افسانه‌ی ناهار مجانی (1) واقعیت زندگی روی زمین این است که من | لیبراسیون/لیبرالیسم
افسانه‌ی ناهار مجانی (1)
واقعیت زندگی روی زمین این است که منابع مثمر، محدودند، در حالی که مرز خواسته‌های بشر برای کالاها و خدمات، در فکر نمی‌گنجد. آیا شما دوست ندارید چند دست لباس نو، یک قایق مجلل یا سفری تفریحی به سوئیس و کوه‌های آلپ داشته باشید؟ نظرتان چیست که زمان تفریح، استراحت و گشت‌وگذارش بیش‌تر باشد؟ دل‌تان نمی‌خواهد سوار بر یک پورشه‌ی نو، از دروازه‌ی ویلای ساحلی‌تان وارد شوید؟ خیلی‌های مان دوست داریم که همه‌ی این چیزها و چیزهای بسیار دیگری را علاوه بر این‌ها داشته باشیم. ولی محدودیت منابع و از جمله محدودیت زمان، دست ما را بسته است.
چون نمی‌توانیم از هر چیز همان‌قدر که می‌خواهیم داشته باشیم، ناچار به انتخاب هستیم. هیچ ناهاری مجانی نمی‌شود. انجام هر کاری، ما را به قربانی کردن فرصت انجام کار دیگری که آن را ارزشمند می‌دانیم وادار می‌کند. برای همین است که اقتصاددانان، همه‌ی هزینه‌ها را به هزینه‌ی فرصت از دست‌رفته تعبیر می‌کنند. بسیاری از هزینه‌ها را می‌شود با پول سنجید، ولی این‌ها هم هزینه‌ی فرصت از دست رفته هستند. پولی که صرف خریدی می‌شود، پولی است که برای خرج‌های دیگر موجود نیست. هزینه‌ی فرصت از دست رفته‌ی یک خرید برای ما، ارزش کالاهایی است که دیگر نمی‌توانیم آن‌ها را داشته باشیم و مجبور به نداشتن‌شان شده‌ایم، چون پول‌مان را در خرید قبلی صرف کرده ایم. ولی اگر برای انجام کاری نیازی به پرداخت پول نباشد، معنی اش این نیست که آن کار بی‌هزینه است. برای قدم‌زدن و لذت بردن از غروب خورشید، پولی نمی‌دهیم، ولی هزینه‌ی فرصت از دست رفته‌ی قدم زدن به جای خود باقی است. زمانی را که صرف قدم زدن کرده‌ایم می‌توانستیم صرف کار ارزشمند دیگری کنیم، مثل عیادت دوستی بیمار، یا خواندن یک کتاب. بارها گفته‌اند و شنیده‌ایم که بعضی چیزها آن‌قدر مهم است که بدون توجه به هزینه، باید انجام‌شان داد. در نظر اول، چنین گزاره‌ای ممکن است منطقی به نظر بیاید، حتا شاید راهی موثر باشد برای ترغیب دولت به صرف پول برای چیزهایی که به آن‌ها ارزش می‌دهید و دل‌تان می‌خواهد دیگران برای پرداخت قیمت‌اش کمک‌تان کنند. این نادیده‌گرفتن هزینه، جایی غیرمنطقی بودنش معلوم می‌شود که بفهمیم هزینه، ارزش دیگر گزینه‌های از دست رفته است. این که بگوییم کاری را بدون درنظر گرفتن هزینه‌هایش انجام می‌دهیم، عین این است که کاری را بدون درنظرگرفتن گزینه‌های دیگر انجام دهیم.
انتخاب‌های تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، هر دو، مشمول موضوع هزینه است. برای مصرف کننده، هزینه‌ی یک کالا که در قیمت آن منعکس می‌گردد، به ما کمک می‌کند که میل خود به یک محصول را با دیگر محصولاتی که به جای آن می‌توانیم بخریم، مقایسه کنیم. اگر هزینه‌ها را لحاظ نکنیم، بعید نیست که درآمدمان صرف چیزهای اشتباه شود؛ یعنی چیزهایی که به اندازه‌ی دیگر گزینه‌های احتمالی در نظرمان ارزش ندارند. ادامه دارد... عقل معاش، جیمز دی. گارتنی، ریچارد ال. استروپ، دوایت آر. لی، تانی‌اچ. فرارینی ترجمه محمد ماشین‌چیان @cafe_andishe95
