ابوالقاسم فنائی

2020-08-30 16:39:23 حسین، مکتبِ عدالت و کرامت
#ابوالقاسم_فنائی | مرداد ۱۳۸۷ | کانون توحید لندن

«عدالت» و «کرامت» دو مورد از مهم‌ترین و کلیدی‌ترین ارزش‌های اخلاقی‌اند و به نظر من مروری گذرا بر گفتار و رفتار امام حسین نشان می‌دهد که از ابتدا تا انتها آن حضرت بر اساس این دو ارزش بزرگ اخلاقی تصمیم گرفته و عمل کرده است. امام حسین در سال آخر زندگی خود، یعنی پس از مرگ معاویه و جانشینی یزید به جای او، دو تصمیم بزرگ و سرنوشت‌ساز گرفته است و این دو تصمیم تنها بر اساس اصل عدالت و اصل کرامت، که هر دو از اصول اخلاقی‌اند، قابل توجیه است. حرکت امام حسین حرکتی کور و مبتنی بر عاطفه و احساسات نبود، بلکه از یک منطق قوی عقلانی و سنجیده و حساب شده پیروی می‌کرد...

متن جلسه اول
متن جلسه دوم

@Sedanet
@Abolghasemfanaei باز کردن / نظر دهید

2020-08-24 11:27:54 سخنرانی ابوالقاسم فنائی با عنوان «کربلا، صحنه رویارویی اسلام اموی و اسلام علوی»

instagram.com/p/CEQ-bMXpfRI

چراغی دیگر؛ سلسله نشست های خانه اندیشمندان علوم انسانی به مناسبت ایام شهادت سیدالشهدا (مجازی)

پخش آنلاین از صفحه اینستاگرام و شبکه آپارات خانه اندیشمندان علوم انسانی:

instagram.com/iranianhht.ir
aparat.com/ihht.ir

دوشنبه - ۳ شهریور ۱۳۹۹ ساعت ۲۱ باز کردن / نظر دهید

2020-08-24 11:00:20 امر دینی و امر فرادینی در پیام عاشورا
#ابوالقاسم_فنائی

تحریر و تنقیح سخنرانی به مناسبت عاشورا در جمع برخی از دانشجویان کیمبریج / آبان ۱۳۹۲

مناسبت اقتضا می‌کند درباره‌ی شخصیت سرور آزادگان، امام حسین و مهم‌ترین حادثه‌ی زندگی ایشان، یعنی واقعه‌ی کربلا، گفتگو کنیم. هم در مورد شخصیت ایشان و هم در مورد تحلیل و تبیین واقعه‌ی کربلا کم سخن نگفته‌اند، و دوستان علاقه‌مند نیز کمابیش با ادبیاتی که پیرامون این دو موضوع بسط یافته آشنا هستند. بنده نیز سال‌ها پیش توفیق داشته‌ام که تبیینی اخلاقی از کنش سیاسی امام حسین بدست دهم. در این‌جا قصد تکرار گفته‌های خود و دیگران را ندارم. بلکه مایلم از فرصت استفاده کنم و به تفسیر یکی از سخنانی بپردازم که به ایشان منسوب است.

آن سخن این است: «اِن لَم یَکُن لَکُم دینٌ وَ لاتَخافُونَ المَعادَ فَکُونُوا اَحراراً فی دُنیاکُم»: «اگر دین ندارید، و از بازگشت به سوی خداوند نمی‌ترسید، [دست‌کم] در دنیای خود آزاده باشید». این یکی از سخنانی است که در واپسین لحظات عمر امام حسین در خطاب با لشکریان یزید بر زبان ایشان جاری شده است. در نگاه نخستین این سخن معنای ساده و روشنی دارد، اما بر خلاف معنای ساده و روشن آن، بسیار عمیق است. در این سخن دو حقیقت بسیار مهم و کلیدی نهفته است که اگر جدی گرفته شوند می‌توانند رویکرد ما در دین‌شناسی و دین‌داری را به کلی عوض کنند، و رنگ و بو و سبک و سیاق دیگری بدان ببخشند.

این دو حقیقت عبارتند از:
(۱) «استقلال اخلاق از دین» و
(۲) «به رسمیت شناختن امور فرادینی» یا «تفکیک قلمرو دین از قلمروهای دیگر».
بحث امشب ما به شرح و بسط این دو حقیقت اختصاص دارد. به نظر می‌رسد اگر دینداران بخواهند سعادت دنیا و آخرت خود را تأمین و تضمین کنند، یکی از مقدمات ضروری آن این است که به این دو حقیقت تسلیم شوند.

