سنقری

2022-03-20 22:40:39 اولین روز خوب خداوند و ایرانی ترین روز سال، نوروز ، نماد پیروزی بهار بر زمستان ، بر شما و خانواده گرانقدرتان مبارک باد. آرزو دارم سال و قرن جدید سرشار از نعمت و سلامتی و سرفرازی برای شما باشد. باز کردن / نظر دهید

2022-03-11 01:11:19 برخی اظهارنظرهادر باره گذشته یک شهر مثل سنقر از روی علاقه به وطن است ولی چون در باره مساله مورد نظر مطالعه ای انجام نشده است بیشتر با چاشنی احساس همراه است و درست همین نقطه باعث ایجاد انحراف در ذهن مخاطب می شود. و چون بعدها این مطالب مرجع قرار میگیرند خودبخود مسیر انحرافی را در سیر بررسی موضوع به جای مسیر اصلی و درست جایگزین می کنند.
یکی از مواردی که در مورد سنقر به خطا مطرح شده است موضوع دالان ها در سطح شهر است. برخی ها معتقدند این دالانها را برای جلوگیری از ورود سربازان اسب سوار روسی به منازل درست کرده اند که بنا به دلایل ذیل تصور کاملا اشتباهی است.
اولا مدت اقامت ارتش روسیه تزاری هنگام جنگ جهانی اول در سنقر مگر چقدر بوده است که مردم برای جلوگیری از ورود سربازان اسب سوار آنها دالان درست کنند. در یک دالان با طول متوسط ده الی پانزده در منزل باز می شد که ساختن ده پانزده خانه این چنینی که مرتب ساخته شده و ورودی انها را دالان کنند بیش از ۵ سال طول می کشد در حالیکه جنگ اول جهانی چهارسال طول کشید و در ۱۹۱۷ یعنی اوائل سال سوم جنگ در روسیه انقلاب بلشویکی رخ داد و سربازان روس از ایران خارج شدند و اشغال کرمانشاه و سنقر در اواخر سال اول جنگ اتفاق افتاد پس بدین معناست که اشغال سنقر توسط روس ها کمتر از دوسال طول کشیده و تغییر معماری یک شهر هرچقدر هم کوچک در چنین مدتی ممکن نیست.
ثانیا مگر سرباز اسب سوار برای ورود به منازل مردم نمی توانست از اسب پیاده شود؟
نکته اصلی اینجاست که وجود دالان ها باعث می شد که اسب سواران با اسب وارد منزل اهالی نشوند نه اینکه دالان را برای اینکار ساخته باشند.
دلیل اصلی ساخت دالان در معماری شهری سنقر یکی برودت هوا در زمستان بوده است و دیگری ساختار فشرده شهر بدلیل تجمیع طایفه ها در کنار هم یا باصطلاح قبیله گری در ساخت وساز بوده است که می توانست عبور و مرور غریبه ها را در اطراف منازل خانواده های آن زمان ناممکن کند. این مدل شهرسازی به شکل پیشرفته تر در قالب مدل پِری البته با ظاهری کاملا متفاوت ولی با فلسفه ای یکسان بعدها در غرب باب شد.
حسن دیگر دالانها خشک بودن ورودی منازل در هنگام بارندگی هم بوده که در رفت و آمد انسان و دام این گل و لای به داخل منازل منتقل نمی شد. در ضمن دالان نوعی محافظ در مقابل دزدان و یا حمله حیوانات وحشی هم بود.
@sonqor2 باز کردن / نظر دهید

2021-06-24 00:25:53 سندی مهم در باره رابطه ترک و کرد در منطقه سنقروکلیایی در زمان فتحلیشاه قاجار

