افلاطون اولین تئوریسین نظریه ای شِبه کمونیستی به طور کلّی عدا | لیبراسیون/لیبرالیسم
افلاطون اولین تئوریسین نظریه ای شِبه کمونیستی
به طور کلّی عدالت اقتصادی(بالاترین غایت آرمانشهر افلاطون) از نظر افلاطون دو عامل اساسی دارد:
1. تقسیم کار بین طبقات پایین دست: هر کس فراخور استعدادش کاری بعهده گیرد و آن را خود انجام دهد، نه این که به عهدة دیگری واگذارد، و از این طریق درآمدی را به خود اختصاص دهد.
2. الغای مالکیت خصوصی دربارۀ ثروت و یک نوع اشتراکیت بین حکمرانان: از نظر او قدرت اجتماعی و دولتمردان ممکن است زمینۀ ظلم اقتصادی و سرانجام جنگ طبقاتی و آسیب پذیری جامعه را فراهم سازد.
نقد نظریۀ افلاطون
مفروض این است که طبقۀ حکمرانان از جهت استعدادهای طبیعی برتر و باتوان تر از دیگر قشرهایند، و بر همین اساس می باید مسؤولیت حاکمیت را به عهده گیرند و برای این که دچار حرص و طمع نشوند، مالکیت خصوصی آن ها بر ثروت باید الغا شود.
اوّلاً منشأ اساسی حرص و طمع و سرانجام ظلم فقط مالکیت خصوصی نیست که با الغای آن بتوان زمینۀ طغیانگری را از بین برد؛ بلکه هر فردی با هر نوع استعدادی، به حکم حب ذات همه چیز را برای خود می خواهد و در نتیجه به حقوق دیگران تجاوز کند؛ بنابراین، منشأ حرص و تجاوز، حبّ ذات است، نه مالکیت خصوصی.
ثانیاً در صورتی که مالکیت خصوصی این طبقه محدودیت های قانونی داشته باشد می توان با اعمال این محدودیت ها از تجاوز جلوگیری کرد؛ بنابراین، یگانه راه برای جلوگیری از ظلم اقتصادی حاکمان، الغای مالکیت خصوصی آن ها نیست.
ثالثاً با الغای مالکیت خصوصی، انگیزه و کوشش از بین می رود و قشر حاکمان و زمامداران با نداشتن انگیزه چگونه می توانند جهت بهبود وضعیت جامعه زحمت انجام وظایف حاکمیت را بر خود هموار سازد. گویی تمام رنج و سعی خود را می باید رایگان به جامعه ببخشند.
