پارادیگما: مطالعات علم و فناوری

2022-04-25 21:09:27 هیولای خفته در تابوت چرنوبیل

بر اساس برخی بررسی‌های علمی، محیط اطراف نیروگاه چرنوبیل، دست‌کم باید تا سه هزار سال آینده خالی از سکنه بماند. به گفته دانشمندان، سکونت، کشاورزی یا دامداری در زمين‌های اطراف چرنوبيل دست‌کم تا ۲۰ هزار سال آینده ممکن نیست.

یادبود امسال فاجعه چرنوبیل تفاوت بزرگی با سال‌های پیش دارد، چرا که کنترل نیروگاه چرنوبیل با آغاز حمله روسیه به اوکراین به مدت حدود پنج هفته به دست نیروهای مهاجم افتاد. ولودومیر زلنسکی، رئیس جمهور اوکراین، اعلام کرد که روسیه خواهان تکرار چرنوبیل، بدترین فاجعه هسته‌ای جهان در سال ۱۹۸۶ است و در صورت وقوع انفجار، این پایان همه چیز و پایان اروپا است. وزیر امور خارجه اوکراین در خصوص وقوع انفجاری ۱۰ برابر چرنوبیل هشدار داد و زلنسکی نیز در پیام ویدئویی خود گفت، کلمه چرنوبیل را که شنیده‌اید؟ و ادامه داد که حمله روسیه به نیروگاه هسته‌ای دیگر اوکراین یعنی زاپروژیا که درساعات اولیه بامداد جمعه ۱۳ اسفند رخ داد، خطر "فاجعه تشعشعات هسته‌ای" را برای تمامی اروپا به همراه دارد. باز کردن / نظر دهید

2022-04-14 10:32:49 مجله فناوری: از ستاره صبحدم تا جهان پادماده‌ای که زمان در آن عقب می‌رود

کمتر روزی را می‌توان یافت که در آن خبر تازه‌ای از اکتشافات جدید در کیهان‌شناسی و نجوم منتشر نشود. کشف سیاهچاله ای در مرکز یک کهکشان مارپیچی، جستجوی نشانه‌های حیات در سیارات فراخورشیدی و یا سیارک‌های دوردست، رصد دورترین ستاره‌ها یا کهکشان‌ها معمولا از جمله موضوعاتی به شمار می‌روند که هر از گاهی در صدر اخبار علمی قرار می‌گیرند. در این یادداشت نگاهی خواهیم انداخت به برخی از جدیدترین تحولات مرتبط با نجوم و کیهان‌شناسی در ماه اخیر.

تلسکوپ فضایی جیمز وب، برای شکار امواج فروسرخ آماده می‌شود

با گذشت بیش از سه ماه از پرتاب تلسکوپ فضایی جیمز وب، دستگاه‌ها و ابزارهای رصدی این تلسکوپ طبق برنامه‌ریزی قبلی یکی پس از دیگری برای ورود به فاز علمیاتی آماده می‌شوند و بسیاری از دانشمندان بی‌صبرانه در انتظار دریافت نخستین مشاهدات این تلسکوپ فضایی هستند. ابزار فروسرخ میانه (MIRI) که یکی از مهم‌ترین ابزارهای رصدی تلسکوپ فضایی جیمز وب است، در روزهای اخیر با کاهش دما و رسیدن به دمای تقریبی بین ۳۴ تا ۳۹ کلوین (در حدود ۲۳۰- درجه سانتیگراد) به تدریج برای رسیدن به مرحله عملیاتی آماده می‌شود و عملا برای رسیدن به ۷ کلوین (۲۶۶- درجه سانتیگراد) یعنی دمای عملیاتی نهایی لازم، راه درازی در پیش ندارد.

@dw_farsi باز کردن / نظر دهید

2022-04-09 13:43:49 کهکشان HD1 دورترین کهکشانی است که تا کنون مشاهده شده. نوری با قدمت ۱۳.۵ میلیارد سال که از همسایگی دیوار به دیوار بیگ بنگ می‌آید و فقط حدود ۳۳۰ میلیون سال پس از پیدایش گیتی ایجاد شده است. این کهکشان ممکن است میزبان یک سیاهچاله عظیم باشد اما در این صورت ماجرا کمی پیچیده‌تر می‌شود چون وجود چنین سیاهچاله عظیمی در گیتی خیلی جوان سیصد میلیون ساله خیلی عجیب است. این پرسش پیش می‌آید که اصلا چنین سیاهچاله ای کی فرصت پیدا کرده شکل بگیرد. و از آنجایی پرتو ایکس هم گسیل نمی‌کند این احتمال وجود دارد که همه چیز زیر سر ستارگان فوق العاده غول‌پیکر باشد. به هر حال، کشف این کهکشان، برای کاوش و جستجو درباره دوران نوزادی کیهان اهمیت بسیاری دارد. باید صبر کرد و دید که مشاهدات تلسکوپ فضایی جیمز وب در ماه‌های آینده در این باره چه چیزی عایدمان می‌کند. باز کردن / نظر دهید

2022-01-16 17:17:53 تلسکوپ فضایی جیمز وب، دریچه ای رو به جهان فروسرخ

اینک تمامی بخش‌های تلسکوپ فضایی جیمز وب طبق برنامه‌ریزی از هم باز شده و به تدریج طی چند ماه آینده، باید در انتظار ارسال نخستین داده‌های رصدی جیمز وب باشیم.

