دور نوشت ها - علی تقی پور رینه

2021-12-14 15:23:18 تمدن چین و جذب نخبگان


چين يك ویژگی تمدنی بارز داشت و هنوزم داره،که اون رو از خیلی از تمدن‌های دیگه متمایز می‌کنه و باعث شده میانگین عمر سلسله‌های چینی از باقی تمدن‌ها بیشتر باشه،اون هم سیستم جذب نخبگان‌‌ش اه.

در هیچ تمدنی تا این حد برای جذب نخبگان برنامه نداشتن. انگار مثل یک گنج‌یاب همه استعداد‌ها رو کشف و جذب می‌کردند.از دورترین روستا‌ها، امپراتوری‌ها به طرق مختلف جوانان خوش‌حافظه و باهوش رو جذب دیوان‌سالاری می‌کردند.بعدها براش آزمون هم تعیین کردند که همه حق شرکت داشتند.

در خیلی از امپراتوری ها و تمدن‌های دیگه،طبقات پایین اجتماع فقط از مجاری نظامی و رشادت‌های جنگی این شانس رو پیدا می‌کردند که به مناسب بالا برسن،یا برحسب اتفاق مورد لطف یکی از خانواده‌های اعیان قرار می‌گرفتن مثل امیر‌کبیر.

تا پیش از قرن ۲۰ ام،حکومت در چین محترم بود چون به چشم نهاد نخبگان دیده میشد نه خانواده سلطنتی با فرایزدی.

فرمان‌برداری مردم چین از دولت‌ها،و نفرت ما ایرانیان از دولت،تبار تاریخی داره و ربطی به ژن و رنگ پوست نداره.


@dourneveshtha باز کردن / نظر دهید

2021-12-10 00:20:43 بی تفاوتی مردم و رسانه‌های تحقیر و انتقام

#علی‌_تقی‌پور

تقریبا اکثر رفقای داخل کشور می‌گن مردم اصلا حساسیتی به خیلی از تصمیمات مجلس و دولت ندارن،حتی مذاکرات برجام روهم مثل سابق دنبال نمی‌کنن،یک‌جور بی تفاوتی خطرناک و سردی بر فضا حاکمه.

اما در اون سمت ماجرا می‌بینی مثلا حرف‌های مضحک برخی مسئولین و ائمه جمعه کلی توجه جلب می‌کنه،حرف‌های که از فرط پرت بودن فقط میشه بهش خندید،حرف‌های که نسبت به اخباری که بهش توجه نمیشه خیلی هم تاثیری بر سرنوشت ما نداره.

پرسش اما اینجاست؛آیا بسته شدن فضا سیاسی،و خروج بسیاری از فعالین و خبرنگاران از کشور، و جذب‌شون در شبکه‌ها و سایت‌ها مخالف ج ا، باعث نشده نوعی فرهنگ رسانه‌ای خاصی بر فضای ژورنالیسم ما حاکم بشه؟فرهنگی که بیشتر از نقد کارشناسانه تشنه تحقیر و انتقامه.

چند وقت پیش یکی از شبکه‌های ماهواره‌ای رو می‌دیدم، اکثر خبرها حول سوتی‌ها و حرف های مضحک روحانیون و مقاماتی می‌گشت که اصلا اعتبار سیاسی خاصی نداشتن.

نمی‌دونم چقدر دریافتم درسته،ولی احساسم اینه که ژورنالیسم ما به شدت فاسد شده و در کنار نامیدی و فضای سرد داخلی، ابتذال خاصی رو بر جامعه ما حاکم کرده.

مقصر اصلی قطعا حکومته، ولی این فضای رسانه‌ای اگر تدوام داشته باشه چیزی جز بازتولید ابتذال نداره.


@dourneveshtha باز کردن / نظر دهید

2021-12-09 11:15:35 افق‌های که دیگر بلند نیستند

#علی_تقی‌پور

دوستی که چند وقت پیش از ایران آمده بود نکته ظریفی را متذکر شد،گفت در ایران مسئولین نه میلی به مبارزه با فساد دارن نه اراده‌ای برای‌ ترسیم چشم‌انداز های بلند،بحران‌ها انقدر زیاد شده‌اند که هیچ کس به طرح‌های بلند مدت فکر نمی کند چرا که از فردای خود مطمئن نیست.

