2023-02-21 14:06:01
اقتصاد تحریمی بدون فساد محال است!
س: چندین مقطع شاهد آن بودیم که مجموعه حاکمیت تلاش کرد به شیوه خود به افرادی که در فساد ناشی از دور زدن تحریم ها حضور داشتند برخورد کند مثل بابک زنجانی. چه ارزیابی از این نوع برخورد حکومت دارید؟
پ: این نوع برخوردها بیشتر نوعی تسویه حساب سیاسی است تا چیز دیگر؛ گروه های ذینفع مختلف درگیر ماجرای تحریم هستند و مناسبات پیچیده ای بین آنها برقرار می شود؛ رقابت بر سر گرفتن سهم شیر زیاد است و هر گروهی سعی می کند بار خودش ببندد و کارش را پیش ببرد. رو کردن زیرآبی رفتن رقبا و مانورهای رسانه ای روی آن و استفاده از اسلحه قانون برای از میدان به در کردن رقیب در چنین اوضاعی چیز غریبی نیست. گاهی مناسبات قدرت و تعادل نیروها و مناسبات میان گروه های سیاسی به گونه ای پیش می رود که برخی قربانی می شوند.
در یک صنعت پرسود انحصاری رانتی مثل صنعت «دور زدن تحریم ها» وقتی یک بازیگر خارج می شود سهمش نصیب بقیه می شود! پس انگیزه زیادی برای بیرون کردن رقیب وجود دارد و گاهی یک گروه موفق می شود ضربه ای کاری به دیگری وارد کند. تا وقتی تحریم ها و وضعیت اضطراری برقرار است فساد هم وجود خواهد داشت. همانطور که نمی شود مربع سه ضلعی داشت اقتصاد تحریمی بدون فساد هم (دستکم روی زمین!) امر محالی است.
در شرایط تحریمی دغدغه بقا جای دغدغه رشد و توسعه را می گیرد؛ جریان کار و سرمایه و دانش و تکنولوژی بسیار کند می شود و اقتصاد بالندگی خود را از دست می دهد. دست مرئی دولت جانشین دست نامرئی بازار می شود و به جای انتروپرونرها و اهالی اقتصاد، حرف اهالی سیاست و دولت پیش می رود. این هم چیز خطرناکی است زیرا سیاست و سیاست ورزی در دوران بحران وصفی جز نزدیک بینی و آینده فروشی ندارند و حرف ها از منافع ملی و مانند آن را نمی توان جدی گرفت. ادامه شرایط تحریمی بسیار پرهزینه است و با توجه به افزایش فساد و کاهش مستمر رشد اقتصادی، مشروعیت نظام سیاسی بسیار کاهش پیدا می کند.
گذر زمان به زیان کشور ماست و باید هر چه زودتر راهی برای خروج از بحران پیدا کرد که البته ساده نیست. تجربه یک دهه رشد اقتصادی صفر پیش روی ماست که انبوهی از چالش ها را روی هم انباشته کرده است به طوریکه خیلی ها امروز نگران بقای ایران هستند. باور کنیم یا نکنیم تفاوتی نمی کند؛ ایران از اقتصاد جهانی کنار رفته است؛ در دنیای امروز، قدرت به معنای تنیدگی موثر در مناسبات اقتصادی و سیاسی بین المللی است؛ تک افتادگی بدترین انتخابی است که می تواند یک کشور داشته باشد.
بد نیست خلاصه کنم که فساد را باید سوخت ماشین دولت در دوران تحریم تلقی کرد که بدون آن چرخ کارها نمی چرخد و امورات رعیت نمی گذرد. اگر دنبال کاهش فاسد هستیم راهش افزودن بر تعداد ماده ها و تبصره های موجود و نظارت بیشتر نیست؛ اینها کمکی نمی کنند و البته ضمانتی هم برای اجرا ندارند فقط باعث می شوند گروه های سیاسی رقیب بهانه ای برای انتقام از هم پیدا کنند. راه حل اساسی در مورد این مشکل روشن است: خروج سریع از شرایط تحریمی. این هم البته از آن کارهایی است که گفتنش ساده تر از انجام آن است؛ برای این کار نیازمند رجال سیاسی کاربلد و هوشمندی همچون فروغی و قوام هستیم. امیدی نیست ولی ما همواره محکوم به غافلگیری در برابر آینده ایم؛ والله اعلم.
پ.ن: از مصاحبه بنده مخلص با جریده وزین تجارت فردا که کامل آن را می توانید در شماره این هفته مطالعه کنید.
https://bit.ly/3lNMByB
کانال راهبرد/امیرحسین خالقی
@RahbordChannel
حمایت از راهبرد:
https://bit.ly/2Hja5HY
2.8K viewsAmir Hossein KhaleQi, 11:06
ر
