیتر نداریم.

البته ضروتی هم ندارد که بسیاری از ایرانیان از آنچه در توئیتر عربی می‌گذرد اطلاع داشته باشند چرا که اطلاع از فضای توئیتر عربی آگاهی کاربردی به آن‌ها نمی‌دهد. اما محققان علوم سیاسی و روابط بین‌الملل، سیاست‌پژوهان، سیاستگذاران کشور در حوزه خاورمیانه و هر آن کسی که به تحولات منطقه‌ای علاقه‌مند است بهتر است در مورد واقعیات اجتماعی کشورهای عربی که در توئیتر عربی منعکس می‌شود اطلاعات داشته باشند تا فهم بهتری از تحولات این کشورها بدست آورند و در تحلیل‌ها و سیاست‌گذاری‌هایشان از آن استفاده کنند.

این پژوهش، به دنبال ارائه تصویری کلی از توئیتر عربی با تمرکز بر کشور عراق است که در آن اطلاعاتی کلی در مورد توئیتر عربی و توئیتر در کشور عراق داده می‌شود که کمک می‌کند تصویری از اولیه از این فضا به‌دست آید. به همین منظور در یک مطالعه بر روی توئیتر عربی در بازه زمانی ۱ محرم تا ۱۴ صفر ۱۴۴۳، با ابزارهای داده‌کاوی و بهره‌گیری از زبان برنامه‌نویسی Python، توئیت‌های عربی استخراج و مورد تحلیل قرار گرفت.

یافته‌ها چه می‌گویند؟
در جمع‌بندی یافته‌های ارائه شده، می‌توان این چند مورد را به طور خلاص بیان داشت:

عمدهٔ کاربران توییتر عربی کاربران مصری و سعودی هستند.

کاربران عراقی بخش کوچکی از توییتر عربی را تشکیل می‌دهند. عمدهٔ کاربران عراقی مؤثر، در یک اجتماع در نزدیکی اجتماعاتی از کاربران لبنانی، قطری و بحرینی قرار دارند و بخش قابل توجهی از آن‌ها حامیان مقاومت هستند.

برای مطالعه سایر یافته‌ها و متن کامل این گزارش، به لینک زیر مراجعه کنید و یا بر روی دکمه INSTANT VIEW کلیک کنید:
https://vrgl.ir/HwUyV

این گزارش در مرکز مطالعاتی و سیاستگذاری البیان عراق به زبان عربی منتشر شده است که متن آن را در این لینک می‌توانید بخوانید.

کانال تحلیل شبکه‌های اجتماعی مجازی
@socialMediaAnalysis باز کردن / نظر دهید