محمد کریم خان قراباغی درپاسخ نامه ای که از دربار ارسال شده و ظاهرا طلب نیرو شده(البته نامه مذکور برای مولف مشخص نیست چون در آن زمان نامه ها شماره اداری نداشته و از روی تاریخ مرسوله هم تا این لحظه نامه دربار برای ما مشخص نگردیده است) پاسخی می دهد که برای ساکنین منطقه سنقروکلیایی بسیار مهم است. فقط به همین جملات دقت شود:
... هفتاد سوار آماده و راهی گردید از ترک وکرد....گردن میگیرم خدا نخواسته عیب و نقصی رخ ننماید که بحث شما بر ما وارد شود در این ولایت به فضل خدا و طالع پادشاه درگیری و تزاحم ترک و کرد نشنیده ام و مانند برادرند... نوکرها را بخدمات مامور نموده و ضابطه را مضبوط خواهیم کرد....
انچه از این نامه برمی آید در زمان فتحعلیشاه یعنی حدود ۲۰۰ سال پیش رابطه ترک ها و کردهای منطقه سنقر وکلیایی بی درگیری و تقابل و برادروار بوده است . این سند بسیار روشن و پرمعنا می باشد.
@sonqor2 باز کردن / نظر دهید

2021-06-19 22:19:48 ....ادامه یادداشت قبلی...
نقش سنقر از این مقطع تا حد یک پایگاه بورژوازی ارتقا یافت که علاوه بر ارائه خدمات فنی بالنسبه پیچیده مورد نیاز در کشاورزی ،صبغه فرهنگی -ارتباطی نیز بخود گرفت.
@sonqor2 باز کردن / نظر دهید