امروز پادکستی را به بهانه ۱۶ آذر گوش می‌کردم و برای اولین بار شنیدم که خیلی ها تن به مقاومت و فعالیت دانشجویی نمی‌دهند، چون در ذهن پروژه مهاجرت و رفتن دارند و دیگر ایران را جای برای ماندن نگاه نمی کنند تا میل به ساختن نهاد یا مقاومتی داشته باشند.

این مسئله غم انگیزی‌ست،چشم اندازه‌ها و افق‌های بلند بی‌بها شدند.

@dourneveshtha باز کردن / نظر دهید

2021-12-07 14:56:25 ‍ مدیریت جهادی ایرانی و تجربه شکست خورده چینی

#علی_تقی‌پور

یکی از مشابهت‌های مائو در شیوه مدیریت و اداره کشور،با شیوه مدیریت جهادی و بسیجی که اصولگرایان یا انقلابی‌های ایرانی بر روی آن تاکید می‌کنند، ناشی خاستگاه و به عبارت دیگر ناشی تجربه عملی و مثبت آنها از این شیوه مدیریتی در زمان جنگ است.

مائو بر اساس تجربه مدیریتی موفق در چندين سال جنگ داخلی، که در آن فرمانداران نظامی هر منطقه از اختیارات بالای برخوردار بودند و فقط تنها باید با مرکز هماهنگ می‌شدند. به این نتیجه رسیده بود برخلاف نظام متمرکز شوروی، الگوی موفق در اداره کشور چین، سیستمی‌ست که دست به تمرکززدایی بزند.

اما پروژه «جهش بزرگ رو به جلو»مائو، که بر اساس اختیارات ویژه به دولت‌های محلی طراحی شده بود به شدت با شکست مواجه شد.

پرسشی که بعدها مورد مطالعه قرار گرفت این بود چرا تمرکززدایی به سبک مائو که برآمده از تجربه موفق جنگی او بود به شکست منجر شد؟چرا خلاقیت‌ها با اهدای آزادی عمل بیشتر به مسئولان محلی افزایش نیافت؟چرا کاهش بروکراسی اداری نتیجه مثبتی نداشت؟

یکی از دلایل شکست این شیوه مدیریتی،ناشی از تفاوت پیامد شکست‌ها برای مسئولان یا مجریان آن بود.در زمان جنگ اشتباهات جدی فرمانده‌هان نظامی پیامد مستقیم و مرگ‌باری برای آنها داشت، ولی در دوران اجرای پروژه «جهش بزرگ رو به جلو»،به دلیل سرکوب‌های سیاسی و قطع جریان آزاد اطلاعات، پیامد شکست‌ها تنها بر مردم عادی تحمیل می‌شد و مسئولان با گزارش‌های کذب به مرکز و کسب رضایت از مقامات پکن می‌توانستند از زیر پیامدهای شکست شانه‌خالی کنند.

شکست‌ها اقتصادی بر خلاف شکست‌های جنگی هیچ تبعات مستقیمی بر روی مسئولان و مقامات نداشت و همین مسئله باعث شده بود مدیریت جنگی دوران انقلاب به هیچ وجه در دوران صلاح نتایج یکسان نداشته باشد.

با کمی تساهل، این نقد به بسیاری از مدیران مدعی مدیریت جهادی و انقلابی امروز هم وارد است که برخلاف فرماندهان بسیجی دوران جنگ،تبعات مستقیم شکست‌ها دیگر متوجه آنها نیست و با سانسور و سرکوب و امار کذب در صدد کاهش آسیب های آن به خود هستند در صورتی که مردم به‌طور مستقیم با پیامدها مواجه می‌شوند.

@dourneveshtha باز کردن / نظر دهید

2021-12-06 23:32:58 ‍ مهر برادری و روز دانشجو

#علی‌_تقی‌پور

نزدیک دو سال میشه که علی یونسی و امیرحسین مرادی در زندان هستن.هنوز به بند عمومی منتقل نشدن.دو سالی که پنج ماه‌ش زیر شدید‌ترین فشار‌های بازجوی گذشت.

امروز در مراسم «روزهای حقوق بشر» در گوتنبرگ سوئد،رضا،برادر علی رو دیدم.از شهر دیگه‌ای به گوتنبرگ اومده بود و غرفه‌ای اجاره کرده بود تا برای بازدید کنندگان از علی و باقی دانشجویان زندانی که حکم گرفته بودن صحبت کنه.