درباره مشخصات فنی و اطلاعات مربوط به تجهیزات تعبیه شده روی جیمز وب بسیار گفته‌اند و نوشته‌اند اما آنچه که کمتر به آن توجه شده شاید این پرسش باشد که تلسکوپ فضایی جیمز وب اساسا قرار است چه چیزی را رصد کند و چگونه قرار است این کار را انجام دهد. پیش از پاسخ به این پرسش لازم است یادآوری کنیم که جیمز وب، تلسکوپی عمدتا مبتنی بر آشکارسازی امواج فروسرخ است.

در واقع تلسکوپ‌های مختلف، هر کدام بخشی از جهان هستی را برای ما آشکار می‌کنند که با تلسکوپ‌های دیگر قابل مشاهده نیست. ما با پرتوهای ایکس، گاما، فرابنفش و یا امواج رادیویی، چیزهایی را می‌بینیم که با نور مرئی و به عبارتی با تلسکوپ‌های اپتیکی قابل مشاهده نیستند.

حال پرسشی که پیش می آید این است که امواج فروسرخ، چه اطلاعاتی درباره کیهان به ما می‌دهند و نگاه کردن با عینک امواج فروسرخ به کیهان چه سودی دارد؟

نویسنده: عرفان کسرایی
@dw_farsi باز کردن / نظر دهید

2022-01-11 01:12:54

باز کردن / نظر دهید

2022-01-09 05:12:32 تغییر لوگوی گوگل به مناسبت سالروز تولد استیون هاوکینگ

گوگل ویدئوی دو و نیم دقیقه‌ای خود در ۱۸ دی ماه (هشتم ژانویه ۲۰۲۲) را به زندگی استیون هاوکینگ اختصاص داده است. این ویدئو مرور کوتاهی است بر زندگی علمی و رویای دیرینه این دانشمند بزرگ که با صدای خود او روایت می‌شود.

این صدای دیجیتال که تنها راه هاوکینگ برای انتقال افکار و ارتباط با محیط اطراف به شمار می‌رفت، به دلیل ابتلای او به بیماری "ای ال اس" و تخریب پیشرونده و غیرقابل ترمیم دستگاه عصبی مرکزی، در اختیار او قرار گرفته بود.

راه ارتباط هاوکینگ اگر چه در اواخر عمر او با بهره گیری از فناوری‌های نوین هوش مصنوعی، از جمله استفاده از الگوریتمی که کلمات مرتبط را حدس می‌زد و پیشنهاد می‌داد، بهبود یافته بود اما هاوکینگ علاقه‌ای به تغییر این صدای روباتیک نداشته و در آن زمان گفته بود که در پی صدایی "طبیعی‌تر" نیست و این صدا به نماد او تبدیل شده و حاضر نیست آن را با یک صدای طبیعی با لهجه بریتانیایی عوض کند.

استیون هاوکینگ که چهار سال پیش درگذشت از ابتدای دهه بیست زندگی خود درگیر بیماری نادری شد که به گمان پزشکان می‌توانست به سرعت به مرگ او بیانجامد. به هر حال او دهه‌ها با این بیماری دست و پا گیر دست و پنجه نرم کرد و در سراسر زندگی علمی خود، نظریه‌ها و ایده‌ها و مقالات ارزشمندی در فیزیک و کیهان شناسی از خود به جای گذاشت.
@dw_farsi باز کردن / نظر دهید

2021-09-14 21:51:39 عرفان کسرایی، پژوهشگر مطالعات علم و فن‌آوری در برنامه #چشم‌انداز می‌گوید: طب سنتی یا طب اسلامی مبتنی بر مفاهیم بی‌اعتباری است و هیچ پایه و اساسی جز توهمات و خیالات ندارد




@iranintltv باز کردن / نظر دهید

2021-04-18 11:22:10 پادکست صوتی

"فرگشت (تکامل) و تصورات اشتباه از آن"

شانزدهمین قسمت از برنامه‌ی آرگومان با حضور عرفان کسرایی، روزنامه نگار و پژوهشگر مطالعات علم باز کردن / نظر دهید

2021-04-15 20:36:31 میزگرد مجازی «فرگشت (تکامل) و تصورات اشتباه از آن»

شانزدهمین قسمت از برنامه‌ی آرگومان با حضور عرفان کسرایی، روزنامه نگار و پژوهشگر مطالعات علم.





: @iran_evolution باز کردن / نظر دهید

2021-04-05 21:21:18 انتقادها به استفاده از پاسپورت واکسن
گفت‌وگو با عرفان کسرائی، پژوهشگر مطالعات علم و فناوری
@iranintltv باز کردن / نظر دهید