شادروان سعید سلماسی این جوان یکی از بازرگان‌زادگان توانگر آذر | تاریخ مشروطه ایران
شادروان سعید سلماسی
این جوان یکی از بازرگان‌زادگان توانگر آذربایجان بود که درمیان تبریز و استانبول بازرگانی داشت ، و چون جنبش مشروطه برخاست یکی از هواداران پرشور آن گردید ، و چون پس از بمباران مجلس جنگ میانه‌ی تبریز و سپاهیان محمدعلی‌میرزا درگرفت و کم‌کم تبریزیان فیروز گردیدند و کار بجایی رسید که گذشته از تبریز در خوی نیز کانون آزادیخواهی بنیاد یافت ، باین‌معنی که مجاهدان رفته و آن شهر را گرفتند و حیدر عمواُغلی و دیگران در آنجا دسته‌هایی پدید آورده با کردان که محمدعلی‌میرزا بر سر ایشان فرستاده بود بجنگهای سختی پرداختند ، این جوان در آن هنگام به یک کار شگفتی برخاست.
چگونگی آنکه چون بشورش ایران بسیاری از آزادیخواهان جهان یاری نمودند ، چنانکه در آن هنگام سختی تبریز از یکسو کمیته‌ی «اجتماعیون عامیون» ایرانیان قفقاز ، و از یکسو کمیته‌ی «سوسیال دمکرات» توده‌ی روس ، و از یکسو کمیته‌ی «داشناکسیون» ارمنیان مردانه کمک فرستادند ، جمعیت «اتحاد و ترقی» عثمانی نیز که هنوز در کشور خودشان مشروطه نگرفته بودند ، دلسوزیهایی نشان می‌داد ، و در این هنگام شادروان سعید یک دسته از ایشان را بفرماندهی خلیل‌بیک (عموی انورپاشا که سپس خلیل‌پاشا گردید) با خود همراه گردانیده به یاری مجاهدان خوی آمد ، و اینان در جنگهای خونینی که با کردان می‌رفت شرکت می‌نمودند. خود سعید نیز تفنگ‌بدوش در سنگرها می‌جنگید و با یک شور شگفتی که مایه‌ی تحسین همگی بود کوششها می‌کرد و جای افسوس و دریغ است که جوان ناکام در یکی از این جنگها با یک گلوله از پا افتاد.