دریافت فایل PDF

@Sedanet
@Abolghasemfanaei باز کردن / نظر دهید

2020-07-29 13:44:13 مقاله «مسئولیت انسان‌ها در قبال محیط زیست: اجماع هم‌پوش میان اخلاق دینی و اخلاق فرادینی»
به قلم ابوالقاسم فنائی و سجاد بهروزی

منتشر شده در: دو فصلنامه علمی هستی و شناخت، دوره ۴، شماره ۲ – شماره پیاپی ۸، پاییز و زمستان ۱۳۹۶ (دوره ۴، شماره ۲، پاییز و زمستان ۱۳۹۶، پیاپی ۸)

رهایی از بحران محیط زیست، که سراسر کره زمین را در برگرفته است، نیازمند مشارکت همه انسان‌هاست؛ مشارکتی که بدون توافق بر سر هنجارهای جهان‌شمول در اخلاق محیط زیست ممکن نیست. اما، با توجه به اختلاف‌نظر فرهنگ‌ها و مکاتب گوناگون در جهان‌بینی و مبانی اخلاق، این پرسش مطرح می‌شود که «چگونه می‌توان به چنین توافقی دست یافت؟». ادعای اصلی این پژوهش این است که برای رسیدن به چنین توافقی می‌توان از ایده «اجماع هم‌پوش» بهره گرفت. بر اساس این ایده، برای توافق بر سر هنجارهای جهان‌شمول، توافق بر سر مبانی توجیهی اخلاق محیط زیست لازم نیست، بلکه کافی است که این هنجارها به‌گونه‌ای صورت‌بندی شوند که توجیه آنها به جنبه‌های اختصاصی هیچ‌یک از سنت‌های دینی، مکاتب جامع علمی، فلسفی و اخلاقی وابسته نباشد، و پیروان سنت‌ها و مکاتب گوناگونِ عقیدتی با تمسک به دلایل پذیرفته‌شده در سنت و مکتب خود، بتوانند بر سر آنها توافق کنند. این مقاله می‌کوشد نشان دهد که چنین اجماعی بر سر «لزوم اخلاقی احترام به طبیعت»، به عنوان هنجاری بنیادین در حفاظت از محیط زیست، ممکن است. برای مثال، مسلمانان می‌توانند بر اساس آموزه‌های دینی خود این هنجار را به رسمیت بشناسند، و هواداران نظریۀ «احترام به طبیعت» -که نظریه‌ای فرادینی در اخلاق محیط زیست است – نیز بر اساس مبانی فرادینی خود می‌توانند چنین هنجاری را توجیه کنند.

دریافت مقاله از سایت صدانت
دریافت مقاله از سایت دانشگاه مفید

@Abolghasemfanaei باز کردن / نظر دهید

2020-05-11 09:59:07 مناسبات فقه و اخلاق
گفت‌وگوی علی مهجور با #ابوالقاسم_فنائی

این گفت‌وگو پیش‌تر در نشریه وزین حیات معنوی، شماره دوم، زمستان ۱۳۹۸، صص ۷-۴۵ . منتشر گردیده است. بازنشر آن در اینجا با اجازه دوست گرامی و فرهیخته، جناب آقای علی باقری‌فر، مدیر مسئول و سردبیر محترم این نشریه، صورت می‌گیرد. از ایشان بابت موافقت با درخواست بازنشر آن سپاسگزارم. اینک که در آستانه چهلمین روز درگذشت دوست عزیزم شادروان استاد رضا بابائی قرار داریم، این گفت‌وگو را به روان پاک ایشان تقدیم می‌کنم.

دریافت فایل PDF این گفت‌وگو

@Sedanet
@Abolghasemfanaei باز کردن / نظر دهید

2020-04-07 23:16:37 جان سلطانی ز زندانی برست

دوست عزیز و رفیق شفیق استاد رضا بابائی پس از تحمل درد و رنج‌های فراوان به دیار باقی شتافت و در جوار رحمت الاهی آرمید و دوستان و دوستداران خود را در غم فقدان خود برای همیشه داغدار و سوگوار کرد. چند صباحی که افتخار آشنائی و مصاحبت با او و خوشه‌چینی از خرمن ادب، حکمت و دانش و بینش و کنش او را داشتم، به جز نیکی و نیک‌خواهی و دفاع از حق و حقیقت و شفقت بر خلق و دغدغة رفاه و آسایش مادی و تعالی اخلاقی و معنوی انسان‌ها چیزی ندیدم.

تردید ندارم که درد و رنجی که از بیماری جسمی خویش تحمل می‌کرد در مقایسه با رنجی که از گرفتاریها و مشکلات دیگران می‌برد برای او هیچ بود. کسی نبود که با او هم‌نشین شود و پس از برخاستن احساس گرمی و روشنی نکند. اینک مائیم و میراث گرانسنگ مکتوب و شفاهی او و یادی که از او در خاطره‌ها مانده است. درگذشت او را به بازماندگان، دوستان و دوست‌داران و شاگردانش تسلیت می‌گویم و از خدای بزرگ برای او علو درجات و برای بازماندگان آرامش و شکیبائی طلب می‌کنم.

