نوشتار و پرستیژ اجتماعی، برای «لاکچریباز»ها! سدههای پیاپی و | ویراستار
نوشتار و پرستیژ اجتماعی، برای «لاکچریباز»ها!
سدههای پیاپی و نسلهای پرشمار، زبان فقط در ساحت گفتار کاربرد داشت و نوشتار بیمعنا بود. زبانهای زیادی زاده شدند، بالیدند و مردند بیآنکه مکتوب شوند. امروز هم از بیش از ۶۰۰۰ هزار زبان زندهی دنیا خیلی از آنها خط ندارند. بااینحال، دیرزمانی است که همهی زبانهای پرگویشور با «خط» پیوند خوردهاند و نوشته میشوند و تحولی بزرگ آغاز شده و رو به رشد است، تحولی شاید به شگفتانگیزی پدید آمدن خود زبان!
عصر اینترنت واقعیتهایی دیگر را رقم زده است؛ قدرت ما از شُشها و تارآواها به سرانگشتانمان منتقل شده است. روزهایی میشود که شاید پانصد کلمه هم «صحبت» نکنیم، ولی در همان روزها هزاران کلمه در پیامرسانها و شبکههای اجتماعی «مینویسیم». حتی ممکن است اینترنتی معاینه شویم و پزشکمان تشخیص و معالجهی پیشنهادیاش را برایمان تایپ کند! خیلی از اطلاعات دریافتیمان از جهان پیرامون هم نه چون گذشته با دیدار و شنیدار، بلکه با «خواندن» است. دور از ذهن نیست که با گسترش مراوادت مجازی ــ مثلاً، شبکههایی چون #متاورس ــ بیشترین استفاده از زبان در ساحت نوشتار باشد، نه گفتار.
سخنم با کسانی است که املای سادهترین لغات را بلد نیستند و نمیتوانند سادهترین مفاهیم را با زبانی روشن بنویسند. تشخص اجتماعی روزبهروز بیشتر به ساحت نوشتار پیوند میخورد. دیگر مهم نیست شما کتوشلوار فلان مارک را به تن و فلان ساعت را به دست داشته باشید و فلان اتومبیل را برانید؛ اولین غلط فاحش املایی و انشایی در شبکههای اجتماعی کافی است که برچسب «بیسوادی» بخورید و پرستیژتان را از دست بدهید؛ فرقی هم ندارد که چه عنوانی را یدک میکشید: سیاستمدار، بازیگر، پزشک، مهندس، استاد دانشگاه و...
نوشتار دارد جای لحن و تلفظ را در تشخیص طبقهی اجتماعی آدمها میگیرد. اگر تا دیروز «باهاس» و «قلف» و مانند آنها نشاندهندهی خاستگاه افراد بود، امروز اشتباهات ویرایشی و نگارشی و نحو و دایرهی واژگان در تایپ نشاندهندهی سطح سواد فرد است. توییتهای بعضی سیاستمداران و سلبریتیهایمان را دیدهاید؟ چنان پر از جملات نامفهوماند که کاملاً روشن است از ذهنهایی خالی بیرون تراویدهاند!
برای انتشار یک عکس ساده در شبکههای اجتماعی، بیست بار صحنه و نور و زاویهی دوربین و مدل مو و لباس و حالت چهرهتان را بررسی میکنید؛ چرا اهمیتی به چیزهایی که مینویسید نمیدهید؟! در هر جایگاهی که هستید، اگر برای پرستیژتان ارزش قائلید، درستنویسی را بیاموزید! «لاکچری»تر از این چیزی وجود ندارد!