2023-04-06 08:52:33
در خصوص "چک الکترونیک" که بانک مرکزی آن را "چک دیجیتال" نامیده است چند نکته مهم حقوقی وجود دارد که مختصرا به برخی از آنها اشاره می شود:
در تبصره 1 ماده 1 قانون چک آمده است که "قوانین و مقررات مرتبط با چک، در مورد چک هایی که به شکل الکترونیک صادر می¬شود، لازم الرعایه است " پس قاعدتاً تمامی قوانین و مقررات چک فیزیکی در مورد چک الکترونیک هم حاکم است اما در مواد آتی قانون چک نکاتی درج شده که مستلزم اصلاح و یا بازنگری می باشد اما اصل، تسری کل قواعد چک فیزیکی به چک الکترونیک است.
چک الکترونیک به عنوان تبصره ای ذیل ماده ۱ آمده است(نه به عنوان بندی مجزا به عنوان نوعی از انواع چک) پس اساساً نوع جدیدی از چک محسوب نمی شود بلکه انواع چک که همان چک عادی و چک تضمینی است میتوانند به صورت الکترونیکی یا کاغذی صادر شوند.
چک الکترونیک بر خلاف چک صیادی بنفش رنگ که همزمان باید علاوه بر صدور فیزیکی، داخل سامانه های بانک مرکزی هم ثبت شود، صرفا مستلزم ثبت در سامانه چکاد است و در آن لاشه چک و مغایرت بین فیزیک و سامانه های بانک مرکزی موضوعیت ندارد.
در ماده ۲ قانون چک، صدور اجرائیه چک مستلزم ارائه لاشه چک به دوایر اجرای ثبت دانسته شده است در حالی که در ماده 23 که اجرائیه مستقیم توسط دادگاه را مطرح کرده، چنین شرطی وجود ندارد و این امر سبب شده این تصور ایجاد شود که چک الکترونیک صرفا قابلیت صدور اجرائیه مستقیم توسط دادگاه را دارد که این استدلال چندان دقیق به نظر نمی رسد و تسری امتیازات چک کاغذی به الکترونیک سبب می شود هر دو اجرائیه مستقیم و ثبتی قابلیت پیگیری داشته باشد.
در صدور چک الکترونیک بر خلاف چکهای صیادی بنفش رنگ، تایید ذینفع شرط نیست و این امر این تالی فاسد را دارد که ممکن است بدون اطلاع ذینفع و تایید وی، چکی به نفع او صادر شود که در پاسخ باید گفت وی میتواند با استفاده از گزینه عودت، بدون آنکه ردی از وی به جا بماند، چک را به صادر کننده عودت دهد.
با توجه به اینکه صرفاً چکهای روز(غیر موعددار) امکان تعقیب کیفری را دارند و در چکهای فیزیکی همزمانی صدور و وصول در یک روز کمتر رخ می دهد.
علی الاصول چکهای الکترونیک از قابلیت بالاتری برای تعقیب کیفری برخوردار هستند و اثبات این امر هم راحتتر است.
محدودیت تعیین تکلیف ۸۰ درصد چکهای قبلی برای اعطای دسته چک جدید عملاً باعث شده بود صدور چک الکترونیک برای دارندگان چک کاغذی غیر ممکن شود که با مصوبات هیات عامل بانک مرکزی قرار شد ۸۰ درصد چکهای الکترونیک و کاغذی هر یک بصورت مجزا محاسبه گردد. پس عدم بازگشت ۸۰ درصد چکهای کاغذی تاثیری در صدور دسته چک الکترونیک نخواهد داشت.
دستورالعمل های شفاف سازی تراکنش های بانکی و ضوابط پولشویی برای ارائه اسناد مثبته برای تراکنشهای بالای ۲۰۰ میلیون تومان یا سقف ۱۰۰ میلیون تومان تراکنش غیر حضوری برای هر شخص شامل چک الکترونیک نمیشود.
با توجه به قابلیتهای چک الکترونیک چند پیشنهاد مهم در پایان ارائه می گردد:
الف) محرومیتهای مذکوردر ماده ۵ مکرراً برای دارندگان چک برگشتی از جمله مسدودی کل موجودی حسابها در کلیه بانکها یا عدم ارائه خدمات بانکی که ۲۴ ساعت بعد از برگشت چک کاغذی انجام می شود، در مورد چک الکترونیک به صورت بر خط و لحظه ای امکان پذیر است.
ب) اعمال ماده ۱۴ یعنی صدور دستور عدم پرداخت چک در صورت کلاهبرداری، خیانت در امانت، سرقت، مفقودی و جعل که در حال حاضر به صورت حضوری و از هر مدعی ذی نفعی در شعبه دریافت می گردد، در مورد چک الکترونیک، می تواند به صورت غیر حضوری و سیستمی و صرفاً از افرادی که نام آنها به عنوان دارنده یا ذی نفع در سیستم ثبت شده، پذیرفته شود.
ج) صدور چک تضمینی که با قانون جدید به دلیل لزوم درج تاریخ با مشکلات زیادی مواجه شده است صرفاً به صورت الکترونیک و بدون درج تاریخ صادر شود و صادر کننده به ذی نفع برای درج تاریخ مدنظر خود وکالت دهد.(صرفا برای چکهای تضمینی) تا مشکل این نوع چکهای تضمینی مرتفع شود.
چکهای موردی که تا ۵ عدد در طول سال مجاز دانسته شده است توسط بانکها را می توان به صورت الکترونیک صادر کرد و منع قانونی در این خصوص وجود ندارد. همچنین این چکها قابلیت استفاده برای تسهیلات خرید دین و همچنین اعتبار در حساب جاری را دارد.
لینک عضویت در شبکه اطلاع رسانی #حقوق_بانکی
تلگرام
https://t.me/Bankinglaws
اینستاگرام
@bankinglaws
1.3K viewsedited 05:52