همه عکس‌ها و پوسترها رو خودش به تنهایی، به سبک پوستر‌های فعالیت دوران دانشجوی‌ش تهیه کرده بود و به شوخی می‌گفت از سن من گذشته،ولی چاره‌ای نیست.

می‌گفت نسبت به علی یه حس پدری دارم تا برادری؛وقتی از ایران بیرون اومدم،علی انقدر کوچیک بود که می‌بردمش میذاشتم باشگاه و سر کلاس، حالا اون دو سال اسیر اتاق‌های در بسته ۲۰۹ اه و من اینجام.

وکیل علی،مصطفی نیلی خودش امروز در همون بند اسیره.همون روزی که وکالت علی رو به عهده گرفت توصیه کرد شخص دیگه‌ای هم وکیل علی باشه چون احتمال میداد دیر یا زود خودش دوباره اسیر این استبداد بشه.

امیدوارم این کابوس برای رضا و خانواده‌اش خیلی زود تموم بشه و دوباره بردار کوچیک‌ش رو در آغوش بگیره.

فردا روز دانشجوست،گرچه دانشگاه بسته و ساکته، ولی عکس‌های روی دیوار غرفه حکایت ظلم‌های‌ست‌ که همچنان بر دانشجو و دانشگاه میره.

@dourneveshtha باز کردن / نظر دهید

2021-12-05 23:43:54 قدرت تهیج یا رهبری؟

#علی_تقی‌پور

یکی از رهبران جنبش دانشجویی چین در اعتراضات «میدان تیان‌آن‌من»،نقد جالبی به گذشته خودش داشت؛گفت ما گمان می‌کردیم چون تونستیم مردم رو تحریک و تشویق به اعتراض و شورش کنیم، پس رهبر اعتراضات هم ما هستیم، ولی واقعیت این بود که جز تحریک مردم با سخنان آتشین،هیچ قدرتی در کنترل و هدایت معترضان نداشتیم.


بنظرم این نکته مهمی‌ست.بسیاری، مخصوصا در خارج از کشور چون امکانات رسانه‌ای و آزادی تحریک مردم به اعتراض رو دارند، خیلی زود دچار توهم رهبری هم میشن.

جامعه ناراضی رو میشه با تحریک و تهیج به اعتراضات خیابانی کشوند، ولی نمیشه با تحریک، رهبری هم کرد.رهبری نیازمند سازمان‌دهی،گفتمان مقبول،نیروی‌های سرخط و آماده، و سال‌ها کار تشکیلاتی ست.

@dourneveshtha باز کردن / نظر دهید

2021-12-04 02:16:59 ‍ روزنامه‌نگاری در دهه بیست ایران و تبار یک زبان

"مرده شور این مملکت را ببرد،مرگ یکبار شیون یکبار،همه ما را تیرباران کنید"
تیتر سرمقاله روزنامه مرد امروز از محمد مسعود

علی تقی پور

امشب جلسه‌ای داشتیم با یکی از روزنامه‌نگاران،علی ملیحی عزیز، با موضوع "روزنامه‌نگاری در دهه بیست ایران"؛فاصله بین سال‌های 1320 تا 1332؛ دومین بهار مطبوعات ایران، اگر دوران مشروطه را بهار اول بدانیم.

بحث به تبارشناسی زبان خشونت و هتاکی در فضای سیاسی ایران کشیده شده،زبانی که شکلی از آن را امروزه در شبکه های مجازی و بخصوص توییتر شاهد هستیم،زبانی هیجانی،پرمخاطب،عامه فهم و ساده ساز.

محمد مسعود و روزنامه جنجالی‌اش "مرد امروز"، که از آن می توان بعنوان سرنمونه روزنامه‌نگاری دهه بیست نام برد،تیپ موفقی است از روزنامه‌نگارانی که این چنین زبانی را به خدمت گرفتند و به مدد آن به مخاطب وسیعی دست پیدا کردند.

