حادثۀ غدیر، به روشنی نشان داد که امر وصـایت و خـلافت یـعنی جانشینی رسول خدا نیز مانند رسالت و نبوت خـود پیـامبر انتصاب الهی است نه انتخاب مردمی یعنی باید از جانب خدا تعیین شود نه از سوی مردم. همان حقیقتی که سـالها پیـش در سـورة احزاب به صراحت آمده بود و خداوند دستور داده بود که مـردم در مقابل امر خدا و رسول او حق انتخاب ندارند و حق مخالفت با امر پیامبر را هم ندارند به ویژه در مسئلة امـر خـلافت و امـامت. بنابراین، رهبری امت اسلام پس از رسول خدا(ص) انتصابی است یعنی شخص مـعینی بـه دستور خدا و با انتخاب او باید به این مقام منصوب شود چنان که پیامبر اکرم(ص) پیوسته و با تـأکید و تـکرار ایـن موضوع را بیان می داشت از جمله: هنگامی که پیامبر اسلام را به قبیلة عـامر بـن صـعده عرضه کرد و از آنان خواست که مسلمان شوند، رئیس قبیلة آنها گفت:
اگر ما از تـو پیـروی کـردیم و تو پیروز شدی و مکتبت برقرار شد آیا پس از خود کار را به ما وامی گذاری و رهـبری مـردم بر عهده ما می شود؟
پیامبر(ص) فرمود: انَّ الاَمْرَ اِلَی الله یَضَعَهُ حَیْثَ یَشَاءُ. کـار دیـن بـه دست خداست. او خود در هر جا بخواهد قرار می دهد و به هر کس بخواهد می سپارد.
از نـظر عـقل نیز چنین است. چگونه می شود پیامبری از جانب خدا بیاید سپس امت و دین خـود را رهـا کـند تا مردم به دلخواه خود در آن اعمال سلیقه کنند و هر کسی را با انتخاب و هوا و هوس خـویش وصـیّ پیامبر تعیین نمایند؟! آنها مجاز نبودند که در مقابل «نصّ»، «اجتهاد» کنند:
وَمَا کـانَ لِمـُؤْمِنٍ وَلاَ مـُؤْمِنَةٍ إِذَا قَضَی اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَمْراً أَن یکونَ لَهُمُ الْخِیرَةُ مِنْ أَمْرِهِمْ وَمَن یعْصِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فـَقَدْ ضـَلَّ ضـَلاَلاً مُّبِیناً (احزاب: 36) هیچ مرد و زن با ایمان حق ندارد هنگامی که خدا و پیـامبرش بـه کاری فرمان دهند، اختیاری از خود داشته باشد و هر کس نافرمانی خدا و رسولش را کند به گمراهی آشـکاری گـرفتار شده است.
پیامبر اسلام(ص) فرمود: یَا عِبَادَ اللَّهِ أَنْتُمْ کَالْمَرْضَی وَ اللَّهُ رَبُّ الْعـَالَمِینَ کَالطَّبِیبِ فَصَلَاحُ الْمَرْضَی فِیمَا یَعْلَمُهُ الطَّبِیبُ وَ یـُدَبِّرُهُ بـِهِ لَا فـِیمَا یَشْتَهِیهِ الْمَرِیضُ وَ یَقْتَرِحُهُ أَلَا فَسَلِّمُوا لِلَّهِ أَمْرَهُ تـَکُونُوا مـِنَ الْفَائِزِینَ. ای بندگان خدا! شما همچون بیمار و خدا مانند طبیب است، مصلحت مریض در نـسخة طـبیب است نه آنچه بیمار تـمایل دارد و پیـشنهاد می کند، پس تـسلیم امـر خـدا باشید تا رستگار گردید.
بنابراین در نـظام ولایـی و حکومت دینی، اصل بر خدامحوری است و نه دموکراسی و مردم سالاری غیردینی. نظر مـردم مـادامی ارزش دارد که مخالف حکم خدا نباشد.
صـحیفة نـور، ج 2، ص 28. الغدیر عبدالحسین امـینی ، ج 7، ص 134. میزان الحکمه ، ج 4، ص 545.