2021-06-19 22:17:38 چه عواملی باعث پذیرش مهاجرین قره باغی در درون جامعه سنقر شد؟
اقلیت ها در جمع اکثریت براحتی پذیرفته نمی شوند. اما اقلیت چیست؟گروه های اقلیت یا گروه اقلیت یک مفهوم جامعه شناختی
است و به گروهی از افراد گفته میشود که با اکثریت مردم یک جامعه به
نوعی متمایز باشند. به عبارت دیگر گروه اقلیت، گروهی است که ویژگیهای منحصر بفرد فرهنگی آن از گروههایی که به
عنوان گروههای غالب در جامعه شناخته میشوند، متفاوت به نظر میرسد. این اصطلاح در انسانشناسی
میتواند به گروههای
طبقه بندی شده بر اساس قومیت، نژاد، دین و مذهب، جنس و ... اطلاق شود.
گروههای اقلیت میتوانند موضوعات متعددی از قبیل زبان، دین و مذهب، تجربه نژادها، مهاجرت، فرهنگ، تبار و هویتهای
مختلف را در بر بگیرد.
گروهی از مردم مهاجر از قره باغ وارد قصبه سنقر می شوند و قاعدتا بایستی براحتی در جامعه بسته یک قصبه دو قرن پیش پذیرفته نشوند و از بدنه اصلی جامعه دور بمانند. اما در نهایت تعجب بسرعت ودر زمان نسبتا کوتاهی توسط جامعه میزبان پذیرفته شده و همانند ساکنین قدیمی با آنها برخورد می شود. اما دلیل این پذیرش سریع چیست؟
مهاجران آداب و رسوم، زبان، مذهب و عقاید سیاسی خود را وارد جامعه جدید میکنند
پس برای سازگاری با محیط جدید با مسائل و مشکلات زیادی مانند ناهمگونی نژادی، قومی، اعتقادی و غیره بایستی رو به رو
شوند. اما این اتفاق نمی افتد و خیلی سریع در بدنه جامعه مورد پذیرش قرار می گیرند.
این گروه اقلیت که انتظار می رفت در حاشیه و مناطق پائین دست شهر ساکن شوند نه تنها این اتفاق را رقم نمی زنند بلکه بالعکس منطقه نوسازی را در شهر بخود اختصاص داده و بمرور احترام اهالی را نیز بخود جلب می کنند تا جائیکه در اکثر مشاغل موجود جایگاه رهبری را بدست می آورند. پس باید به عواملی فکر کرد که توانسته جایگاهی اینچنین برای آنها رقم بزنند.این عوامل عبارت بوده اند از:
الف : قومیت یکسان با ساکنین اولیه.
اصطلاحی که با مفهوم اقلیت رابطه نزدیکی دارد قومیت
است. جامعه شناسان و مردمشناسان از اصطلاح قوم برای اشاره به
ارتباط میان گروهی از افراد که خود را بواسطه برخی امور و اغلب ویژگیهای فرهنگی، متمایز از دیگران تلقی میکنند بکار
میبرند.
این گروه اقلیت را افراد مهاجر جامعه دیگری تشکیل می دهند. گروه اقلیت که عادات فرهنگی آنها برخلاف گروه غالب است و انتظار می رود این امر
موجب برخورد نابرابر با آنها بشود چرا که رفتار و برخورد نابرابر عنصر اساسی در مفهوم جامعه شناختی گروه اقلیت است ( کوئن) مهاجرت تنها یک نقل و انتقال جغرافیایی نیست بلکه نوعی انتقال اجتماعی و روانشناختی نیز هست (دزوزان )
مهاجرین ترک زبان قره باغی(که همگی از یک ناحیه قره باغ هم نبوده اند) با ساکنین قدیمیتری که آنها نیز ترک زبان بوده اند ،قومیت مشترکی داشته اند. این مساله بسیاری از تعارضات محتمل را خنثی کرد
ب: مذهب یکسان. مهاجرین قره باغی شیعه مذهب بوده و ساکنین هم پیرو مذهب تشیع بوده اند. این یکسان بودن مذهب، دو دسته را بهم نزدیکتر می کند. مهاجرین، بخصوص در ماه محرم و عزاداری های این ماه از سبک متفاوت و جذابتری استفاده کرده که برای ساکنین قدیمیتر حس احترام به مهاجرین را برمی انگیخت. عزاداری های پرشور ترک های مهاجر آنقدر برای مردم جذاب بود که نه تنها ان را پذیرفتند بلکه از آن الگوبرداری نیز کردند و در ادامه این الگوبرداری کار به رقابت هم کشید. علم کشی و زنجیر زنی سوغات مهاجرین برای شیعیان ساکن بود.
ت: ثروت مهاجرین: مهاجرین قره باغی بخصوص انهایی که از گنجه به ایران آمده بودند گرچه مال و اموال و زمین ها و املاک خود را رها کرده و بسمت نقاط داخلی ایران حرکت کرده بودند از نظر تمکن مالی نسبت به ساکنین اولیه سنقر وضعیتی نسبتا بهتر داشتند. از این رو پس از استقرار اولیه اقدام به خرید زمین جهت ساخت منازل مسکونی کرده و پس از آن بسراغ خرید املاک کشاورزی رفتند و قسمت قابل توجهی از املاک کشاورزی در سنقر را به ملکیت خود درآوردند.
ث: روحیه سرکش در مهاجرین: جامعه بسته و ایستای یک قصبه افراد را نسبت اتفاقات محیطی ، بی تفاوت می کند و حتی ضرب المثل های آنها هم از روح تقابل خالی و مشوق همرنگی با جماعت می شود(باشو ایوز ایشوننه اولسی) اما با ورود مهاجرین بخصوص آنهائیکه از یک محیط شهری بزرگتر آمده بودند و بی عدالتی های مرسوم را تاب نیاورده و براحتی به عمال حکومتی معترض شده و طالب حق خود می شدند و یا در مقابل افراد بانفوذ سرخم نمی کردند ، موجبات جلب حس احترام و همدلی اهالی نسبت به مهاجرین شده و پذیرش آنها در جامعه را تسریع می کند. این مساله حتی نظر خوانین را جلب و موجب افزایش و استحکام روابط آنها با قصبه سنقر شد.
@sonqor2 باز کردن / نظر دهید