مسعود خود را "هوادار مردم"،"سخن‌گوی جوانان بیکار و بی‌پول" و "ضد طبقه حاکم دزد و غارت‌گر" می دانست.او خود را افشاگر اسرار سلطنت و دزدها، و طرفدار انقلاب محرومین علیه طبقه حاکم معرفی می کرد.انقلابی‌ای که همه گروه‌های سیاسی مخالف را یا اپوزیسیون شکست خورده می‌خواند یا وابسته، و با تبیین عرصه سیاست ایران به دوقطبی که یک طرف آن حاکمان مزدور و احزاب وابسته ایستاده‌اند و طرف دیگر آن مردم مظلوم، خود را در طرف مردم و یگانه صدای واقعی آنها برمی شمرد.

سبک مسعود آن چنان گیرا و دل پسند بود که در عصر روزنامه سیاست‌مداران دهه بیست، دکتر فاطمی نیز او را الگوی موفق روزنامه‌نگاری می‌دانست.

لحن عامیانه سرمقاله ها، در کنار زبان دشنام‌گونه‌ مسعود، روزنامه "مرد امروز" را به پرتیراژترین روزنامه دهه بیست ایران تبدیل کرد.مسعود خود به تاثیر فحاشی و هتاکی‌هایش در کسب این محبوبیت آگاهی داشت و در پاسخ در خواست دوستی که از او خواسته بود پیش از انتشار سرمقاله‌ها،فحش‌ها و هتاکی‌های آن را ویرایش و حذف کند گفته بود، یکبار این کار را آزمودم و از شمار مخاطبانم کاسته شد.

"حکومت حمال‌ها"،"ایران بهشت جنایتکاران است"،"دولت همیشه در ایران دشمن ملت بوده است"،"ای کاش رضاشاه برگردد"،"گلوله از نان شب برای ما واجب‌تر است"،"ای بر پدر مشروطه لعنت،ما هوادار استبدادیم" نمونه های است از تیترهای این روزنامه پر مخاطب، که سردبیرش نه الگویی برای انقلاب داشت نه راهبردی برای اصلاح، و تنها مروج شکلی از آنارشیسم بود.

پرسشی که در خلال این خوانش تاریخی شکل گرفت که مستلزم بحث و تامل وهمفکری بیشتر است این است که، چرا و به چه دلیل این سبک از زبان خشن و هتاک، و این نگاه های انارشیستی، هربار که در فضای مطبوعات ایران دریچه‌ای از ازادی گشوده می شود، یا اکنون در فضای مجازی که آزادی نسبی‌ای برای بیان نظر حاکم است، این چنین پرمخاطب و محبوب می شود و علی‌رغم تجربه های تاریخی‌ای که مواید آسیب‌های این نگاه های ساده ساز،لحن‌های عامیانه و دشنام‌گونه است، این سبک از طرف سیاست مداران و جامعه پس زده نمی شود؟

اگرعمل ما محصول اندیشه ما، و اندیشه ما در حصار و متاثر از زبان ما است، آیا نباید تاریخ معاصر خود را این بار از دریچه نقد زبان سیاست مدارن بازخوانی کنیم و بر علل شکست‌های خود بازاندیشی کنیم؟

@dourneveshtha باز کردن / نظر دهید

2021-11-25 10:47:19 رمان گاه ناچیزی مرگ از محمد حسن علوان

علی تقی پور

«وقتی حاکم فاسد شود، فساد، عادت عموم مردم میشود و زمانی که دود فساد شهر را فراگیرد دیگر مجالی برای ورود هوای پاک پیدا نخواهد شد حتی به زاویه ی خانقاه ها. انگاه رزق، تنگ می اید و امید از چنگ میرود و مردم، هرکار بد خود را به بهانه جبر و تقدیر توجیه می کنند»

دو هفته پیش، جستجو کردم تا ببینم از ادبیات جهان عرب چه رمانی در فارسی ترجمه شده.از بین کتاب‌های موجود به این کتاب رسیدم، «گاه ناچیزی مرگ» از محمد حسن علوان، رمان نویس عربستانی.

اول هیچ حس مثبتی به کتاب نداشتم، ولی چون می‌خواستم از ادبیات عرب چیزی بخوانم شروع به خواندن کردم. از همان فصل اول از کتاب خوشم امد و راستش غافلگیر شدم.

علوان زندگی محی‌الدین عربی را به زیبایی در قالب رمان درآورده و شرح زمانه و عشق‌ و احوالات او را به تصویر کشیده.رمانی متفاوت از زندگینامه‌نویسی‌های خشک و بی‌روح مرسوم.

