تورم در اصطلاحات! امروز گزارش مرکز آمار در مورد تورم م | چرتکه
تورم در اصطلاحات!
امروز گزارش مرکز آمار در مورد تورم منتشر شد. شاید در موردش شنیده باشید! آن هم با تیترهایی چون «رکورد تورم از زمان هخامنشیان شکسته شد!» و یا «بالاترین تورم برای پایین‌ترین دهک» و ... و شاید خود گزارش را ندیده باشید! یک سری اصطلاحاتی در این گزارش‌ها هست که گاهی باعث می‌شود استفاده از آن‌ها دشوار شود. چون ما هم در میان بحث تورم هستیم خوب است کمی به این گزارش بپردازیم. اول از همه بهتر است خود گزارش را پایین همین پست دانلود کنید تا شروع کنیم!
اسم گزارش «شاخص قیمت مصرف‌کننده» است. اگر قسمت دوم سری تورم را دیده باشید باید با این آشنا باشید! خلاصه‌اش این می‌شود که یک سبدی از کالاها در نظر گرفته می‌شود، سبدی که در گزارش می‌توانید ببینیدش! جدول ۵.۱ در صفحه‌ی ۴ را بنگرید! می‌خواهیم ستون دوم، یعنی ضریب اهمیت را بررسی کنیم. آن بالا نوشته شاخص کل و در زیرش اقلام را نوشته. مثلا نوشته خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها ۲۶.۶۴ درصد در شاخص تاثیر دارند. یا ریزترش، شیر، پنیر و تخم مرغ ۲.۸۰ درصد. حالا این سبد که احوالش در صفحه‌ی ۴ شرح شده از کجا آمده؟ این برابر مصرف خانوار است. یعنی به صورت متوسط خانوارها ۲.۸ درصد مخارجشان شیر، پنیر و تخم مرغ است.
حالا یک ستون از ضریب اهمیت به سمت چپ بروید. شاخص! یک عدد در مقابل هر عنوان نوشته. جلوی شاخص کل ۴۸۲ و جلوی خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها ۷۳۸. یعنی چه؟ اگر می‌خواهید بدانید یعنی چه باید بالای بالای جدول را نگاه کنید! کنار تیتر! نوشته ۱۰۰ = ۱۳۹۵ . این یعنی کشف تازه‌ای در ریاضیات انجام شده؟ نه! این یعنی سال ۱۳۹۵ سال پایه است. یعنی مقدار این شاخص را، در سال ۹۵ برابر ۱۰۰ در نظر می‌گیریم. حالا دیگر باید داستان روشن باشد! الان شاخص کل ۴۸۲ است. یعنی نسبت به سال ۹۵ قیمت‌ها ۴.۸۲ برابر شده. خوراکی‌ها و آشامیدنی‌ها ۷.۳۸ برابر شده! الله اکبر! حالا که تا این جا آمدید آن پایین را هم نگاه کنید. یک بخش مسکن هم دارد. شاخص ۳۰۰ است. یعنی هزینه‌ی مسکن از ۹۵ تا حالا ۳ برابر شده. که البته با توجه به گرانی‌های اخیر شاید با احساسات شما خیلی جور در نیاید!
خیلی سریع داستان را تمام کنیم! همان صفحه‌ی اول را بنگرید! سه تا نمودار آن زیر کشیده. تورم سالانه، ماهانه و نقطه‌ای. تورم سالانه یعنی این سال اخیر، از تیر ۱۴۰۰ تا آخر خرداد ۱۴۰۱، متوسط قیمت‌ها چقدر نسبت به مدت مشابه سال قبل رشد کرده. خب این قسمت بیشتر روند بلند مدت را نشان می‌دهد. حساسیتی به مقادیر فعلی ندارد. دومی تورم ماهیانه است. خیلی ساده و سر راست! قیمت‌های خرداد امسال نسبت به ماه قبلش، اردیبهشت. این همان چیزی است که قهرمان شده! ۱۲.۲ درصد در یک ماه! خیلی کوتاه در موردش در انتها خواهیم گفت. آخرین نمودار هم تورم نقطه‌ای است. یعنی قیمت‌های خرداد ۱۴۰۱ نسبت به خرداد ۱۴۰۰. یعنی قیمت‌ها در این یک سال چقدر رشد کرده. این سه تا را داشته باشید تا برویم سراغ رکورد شکنی.
نمودار وسط چیزی است که خلقی را انگشت بر دهان گذاشته. حالا تورم کل که خیلی بالاست و فکر کنم بالاترین تورم ثبت شده در یک ماه، بعد از انقلاب است. اما در همان نمودار بخش وسطی را ببینید! تورم خوراکی‌ها ۲۵ درصد بوده! خیلی بالاست! برای این که درک کنید چقدر بالاست عرض کنم که اگر به فرض یک سال این وضعیت برقرار باشد قیمت‌ها ۱۵ برابر می‌شود! البته فرض محتملی نیست اما تا حدودی عمق فاجعه را نشان می‌دهد. این که چرا این طور شده و همچین عدد دهشتناکی ایجاد گشته می‌تواند محل گفتگو باشد! یک متهم اصلی این وضعیت حذف ارز ترجیحی است.
یک جمله هم در مورد نمودارهای صفحه‌ی بعد. تورم برای هر دهک! چرا؟ چرا تورم برای دهک‌های بالاتر، کمتر است؟ عمده دلیلش این است که سهم خوراکی در سبد دهک‌های بالاتر کمتر است. حالا اگر فرض کنیم این تورم ناشی از حذف ارز ترجیحی بوده، آیا می‌شود گفت دهک‌های پایین بیشترین آسیب را خورده‌اند؟ بر اساس این نمودار خیر! این نمودار می‌گوید که چند درصد مخارج بالا رفته. این که این چند درصد برابر با چند هزار تومان می‌شود را میزان مخارج هر دهک مشخص می‌کند. شاید اگر روزی سرمان به تنمان زیادی کرد در این مورد بیشتر نوشتیم!