2021-06-15 22:29:40 با توجه به سوالات دوستان علاقمند به تاریخ و فرهنگ سنقر ، در آینده راجع به شکل گیری محله پیره سون مطلبی کامل منتشر خواهد شد.
ولی به عنوان یک هدیه تاریخی جالب این موضوع را فعلا عرض میکنم که برای خود من بسیار جالب بود و مطمئنم که برای علاقمندان هم بسیار جذاب خواهد بود:
با توجه به اسناد موجود و بی تردید ، ساکنین اولیه و بنیانگذاران محله پیره سون ، همشهریهای نظامی گنجوی ،شاعر و داستان‌سرای ایرانی پارسی‌گوی در سده ششم هجری، که به‌عنوان صاحب سبک و پیشوای داستان‌سرایی در ادبیات پارسی شناخته شده‌است، بوده اند.
چرایی و چگونگی این موضوع شرح مفصلی دارد که بماند تا بعد. البته پیره سون در قرن ششم شکل نگرفته و عمر آن حدود ۱۵۰ سال است.
@sonqor2 باز کردن / نظر دهید

2021-06-15 01:49:32 یکی از مواردی که برای اهل تحقیق همیشه مورد سوال بوده و تاکنون جوابی برای آن وجود نداشت تفاوت های فرهنگی مانند نحوه تلفظ کلمات و برخی آداب و رسوم بین محلات مشهور سنقر بود. ماجرای دزدیده شدن علم مشهور توسط ساکنین محلات شمالی شهر ،تفاوت در لهجه برخی محلات (که در بین سنقریها به یاسی دانشماغ تعبیر می شد) تفاوت تلفظ هایی مانند تیوسی و چیوسی ، وجود کلماتی مانند چیکیرجه(ملخ) در زبان ترکی سنقر و عدم وجود آن در نواحی ترک نشین مجاور و اسامی ترکی روستاهای اطراف شهر که در حال حاضر به زبان کردی تکلم می کنند و صدها موردِ مشابهِ موارد ذکر شده با نگاهی به یادداشت های محمد کریم خان قره باغی ،پاسخ داده می شود.
طبق یکی از یادداشتهای ایشان مهاجرین قره باغی وارد شده به سنقر مانند مهمان وارد شده و زمینهایی در سمت جنوب و شرق شهر از طرف بزرگان ترک زبان ساکن سنقر و بدستور حاکم وقت برای اسکان آنها در اختیار نماینده فتحعلی شاه یعنی محمد کریم خان قره باغی قرار می گیرد. وی در دستوری به پیشکار خود می نویسد:
...قوزی یاندا ایشاغا محله یورتی چله برد دا گلن لره، دوغو یاندا پیره محله یورتی قوزیی دیزاقدن گلن لره معین اولدوب...پیره یاندا قوزی یان گنجه دن گلن لره...
با این تفاصیل مشخص است که ترکهای قدیمی سنقر در منطقه سرچقا و محدوده اطراف ان ساکن بوده و محله هادره به مهاجرین از مناطق چله برد قره باغ وجنوب محله پیره به مهاجرین از دیزاق و محدوده حول و حوش خیابان دکتر بهشتی امروز به مهاجرین کم تعدادتر از گنجه تعلق می گیرد.
روشن است که ساکنین محلات سرچقا و امامزاده و پیره ساکنین قدیمیتر و ساکنین محله هادره و محدوده تقریبی بین خیابان مجیدی تا دکتر بهشتی مهاجرین از قره باغ بوده اند. اکنون براحتی دلیل اتحاد سه محله قدیم و سه محله جدید بخصوص در مراسم عزاداری ماه محرم مشخص می شود.
البته لازم بذکر است چنانکه از یادداشتهای محمد کریم خان قره باغی برمی آید در آن زمان محله مسکونی بنام پیره سوند وجود نداشته و بعدها بوجود آمده ولی از ان بخش سنقر با نام زمین های پیره سون( به معنای سمت محله پیره و اطراف محله پیره و ادامه محله پیره) یاد می شود.
کاملا اشکار است که بمرور زمان حرف دال به پیره سون اضافه شده و دلیل آن به نوع برخورد کلامی اهالی سنقر با زبان فارسیِ حُکام برمیگردد که معمولا کلمات را با اضافه کردن ضمه در میان کلمات(مثل سُفت بجای سِفت و دال در انتهای برخی کلمات ) فارسی سازی می کرده اند. پیرمردها و پیره زنهای سنقری هنوز هم از اضافه کردن چنین تاکیداتی بر برخی کلمات استفاده می کنند.
با شرح مطالب بالا میبینیم که با توجه به تفاوت خاستگاه ساکنین، چرا برخی کلمات در محلات تلفظ متفاوت داشته و چرا داستانی با بند مشهور( چکیریجه های چیکیریجه مه والله سننه کوسیریجه) با تلفظ ترکان شمال در این منطقه رواج داشته است در حالیکه در مناطق ترک نشین مجاور با این داستان مواجه نمی شویم.
راجع به روستاهایی با نام ترکی که در حال حاضر ساکنینی کرد زبان دارد بنا بر تاکید محمدکریم خان قره باغی برخی از روستاهای اطراف سنقر ترک زبان بوده اند و حتی از مهاجرین برخی را به این روستاها فرستاده اند و بمرور تغییر زبانی در این روستاها رخ داده است. نمونه هایی مانند قلعه فرهادخان یا قروه این تغییر زبانی را در روزگار ما تجربه کرده اند . بعدا بتفصیل از یادداشتهای محمد کریم خان قره باغی ماجرای برخی روستاها را که وی مطرح کرده است را در اینجا خواهیم خواند. در کل تغییر زبانی از ترکی به کردی بمرور و در ارتباط مستقیم با فاصله روستاها از سنقر(هرچه دورتر زودتر) رخ داده است که آخرین انها دو موردی بودند که ذکر شد و هم اکنون این تغییر زبانی در شهر در حال رخ دادن است که از دیدگاه زبانشناسان مورد بسیار جالبی برای مطالعه محسوب می شود و تا انجا که خبر دارم دو پژوهشکده زبانشناسی در این مورد در حال تحقیق هستند و صد البته نکاتی که تا بحال روشن شده است بسیار جالب و اعجاب آور می باشند.
@sonqor2 باز کردن / نظر دهید