بعد از پايان كتاب، در مورد نویسنده جستجوى در نت كردم، دیدم دغدغه «نفرت» در فرهنگ را دارد و دنبال راهی‌ست برای ارتباطات بیشتر انسان‌ها باهم، تا بر این عنصر نامطلوب فرهنگ غلبه پیدا کنند:«امروزه “نفرت” پدیده‌ای فرهنگی است که پیش‌ از این چنین فراگیر نبوده است. امروز باید به این بیندیشیم که چگونه می‌توانیم با همدیگر بیشتر ارتباط برقرار کنیم؟»

باعث خوشحالی‌ است اگر مترجمین ما از جهان شرق و همسایگان ما بیشتر ترجمه کنند، شاید این شناخت ها بر نفرتی که دولت‌ها می‌سازنند غلبه پیدا کند.

@dourneveshtha باز کردن / نظر دهید

2021-11-23 15:24:26 سیاست،رفقات و دشمنی

#علی‌_تقی‌پور

وقتی با دوستی که برای دوره‌ای با ما هم‌فکر و هم عقیده بوده، اختلاف نظر سیاسی پیدا می‌کنیم و بعضا در دو جبهه مخالف قرار می‌گیریم. از آن جهت که آن هم‌نظری‌ سابق، که خود علت اولیه شکل‌گیری دوستی یا حفظ آن بوده است دیگر در میانه نیست.خلاء این میانجی از دست رفته را نه بی‌تفا‌وتی، که نفرت و دشمنی‌ست که پر می‌کند، چرا که از دوستی و رفقات ما،به مثابه نوعی دارایی و سرمایه ما، چیزی کاسته شده.

وقتی قصد این را داریم که شعار «زنده باد مخالف من» را پاس بداریم،یا دیگری را در آن صورتی که هست به رسمیت بشناسیم، این کار را با غریبه ناآشنا راحت‌تر انجام می‌دهیم تا رفیق سابق.

در این سالها بسیار دیده‌ام دوستانی که بعد از ظهور اختلاف سیاسی،چنان دشمن‌ شدند که گویی از روز اول دوستی‌ای بین‌شان نبوده و همه آن روزها در کمین یک همچنین روزی نشسته‌اند تا ضربه را ‌کاری‌تر بزنند و ناگفته‌ها را افشا کنند و پیوندها را پاره، مانند اسیری که بند زنجیر‌هایش را پاره می‌کند.


واقعیت این است که خسران سرمایه‌های از دست رفته رفقات را، با تیغ انتقام و دشمنی نمی‌توان جبران کرد، یا باید بر این خسران لبخند زد یا صبوری کرد.

@dourneveshtha باز کردن / نظر دهید

2021-11-22 01:56:10 چرا آمریکا در مقابل کشتار میدان تیان‌آن‌من سکوت کرد

#علی‌_تقی‌پور


وقتی سرکوب میدان «تیان‌آن‌من» اتفاق افتاد،آمریکا بعنوان حکومتی مخالف کمونیسم و مدافع لیبرال دموکراسی در جهان در مقابل دو راهی سختی قرار گرفت،یا باید رابطه با متحد خود علیه شوروی را کنار می‌گذاشت یا سکوت می‌کرد.

نکته مهم در استدلال مشاوران امنیت ملی آمریکا، که فقط معتقد به یک تذکر و توصیه به مقامات چینی بودند، متکی به خوانشی داشت که از تجربه تاریخی دو قرن اخیر چین داشتند.

در چین هربار که اصلاح‌گرایان و لیبرال‌ها به قصد اصلاح کشور، دست به قیام زده‌ بودند و ساختار سیاسی را متزلزل کردند، نتیجه‌ای جز فروپاشی، جنگ داخلی و در نهایت حذف خود لیبرال‌ها و اصلاح‌گرایان، و تقویت قدرت جنگ طلبان و نظامیان نداشته است و در این شرایط همیشه همسایه قدرتمند آنها، روسیه بوده که بیشترین سود را برده.

این خوانش تاریخی آمریکایی‌ها را مجاب کرد که برای تحمیل ارزش‌های حقوق بشری و تغییر ساختار سیاسی کشوری مثل چین،از هیچ آشفتگی سیاسی که منجر به فروپاشی ساختار شود حمایت نکنند و تنها از رفورم‌ها سیاسی خود ساختار حمایت کنند.

@dourneveshtha باز کردن / نظر دهید