و اینجا بود که علامه محقق ، مرحوم جعفر مرتضی عاملی ظهور کرده ، | آسیب شناسی تاریخ صدر اسلام

و اینجا بود که علامه محقق ، مرحوم جعفر مرتضی عاملی ظهور کرده ، پا به میدان نقد نهاده ، و در اثر سترگ خود 《الصّحیح من سیرة النّبی الأعظم》به نقد بند بند روایات سیره پرداخت و در انتقاد به تمام بزرگانی که تا به امروز گمان می کردند می توان برای مطالعه سیره نبوی ، کتب تاریخی عامه را اصل قرار داد ، این منابع را فاقد حجّیت و اعتبار تاریخی معرفی کرده و در این راستا ادله کافی ارائه نمود .
تا آنجا که بطور شفاف و بی پرده میزان اعتبار منابع سیره را چنین بیان فرمود :
در عین حال که ما مسلمانان صاحب غنی ترین تاریخی هستیم که ملّتی تا کنون شناخته است ، امّا از کتاب های تاریخ و میراث گذشتگان چیزی در دست نداریم که بتوانیم در ترسیم نمایی کامل و فراگیر و دقیق حوادث گذشته بر آن اعتماد کنیم . زیرا اکثر آنچه که نگاشته شده ، تنگ نظری هوی و هوس های مذهبی و جلب رضایت سلاطین بر آن حاکم بوده است . به عبارتی روشن تر و صریح تر ، آنچه که در دست ماست ، تاریخ شاهان و حکمرانان است . چون مورّخ چیزی را می نگاشته که تنها با هوی و هوس حاکم منطبق بوده ، هر چند که مخالف با واقعیّت و یا حتّی عقیده خود او بوده باشد ؛ و بر این اساس ، عجیب نیست که ببینیم مورّخ حوادث و شخصیّت های دروغینی ساخته ، یا از بازگو نمودن حوادث و اشخاصی که در تاریخ و امّت اثر گذار بوده اند ، تجاهل ورزیده و یا کار هایی را که از حاکم یا دیگری سر زده ، تحریف نموده و یا آنها را پنهان ساخته و توده ای از ابهام در اطرافش ایجاد کرده است . استخراج آنچه منطبق با واقعیّت است ، به خصوص در تاریخ صدر اسلام ، کار ساده ای نیست . چرا که این برهه از تاریخ دست خوش وزش گردباد هوس های پست و تعصّبات ظالمانه و دست ها و اذهان کینه توزان گشته و صفا و شادابی را تا حدّ زیاد و مهمّی از آنها ربوده است . [۱]

همچنین علامه سید مرتضی عسکری که عمر خود را در حدیث و تاریخ اسلامی صرف کرده است در این باره می نویسد : بارها کسانی از بزرگان و دانشمندان به این بنده گفته اند : چرا یک سیره تحقیقی از پیامبر اکرم نمی نگاری تا بتوان بر آن اعتماد کرد و از آن استنباط احکام اسلامی نمود؟ من در بابر چه می توانستم بگویم؟...اصولا امکان ندارد که من با این احادیث مجعوله و با این متون ظاهرا بسیار معتبر، اما در واقع پر از دروغ و تحریف،(تحریفاتی عموما شکل گرفته در ابتدای عصر اموی) [۲] سیره پیامبر اکرم(ص) را بنویسم . [۳]


1 _ سیره صحیح پیامبر اعظم (ص) / جعفرمرتضی عاملی / ترجمه دکتر حسین تاج آبادی / ج ۱ / ص ۱۲ و ۱۳

2 _ نقش ائمه در احیای دین / سید مرتضی عسکری ج 1 / ص 471

3 _ نقش ائمه در احیای دین / سید مرتضی عسکری ج 1 / ص 477