چکیده: "افغانستان و آمریکا؛ آینده روابط" (دیلی شهاده) ۲۰۲۲/۳۱/۰۸ در آغاز قرن بیستم، برای اولین بار، ایالات متحده عملاً در زمان تئودور روزولت وارد سیاست جهانی شد. آمریکا پس از استقلال خود در نیمکره غربی و دور از اقیانوس اطلس شمالی با آرامش زندگی می کرد. او چندان با سیاست جهانی کاری نداشت. این زمانی بود که انگلیسی ها دنیا را رهبری می کردند، قبل از جنگ جهانی اول، آمریکا از درگیری های کشورهای اروپایی بسیار دور بود و این تفکر در آمریکا حاکم بود که آنها الگوی انسانیت هستند که در هیچ کجا وجود ندارد. دیگر آنها خود را متفاوت از دنیا می دانستند و خود را بهتر از مردم دنیا می دانستند و بعدها نام استثناگرایی آمریکا را بر این استثناگرایی بی مورد آمریکا گذاشتند. این استثناگرایی آمریکایی هنوز در سیاست و جامعه آمریکا مشهود است.
روزولت آمریکا را در قرن بیستم از نیمکره غربی بیرون کرد و به جنگ جهانی اول وارد کرد. پس از جنگ جهانی اول، زمانی که مردم ضد اشغالگر و علمای دینی افغانستان به رهبری امان الله خان از سومین اشغال بریتانیا آزاد شدند، ایالات متحده ابتدا حکومت افغانستان را در سال 1921 و سپس در سال 1935 میلادی به رسمیت شناخت. روابط آغاز شد و آمریکا سفیر خود را به افغانستان فرستاد. اساس روابط آمریکا با افغانستان گذاشته شد. پس از جنگ جهانی دوم، رئیس جمهور ایالات متحده یک بار به افغانستان سفر کرد و با ظاهر شاه در کابل ملاقات کرد. رئیس جمهور آمریکا نیز در این سفر به افغانستان قول ساخت کانال، آبرسانی و بندهای آب در هلمند و برخی همکاری های دیگر را داد.
در سال 2001، استراتژی بلندمدت آمریکا این بود که حضور نظامی خود را در کشوری در بالکان اروپا-آسیا، یعنی آسیای مرکزی یا جنوب آسیا داشته باشد. کشورهای آسیای مرکزی تحت نفوذ شوروی بودند، پاکستان سلاح هسته ای داشت، ایران کشوری قدرتمند در دست انقلابیون بود. فقط افغانستان کشوری بود که در سطح بین المللی حکومت ضعیف و وضعیتی منزوی داشت. افغانستان هدف شد، آمریکا آمد، 20 سال وقت گذاشت، استراتژی نظامی اش شکست خورد، در عرصه نظامی، فرهنگی و فکری پیروز نشد، آمریکا در سطح بین المللی با مشکلات بزرگی مواجه شد و از افغانستان فرار کرد.
تعامل آمریکا با دولت قبلی، تعامل با یک کشور اشغالی بود که سیاست خارجی و سیاست های داخلی ما در واشنگتن یا در سفارت آمریکا یا کابل انجام می شد، دولت فقط مسئولیت اجرایی داشت. تا آن زمان جلسات نهادهای امنیتی بدون حضور بیگانگان برگزار نمی شد. پس از خروج آمریکا، افغانستان دیگر در این وضعیت نیست. بعد از این رابطه افغانستان و آمریکا رابطه دو کشور آزاد است که هیچ کدام اجازه ندارند حاکمیت ملی و تمامیت ارضی دیگری را به چالش بکشند. در زیر سه سناریو وجود برای روابط دو کشور وجود دارد.
این که روابط ایالات متحده و افغانستان مانند روابط 20 سال گذشته بین طالبان و ایالات متحده تبدیل به روابط خصمانه می شود. این سناریوها بر اساس این واقعیت که آمریکا به دولت جدید افغانستان و دولت جدید به روابط آمریکا نیاز دارد، چندان ممکن نیست. بر این اساس، این گزینه ممکن است در ذهن سیاست گذاران خارجی افغانستان و آمریکا جای چندانی نداشته باشد
دولت جدید افغانستان یا هر کشور منطقه باید پایگاه های نظامی به آمریکا بدهد. من فکر می کنم در مذاکرات چندی پیش آمریکا و طالبان در قطر، آمریکا به طور غیرمستقیم این درخواست ها را از طالبان مطرح کرد و طالبان آن را رد کرد پس آمریکا باید در کشور دیگری در منطقه پیدا کند. آسیای مرکزی با سیگنال سرخ روسیه آمریکا را جواب کرد، پس تنها گزینه پاکستان که البته با این کار با مخالفت جدی اسلامگرا ها رو به رو خواهد شد و تحریک طالبان نیز مشروعیت بیشتری برای مبارزه پیدا کرده و حمایت چین نیز از بین میرود.
اگر این سناریو موفق شود، با دولت جدید افغانستان روابط خود را حفظ خواهد کرد، اما به گونه ای که هیچ اعتمادی وجود نداشته باشد. زیرا پایگاه نظامی آمریکا در منطقه، کمین آمریکایی ها علیه دولت افغانستان خواهد بود و همواره ترس از نقض حریم هوایی افغانستان و عملیات نظامی در داخل افغانستان وجود خواهد داشت. آمریکا در حال حاضر سخت برای این سناریوها کار می کند و در تلاش است تا جایی برای خود در یکی از کشورهای منطقه پیدا کند.
اگر آمریکا جایی در منطقه پیدا نکند، تنها راه برای آنها حضور دیپلماتیک در افغانستان است. آنها سفارت خود را دوباره فعال خواهند کرد و روابط دپلماتیک خود را با دولت جدید آغاز خواهند کرد. در این صورت، آمریکا تنها تحریم های اقتصادی و اعلامیه های رسمی برای فشار بر دولت جدید خواهد داشت. طالبان از آمریکا می خواهند که با سناریوی سوم روابط برقرار کند، اما ایالات متحده تلاش برای سناریوی دوم را آغاز کرده است.