مشعلی که برافروخت فروزان و راهش پر رهرو باد

ابوالقاسم فنائی باز کردن / نظر دهید

2020-03-26 20:32:26 دغدغه های دین و اخلاق در خوانده های سال ۱۳۹۰
سید #حسن_اسلامی اردکانی

در چند سال گذشته شاهد توجه فزاینده‌ای به عرصه اخلاق هستیم و جامعه علمی پرونده این بحث را پیش روی خود گشوده است. این عطف توجه را باید به فال نیک گرفت، هرچند همراه با هر اقبالی از این دست، شیوه کتاب‌سازی در این عرصه نیز شکل گرفته و کتاب‌ساخته‌های متعدد و بی‌ارزشی به نام اخلاق وارد بازار فرهنگی شده و این نهال نوپا را در معرض خطر قرار داده است. من نیز که طی دو دهه گذشته، در کنار مباحث فلسفه دین، به اخلاق‌ورزی و اخلاق‌نگاری مشغولم، سعی می‌کنم تا آثار چشم‌گیری را که منتشر می‌شود به دست بیاورم و آن‌ها را بخوانم یا دست کم ورقی بزنم.

امسال نیز چندین کتاب در عرصه فلسفه دین و اخلاق را بررسی و مرور کردم. اما سه کتاب را مشخصاً خواندم و آن‌ها را از جهاتی بسیار آموزنده و مفید یافتم. اولی کتاب اخلاق برای زندگی، نوشته خانم جودیث اِی. باس است که عمدتاً متنی آموزشی است. دومی کتاب مقدمه‌ای تاریخی به فلسفه دین، نوشته خانم لیندا زاگزبسکی است، که نظریه‌ای خاص در باب نسبت دین و اخلاق دارد، و آن را بسیار خواندنی یافتم. سومی کتاب اخلاق دین‌شناسی، نوشته آقای #ابوالقاسم_فنائی ست که اثری پژوهشی و قابل تأمل است. در این جا نخست اشاراتی به کتاب‌های اول و دوم کنم و سپس به تفصیل سراغ کتاب سوم بروم و ملاحظات خود را در این باب بیان کنم.

متن کامل به همراه PDF

@Sedanet
@hassan_eslami
@abolghasemfanaei باز کردن / نظر دهید

2020-03-23 18:12:36 نوشتار «اصول شریعت و اصول شریعت‌شناسی»
نویسنده: دکتر ابوالقاسم فنائی
قم – دانشگاه مفید – ۱۳۹۹/۱/۴

دریافت مقاله از سایت صدانت

@Sedanet
@Abolghasemfanaei باز کردن / نظر دهید

2020-03-04 16:06:10 دومین شماره از مجله حیات معنوی با موضوع فقه و اخلاق و با آثاری از ابوالقاسم فنایی، سید ضیا مرتضوی، حسین واله، سیدمحمدعلی ایازی، محمد هدایتی، محمد سروش محلاتی، اکبر ثبوت، احمد شهدادی و حسن بوسلیکی منتشر شد. این مجله با مسوليت علی باقری فر در موسسه بشری منتشر می شود. علاقمندان ساکن قم می توانند این مجله را از کتابسرای طه واقع در مجتمع ناشران تهیه کنند.
@namehayehawzavi باز کردن / نظر دهید

2020-02-12 11:12:48 کافر «قرآنی» غیر از کافر «فقهی» است. کافر در زبان قرآن کسی است که حقانیت عقیده/ادعا/سخنی را درک کرده و میداند که آن عقیده/ ادعا/ سخن، حق است و در عین حال از سر هوی و هوس یا تعصب و عناد و لجبازی و حسادت و خودپرستی و دنیاپرستی آن را انکار میکند. کفر ورزیدن در قرآن به معنای پوشاندن «حقی» است که حقانیتِ آن بر انکار کننده «روشن» و «معلوم» است.

و لذا انکار «حقی» که حقانیت آن بر انکار کننده «پوشیده» است، یا دلیل معتبری بر «ناحق بودن» آن گواهی میدهد، از نظر قرآن کفر نیست. و نیز ابراز شک و تردید در حقی که حقانیت آن بر شخص پوشیده است و دلیل قانع کننده ای به سود آن در دسترس او نیست، کفر نخواهد بود. کسی که به استناد «دلیل موجه» و از سر حقیقت طلبی، نه از سر تعصب و هوی و هوس و خودپرستی و دنیاپرستی عقیده یا آموزه ای را که «واقعا» حق است نمیپذیرد، از نظر قرآن نه تنها کافر نیست که مستحق ثواب و پاداش است.

دکتر ابوالقاسم فنائی، کتاب اخلاق دین شناسی، صفحه 203

@Abolghasemfanaei باز کردن / نظر دهید