جستارهای ابوالفضل خطیبی

2022-08-19 13:46:14 هشتاد و دومین محفل ماهانۀ میراث مکتوب (مرداد 1401)

mirasmaktoob.ir/fa/news/12849

@dr_khatibi_abolfazl باز کردن / نظر دهید

2022-08-19 13:46:02 باز کردن / نظر دهید

2022-08-11 10:03:06 جبر و اختیار در شاهنامه
تلاقی پروردگار با زمانه

ابوالفضل خطیبی

از سلسه نشست های علمی دانشگاه ادیان
چهارشنبه ۱۹ مرداد ۱۴۰۱
@dr_khatibi_abolfazl باز کردن / نظر دهید

2022-08-11 06:36:08 اخوانیۀ رودلف ماتسوخ برای خانلری: یادی از پدر و دختر ایرا‌شناس

رودلف ماتسوخ (Rudolf Macuch: 1919-1993) ایران‌شناسِ اهل اسلواکی بود. در دهۀ 1320، زنده‌یاد دکتر خانلری، طرحی را در دانشگاه تهران به تصویب رساند که بر اساس آن دانشجوان خارجی برای تحصیلاتِ عالی یا تکمیلِ پژوهش‌های خود در رشتۀ زبان و ادبیات فارسی به آن دانشگاه دعوت می‌شدند. رودلف ماتسوخ، همراه با ژیلبر لازار، ریچاردفرای و نذیر احمد و دیگران در زمرۀ نخستین کسانی بود که به ایران آمد و در 1324 به مقام استادی دانشگاه رسید. رودلف ماتسوخ بیشتر به دین‌پژوهی، تاریخ‌نگاری و زبانشناسی زبان‌های سامی علاقه داشت و آثار متعددی در این حوزه‌ها نوشت. منِ بنده در زمانی که در دورۀ کارشناسی ارشد فرهنگ و زبان‌های باستانی تحصیل می‌کرد، مانند بیشترِ دانشجویان سال اوّلی، جستار مفصل او را در باب هزوارش‌های آرامی (زبان آرامی در دورۀ هخامنشی) چند بار خواندم. دختر رودلف، ماریا (تولد: 1950) در آلمان زبان‌های باستانی ایران را خواند و آثار ارزشمند او که عمدتاً دربارۀ متون پهلوی حقوقی دورۀ ساسانی است، تأثیر به‌سزایی در پیشبردِ مطالعات ایران باستان داشته است. یکی از آثار محققانۀ او تحقیق و ترجمۀ متن پهلوی مادَیانِ هَزار دادِستان است. ماریا، سال‌‌ها در دانشگاه آزاد برلین تدریس کرد و مدیر بخش ایران‌شناسی آن دانشگاه بود و در 2015 بازنشسته شد.
پروفسور ماریا ماتسوخ را بانویی شزیف و بزرگوار و بسیار خوش‌قلب یافتم. سال‌ها پیش، پس از اتمام دورۀ کارشناسی ارشد، با ماریا تماس گرفتم و از او خواستم دورۀ دکتری را زیرِ نظر او در آن دانشگاه بگذرانم. ماریا درخواست مرا مهربانانه پذیرفت و پس از آنکه پروپزالِ دکتری را برای او فرستادم، موضوع رساله برایش جالب آمد و با حوصلۀ تمام، سطر به سطرِ آن را خواند و ویراست، اما شوربختانه در آخرین مراحل سفرِ من به آلمان، مشکلی ناخواسته پیش آمد و سفر لغو شد و به‌رغم در دست داشتن ویزا و پذیرش دانشگاه، دیگر هیچگاه نتوانستم به آلمان بروم. باری، دوست نازنینم بابک، مرا از متن اخوانیه‌ای آگاه کرد که رودلف ماتسوخ برای خانلری سروده بود و در اینجا عکسی از متن اصلی این اخوانیۀ جالب را به قلم خودِ زنده‌یاد ماتسوخ می‌گذارم.
برداشت از صفحه فیس بوک ابوالفضل خطیبی

@dr_khatibi_abolfazl باز کردن / نظر دهید

2022-08-11 06:35:54 @dr_khatibi_abolfazl باز کردن / نظر دهید

2022-08-10 11:53:31 موضوع سخنرانی :
جبر و اختیار در شاهنامه
تلاقی پروردگار با زمانه