2021-04-30 12:56:11 به پیوست آخرین نتایج در زمینه سنقر شناسی در قالب مقاله و در فرمت pdfتهیه شده است که در نشریه علمی و پژوهشی تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی انتشار یافته است جهت اطلاع دوستان و عزیزان سنقری تقدیم می گردد امید که این اثر قدمی در راستای رفع نادانسته ها و تحقق ارمان و اهداف علمی در باب سنقر شناسی باشد . نویسنده دکتر مهران معتمدی مشخصات آدرس دهی و ارجاع مقاله : نشریه تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی دانشگاه خوارزمی ،سال بیست و دوم ،شماره 64،بهار 1401عنوان مقاله:(بررسی و تحلیل نحوه شکل گیری و تکامل شهرسنقر در دوره های اسلامی ) باز کردن / نظر دهید

2021-04-30 12:55:09 jgs-v22n64p0-fa.pdf باز کردن / نظر دهید

2021-04-29 17:27:01 پاسخ آخر به چالش
چهاربلاغی یا چال بلاغی یا چاربلاغی؟

روس‌ها در دسامبر ۱۹۱۵ همدان را اشغال کردند. فیلدمارشال کلمار فرایهر فن در گلتس آلمانی به همراه نظام‌السلطنهٔ مافی عشایر استان کرمانشاه را سازمان داد تا به جنگ در برابر روسیه و مقاومت در برابر پیشروی آن‌ها دست بزنند(۱). دسته ای از روسها تلاش کردند از سمت آجین به سنقر برسند که در درگیری بین عشایر کلیایی به رهبری فتح السلطان فرهنگ و امجدی نیروی روس شکست خورد و از مسیر کنگاور بسمت کرمانشاه حرکت کرد. نیروهای روس تزاری به فرماندهی ژنرال نیکلای باراتف ‏، بیستون را در ۱۱ فوریهٔ ۱۹۱۶ و کرمانشاه را در ۱۳ فوریهٔ ۱۹۱۶ تسخیر کردند. با همکاری امجدی با روس ها بشرط اینکه به تیولات وی دست درازی نشود گروهی از ارتش روس سنقر را اشغال کرد(۲). پیشروی‌های بعدی روس‌ها و تصرف بیجار در ۱۹ فوریه و سنندج در ۲۵ فوریهٔ ۱۹۱۶ سبب شد تا نیروهای ائتلاف آلمان-عثمانی با هدایت سرهنگ آرتور بُپ ‌‏ وابستهٔ نظامی جدید آلمان و دو سرگرد آلمانی دیگر به نام‌های سرگرد لئوناردی و سرگرد ابرهارد، و متشکل از چهار گردان ارتش عثمانی و پنج هزار نفر از عشایر کرد که توسط ماکس اتو شونمان جمع شده‌بودند، با پشتیبانی هزار ژاندارم ایرانی به مقاومت در برابر روس‌ها بپردازند تا کرمانشاه به عنوان منطقهٔ حائل میان نیروهای روسیه و بریتانیا (در بین‌النهرین) در دست متحدین (ائتلاف آلمان-عثمانی) باقی بماند. روس‌ها در ۱۶ آوریل ۱۹۱۶ کرند و سرپل ذهاب و قصر شیرین را نیز تصرف کردند، اما همین‌که به خانقین رسیدند، خبر شکست ژنرال چارلز تاون‌شند  فرماندهِ نیروهای بریتانیا در برابر نیروهای عثمانی منتشر شد و روس‌ها پیشروی خود را متوقف کردند. شیوع بیماری در میان سربازان روس سبب شد تا در روز ۲۲ مه ۱۹۱۶ دست به عقب‌نشینی زدند. (۳)

کرمانشاه و بالطبع سنقرتا فوریهٔ ۱۹۱۷ در اشغال روسیهٔ تزاری باقی ماند. در این زمان با وقوع انقلاب فوریهٔ ۱۹۱۷ نیروهای روس شروع به عقب نشینی کردند و بنابراین از کرمانشاه و سنقرخارج شدند. (۲)
در ابتدای اشغال سنقر بدستور فون در گولتس آلمانی دو نفر از اتباع عثمانی بنام های ابراهیم و مهمت برای خبر رسانی عازم سنقر می شوند. این دو نفر بنا بر گزارشی که برای فیلد مارشال آلمانی به زبان عثمانی ارسال می کنند در سنقر مورد حمایت مردم قرار گرفته و در خانه ای نزدیک مسجد جامع مستقر می شوند.
روس ها بدلیل تعدی ها و دست درازی به اموال مردم مورد نفرت مردم سنقر بودند. در زمان شیوع بیماری یک نفر از نیروهای روس در نزدیک چشمه از بین میرود . این دو تیغه عثمانی برای تحریک مردم چشمه را محل مرگ و دفن تزار روسیه نامگذاری می کنند و به آنجا نام "چار مِزاری" یعنی "قبر تزار روسیه" می دهند و این لفظ در زبان مردم محلی به " چار بلاغی" تغییر کرده است.(۴)

۱ رحمانی، علی، جایگاه ایران در استراتژی آلمان، درایران و جنگ جهانی اول: مجموعه مقالات سمینار، صص ۱۴۶–۱۳۱، تهران: وزارت امور خارجه، مرکز چاپ و انتشارات، چاپ یکم: ۱۳۸۰؛ ص ۱۴۴–۱۴۳.

۲ کرمانشاهان در گذر بزرگ مردان : عنوان کتابی تحقیقی تاریخی است که محسن درکه در سال ۱۳۹۸ نگاشته و توسط انتشارات طاقبستان منتشر کرده است؛ در ۴۳۲ صفحه و با شمارگان هزار نسخه به چاپ رسیده است.

۳ دفتر تبلیغات اسلامی حوزۀ علمیۀ قم؛ جنگ جهانی اول در استان کرمانشاه؛ بایگانی‌شده در ۴ مارس ۲۰۱۶ توسط Wayback Machine بازدید در ۱۱ سپتامبر ۲۰۱۵

(۴)از یادداشت های دست نویس ارنست هتسفلد آلمانی بتاریخ۱۹۲۳ میلادی در باره سفر به سنقر. این یادداشتها در بخش باستانشناسی دانشگاه پرینستون آمریکا نگهداری می شود. باز کردن / نظر دهید