2022-01-16 21:15:21
از تعیین روز وفات ام البنین تا نسبت شهادت به ایشان
مهدی مسائلی
در تقویم رسمی کشور 13 جمادی‌الثانی به عنوان روز وفات حضرت ام البنین تعیین شده است درحالی که روز وفات ایشان در کتاب‌های تاریخی و حدیثی ذکر نشده است. به نظر می‌رسد این انتساب برگرفته از کتابی به نام «أم البنين سيدة نساء العرب» باشد که نویسنده آن یکی از خطبا و منبری‌های معاصر اهل عراق به نام سيد مهدی سويج (١٣٤٩- ١٤٢٣ق) است.
وی در كتاب خود آورده است:
«در موارد متعدد و مواقع زيادی تاريخ وفات ام‌البنين(ع) را از من پرسیدند و من نیز از تعدادی از صاحب نظران در اين‌باره سؤال كردم، ولي جواب من و جواب کسانی که من از آنها پرسیدم یکی بود: اثری از ذکر وفات یا سال آن وجود ندارد.
تا اینکه روزی كتابی را مطالعه می‌كردم در ذهنم آمد كه در اين كتاب قصيده‌ای درباره حديث كساء ذكر شده است كتاب را بررسی می‌كردم تا قصيده را پيدا كنم، ناگهان در شرحی كه مؤلف كتاب بر قصيده مزبور نوشته بود، به خبر وفات ام‌البنين(ع) برخوردم و كتاب مزبور خطی و روی برگه‌ای قديمی نوشته شده بود و تاريخ كتابت آن به سال 1321قمری بر می‌گشت و نام كتاب كنزالمطالب و نام مؤلفش نيز علامه سيدمحمدباقر قره‌باقي همدانی بود. مؤلف، كه خداوند مقام او را بالا ببرد، گفته است... در كتاب اختيارات از اعمش نقل شده است كه می‌گويد: روز سيزدهم جمادي الثانی كه مصادف با روز جمعه بود، بر امام زين‌العابدين(ع) وارد شدم. ناگهان فضل بن عباس (ع) وارد شد و در حالی كه گريه می‌كرد گفت: جده‌ام ام‌البنين(ع) از دنيا رفت. شما را به خدا به اين روزگار فريبكار نگاه كنيد كه چگونه خاندان كساء را در يك ماه دوبار دچار مصيبت كرد! پس از چندی از خبر ديگری مندرج در حاشيه كتاب «وقايع‌الشهور و الأيام» تأليف بيرجندی اطلاع يافتم كه به نقل از اعمش نوشته است: در سيزدهم جمادی الثانی و در سال ۶۴ قمری ام‌البنين(ع) وفات كرد.»
درباره این گزارش ادعایی به نکات زیر باید توجه داشت:
۱. درباره کتاب كنزالمطالب اطلاعی وجود ندارد و غیر از این گزارش اثری از آن در جایی دیگر دیده نشده است. نویسنده آن سيدمحمدباقر قره‌باقی همدانی که با وصف علامه از او یاد می‌شود، نیز ناشناخته است و مشخص نیست چه کسی است. با این حال بر فرض وجود چنین کتابی، آن نیز کتابی متأخر و مربوط قرن چهاردهم است.
2. در نقل این گزارش ادعا شده که این خبر «در كتاب اختیارات از اعمش نقل شده است.» معلوم نیست منظور از کتاب اختیارات چه کتابی است، اما همه کتاب‌هایی که عنوان اختیارات در اسم آنها وجود دارد، چنین گزارشی را بیان نکرده‌اند و ارتباطی به این موضوع ندارند.
3. نویسنده ادعا کرده است که پس از چندی در حاشیه کتاب وقايع‌الشهور و الأيام تأليف بيرجندی نیز انتساب وفات در سیزدهم جمادي الثاني به اضافه تعیین سال آن(سال۶۴ق) را دیده است. ولی با مراجعه به همان چاپی از کتاب وقايع‌الشهورکه وی برمی‌شمرد، چنین حاشیه‌ای در کتاب دیده نمی‌شود.
۴. چرا باید هم منبع متأخر و هم منبع اصلی ادعایی برای این گزارش از دید و منظر همه علما پنهان باشد و در دسترس هیچ کس نباشد؟
جاعلان حدیث و گزارش‌های تاریخی برای پنهان کردن دروغ‌شان معمولا تدبیری به خرج می‌دهند و گزارش‌ها را به کتاب‌هایی نسبت می‌دهند که در دسترس هیچ‌کس نیست و مچ‌گیری از آنها امکان‌پذیر نیست؛ حالا یا این کتاب زمانی وجود داشته و الان وجود ندارد یا اصلا وجود خارجی ندارد.
برپایه این نکات، احتمال جعل تاریخ وفات ام‌البنین بسیار قوی است و تردید در آن است که چه کسی این جعل را انجام داده است.
اما عده‌ای نیز در روزگاری کنونی جعل را کمی آشکارتر انجام می‌دهند، بدین صورت که دروغ‌هایشان را به کتاب‌های موجود و در دسترس منتسب می‌کنند و تکیه‌شان به این است که مخاطب حوصله یا امکانات مراجعه به منابع ذکر شده را ندارد. گاهی نیز فردی گزارشی را در کتابش بدین صورت جعل می‌کند، بعد چندین کتاب دیگر از کتاب اولی، نقل جعلی و دروغین را می‌آورند و همین می‌شود تعدد منابع. موضوع مسمومیت و شهادت حضرت ام‌البنین نیز از همین سنخ است.
در مجموع جعل شهادت حضرت ام‌البنین است ادامه همان مسیر جعل تعیین روز وفات ایشان است و باید دید این یکی با کمک فضای مجازی چه زمانی مقبول می‌افتد و عمومی می‌شود.
......
@azadpajooh
6.5K viewsمهدی مسائلی, edited 18:15
م