چهارشنبه ۱۹ مرداد ۱۴۰۱ ساعت ۱۷

لینک ورود به جلسه:
https://b2n.ir/b47495
رمز: 22

@dr_khatibi_abolfazl باز کردن / نظر دهید

2022-08-04 10:25:47 ابوالفضل خطیبی
« شاهنامه و فرهنگ‌نویسی فارسی»، فرهنگ‌نویسی، ویژه‌نامه نامه فرهنگستان،دوره دوم، شماره دوم، مهر 1388، ص 40-63.
@dr_khatibi_abolfazl باز کردن / نظر دهید

2022-07-31 21:48:53 نظم از کجا، شعر از کجا؟
ابوالفضل خطیبی
@dr_khatibi_abolfazl باز کردن / نظر دهید

2022-07-31 21:48:53 تصویر: برگی از خاوران‌نامۀ ابن حسام خوسفی (سرایش: 830ق). فردوسی در هیئت پیرمردی سپید‌موی در میان تصویر و دخترکان فضول هم طبق معمول، از پنجره‌های طبقۀ دوم، میهمانشان را نظاره می‌کنند.
@dr_khatibi_abolfazl باز کردن / نظر دهید

2022-07-23 21:03:12 به یاد دوست
نميرد كسي‌ كو رُوان پَروَرَد (فردوسی)
دیروز مقارن بود با شانزدهمین سال پرواز زودهنگام دانشمند فرهیخته، باستان‌شناس، تاریخ‌دان و شاهنامه‌شناس برجستۀ ایران، زنده‌یاد استاد علیرضا شاپورشهبازی (13شهريور 1321ـ24تيرماه 1385). بارها گفته‌ام تک‌نگاری او با عنوانِ زندگی‌نامۀ تحلیلی فردوسی (ترجمۀ هایده مشایخ، هرمس، 1390)، بعد از حماسۀ ملی ایرانِ نولدکه، یکی از بهترین آثار دربارۀ فردوسی و شاهنامه است و به دوستان نازنینی که این کتاب را نخوانده‌اند، توصیه می‌کنم حتماً بخوانند. باری به یاد دوست نازنیم که چه زود غولِ بی‌رحمِ سرطان در مبارزه‌ای نابرابر، چنگ بر گلویش نهاد و او را از ما درربود، بخشی از دیباچۀ همین کتاب را برایتان نقل می‌کنم که در آن با لحنی صمیمی از آشنایی خود با شاهنامه در دوران کودکی سخن می‌گوید. همین بخش کوتاه راهنمایی است برای همۀ ایرانیان که نوباوگان خود را از همان دوران کودکی با شناسنامۀ ملی ایرانیان آشنا سازند تا در بزرگ‌سالی به ایرانشهر عزیز به عنوان کشوری واحد مهر بورزند و برای حفظِ یکپارچگی و وحدتِ آن بکوشند:
«از فردوسی و شاهنامه در خانوادۀ ما همواره با احترام یاد می‌شد و در کودکی تمام داستان‌های مربوط به رستم و کیخسرو را باور می‌کردم که پسرعمویم محمود، که خود واقعاً جوانی رستم-صولت بود، برایم از شاهنامه می‌خواند یا داستانهای آن را از زبان خودش بازگو می‌کرد. پدرم حاجی ابراهیم درک عمیق‌تری از افکار و دستاوردهای فردوسی به من داد. بین سنین سیزده تا نوزده سالگی هرشب قطعه‌ای از شاهنامه را برایش می‌خواندم و او با محبت‌های فراوان اشتباه‌های مرا اصلاح می کرد... به این ترتیب من و پدرم دو بار تمام کتاب را خواندیم و در پایان دور دوم، شاهنامه همدم، راهنما و یگانه منبع خوشی من شده بود».
در پایان شایسته است ترجمۀ نوشتۀ کوتاه دانشگاه اُرگُن شرقی را هم که پس از درگذشت همکارشان در در سایتِ آن دانشگاه نوشتند بیاورم:
«پروفسور شهبازي انساني فداكار بود و همه توان خود را وقف مهمترين علايق زندگاني‌اش، يعني خانواده، كشور و تحقيقات علمي‌اش كرد. او افزون بر هوش سرشار، به داشتن اراده‌اي استوار، اخلاقيات نيكو، شوخ‌طبعيِ دوست‌داشتني، دلسوزي و گشاده‌دستي بلندآوازه بود. او جنتلمني واقعي بود».
روانش به مینو باد! ایدون باد!
برداشت از صفحه فیس‌بوک


@dr_khatibi_abolfazl باز کردن / نظر دهید