همانگونه که قبلا اشاره شد در باره کوچ از قره باغ به سنقر و نیز | سنقری

همانگونه که قبلا اشاره شد در باره کوچ از قره باغ به سنقر و نیز تاریخچه سنقر مدارک مکتوب مفصلی بدست آمده که چون در آینده به شکل کتاب در اختیار محققین و عموم مردم قرار خواهد گرفت در باره تمام مدارک اینجا نیازی به صحبت نیست. البته شیوع ویروس کرونا ادامه کار را برای همشهری ما در اروپا کمی دشوار کرده که انشالله با کنترل بیماری و برقراری امکان دسترسی به باقیمانده اسناد و مکتوبات در جمهوری آزربایجان و قره باغ همه موارد دسته بندی و تنظیم و ارائه خواهد شد.
برخی از مدارک به گزارشات مفصل و دقیق محمد کریم خان قره باغی به دربار فتحعلیشاه قاجار برمی گردد که گزارش دقیقی از مال و اموال و نحوه کوچ از مناطق اشغالی روسها و ارامنه به سمت زنجان و قزوین و همدان و سنقر را ارائه می دهد.
نکته جالب در گزارش این مقام دولتی ، اشاره دقیق و با جزئیات به روش مهاجرت، دلیل انتخاب مناطق، تاریخچه مناطق اسکان شامل سنقر و موارد مفصل دیگر است.
تاریخ نوشته های محمد کریم خان به زمستان ۱۱۹۲ خورشیدی برابر با ۱۲۲۸ ه‍.ق مطابق با۱۸۱۴ م یعنی حدود ۲۰۷ سال قبل برمیگردد.
گزارش وی درباره سنقر به حدود ۸ ماه بعد از گزارشهای فوق برمیگردد که طبق یادداشت ها به سنقر آمده و گزارش کاملی از وضعیت تاریخی و جغرافیایی و اجتماعی سنقر تهیه و به دربار ارسال کرده است. در این گزارش با اشاره به مستندات پر تعدادحکومتی و کتابی که در سنقر توسط میرزا ابوالحسن نامی در اختیار وی قرار داده می شود به اتفاقاتی که بر سنقر گذشته است مفصلا اشاره می کند. وی در سال ۱۲۳۷ ه ق به منطقه قره باغ برمیگردد و ۲۶ سال بعد در همانجا درمی گذرد.
نکته جالب در باره ایشان این است که رونوشت تمام گزارشات ارسالی به دربار فتحعلیشاه را نزد خود نگه داشته که بعدها توسط فرزندان وی نیز نگهداری می شود . بعد از انقلاب اکتبر و تشکیل‌ دولت شوروی این اسناد در اختیار دولت قرار میگیرد و به موزه ها سپرده می شود.
در آینده خلاصه هایی از نوشته ها و یادداشت های محمد کریم خان قره باغی که از طرف دوست عزیزمان برای بنده ارسال شده یا خواهد شد را در کانال قرار خواهم داد.
جالب اینجاست که در این نوشته ها عملا تاریخ سنقر و برخی مناطق اطراف آن بصورتی واضح و بدون ابهام مطرح می شود و آن ابهامی که سالها بر تاریخ سنقر غالب بود و محققین را به حدس و گمان وادار میکرد کاملا از بین رفته است. چون محقق این موارد قصد تبدیل این نوشته ها به کتاب را دارد از اینجانب خواسته که انتشار اسناد را با هماهنگی ایشان انجام دهم. در هر زمان که ایشان اجازه دهند تصاویر نوشته ها و اسناد را نیز در کانال خواهم گذاشت.
نکته آخر که نباید از آن غافل شد قلم توانای محمد کریم خان قره باغی است که ظرافت های زبانی در فارسی و ترکی را کاملا میشناخته و در نوشتن به هر دو زبان کاملا توانا بوده است. البته متون ترکی وی یادداشتهای ایشان بعد از اسکان مجدد در قره باغ است و در بین آنها هفت صفحه درباره سفر به سنقر و موارد مربوط به آن نیز وجود دارد.
@sonqor2