اكونوميست فارسی

2022-05-18 13:07:12 می‌گویند حالا چرا؟

سعید لیلاز اقتصاددان
　
درخصوص اصل ماجراي اصلاح قيمت‌ها هيچکس حرفي ندارد و فقط مي‌گويند حالا چرا؟ پاسخ اين است که اين کار را هرکس در هر مقطع ديگر هم انجام مي‌داد، مي‌توانست اين «حالا چرا» مطرح شود. توجه کنيم که موضوع گندم تبديل به مسئله امنيتي شده است. 70 درصد صادرکنندگان گندم جهان 5کشور هستند که روسيه و اخيرا هند اعلام کردند گندم صادر نمي‌کنند. اين درحالي است که در اسفندماه هشدار کمبود گندم را داده بودم. 70 درصد کل يارانه‌اي که دولت روحاني تابحال پرداخته به جيب دلالان رفته است و همان‌ها الان دارند عليه اين طرح پول خرج مي‌کنند.

يکي از مخالفان اين سخن، مي‌گفت نشانه‌اش اين است که قيمت ماکاروني بعد از آزادشدن سه برابر شد. پاسخ اين است که اتفاقا همين نشانه درستي سخن من است چون فاصله قيمت گندم يارانه‌اي با گندم آزاد 12 برابر بود و وقتي اين فاصله از بين رفت، فقط سه برابرش فشار وارد شد که نشان مي‌دهد مابقي را دلالان مي‌خوردند. بنابراين اولين استدلال اين است که مسئله امنيتي است. دوم اينکه 15 ميليون غيرايراني در اطراف مرزهاي ايران از يارانه گندم و داروي ايران استفاده مي‌کنند و همچنين پنج ميليون افغانستاني مقيم ايران.

حال سوال اين است که آيا اين يارانه‌ها را بايد به اين 20 ميليون نفر هم اختصاص دهيم؟ گفته مي‌شود که امسال بايد 22 ميليارد دلار فقط به واردات مواد خوراکي اختصاص مي‌داديم. درحالي که حتي اگر برجام را هم احيا شود، دولت چنين پولي ندارد. از طرفي 70 درصد ارز يارانه‌ها به جيب دلالان مي‌رفت و نه جيب مردم و مصرف کننده.

نشانه‌اش دو موضوع است: نخست اينکه مابه التفاوت ارز يارانه‌اي با آزاد 10 تا 12 برابر بود اما با حذف آن، قيمتش فقط دو تا سه برابر شد. نشانه دوم اينکه تورم مواد غذايي طي چهار سال گذشته که با ارز يارانه‌اي بوده، بيشتر از تورم بقيه متوسط کشور بوده و تقريبا 50 درصد از تورم بقيه بيشتر بوده است. گفته مي‌شود مردم قدرت خريد ندارند که سخن درستي است. اما پولي که دولت مي‌پردازد، مابه التفاوت قدرت خريد را جبران مي‌کند. از طرفي نابودي قدرت خريد به خاطر رشد نقدينگي و تورم است. به همين دليل تا جلوي تورم گرفته نشود، فايده ندارد و هر چند سال يکبار بايد دست به جراحي زد. واقعيت قضيه اين است که نرخ تورم از 50 درصد تا الان به 35 درصد رسيده است. درحقيقت به خاطر بحران اوکراين، صادرات نفت خام ايران افزايش پيدا کرده و قيمت صادرات هم بالا رفته است ولي در عين حال رشد نقدينگي هم به طرز اندکي درحال کاهش است. اصلا خوبي اقتصاد اين است که مي‌توان با عدد و رقم صحبت کرد. همان‌طور که سلامت ناقص از بي‌سلامتي بهتر است، اصلاحات ناقص هم از بي‌اصلاحي بهتر است. چرا به سود کشور و مردم حرف نزنيم؟

@economistfarsi
کانال اکونومیست فارسی باز کردن / نظر دهید

2022-05-18 10:30:43 ادامه افزایش قیمت مواد غذایی جهان در ماه‌های آینده

مدیرکل فائو با تشریح وضعیت امنیت غذایی جهانی در سایه جنگ اوکراین پیش‌بینی کرد قیمت مواد غذایی در جهان طی ماه‌های آینده روندی صعودی را طی کند.

چو دونگیو مدیرکل سازمان خواروبار و کشاورزی ملل متحد (فائو) طی سخنانی با موضوع «تأمین امنیت غذایی جهان در دوران بحران» گفت: بر اساس ارزیابی‌های انجام‌گرفته در سال ۲۰۲۱ حدود ۱۹۳ میلیون نفر مجموعاً در ۵۳ کشور جهان با "بحران" تأمین غذا یا بدتر از بحران مواجه بوده‌اند. ۵۷۰ هزار نفر از این افراد در وضعیت فاجعه‌بار غذایی قرار داشته و ۳۹.۲ میلیون نفر در ۳۶ کشور با وضعیت اضطراری غذایی مواجه بوده‌اند. همچنین ۱۳۳.۱ میلیون نفر در ۴۱ کشور دچار بحران غذایی بوده‌اند. ۲۳۶.۲ میلیون نفر نیز در ۴۱ کشور با استرس غذایی مواجه بوده‌اند.
حمله روسیه به اوکراین از سه جهت امنیت غذایی جهان را تهدید می‌کند. از یک جهت، شاهد اثرات مستقیم درگیری‌ها بر کشاورزی و تولید غذای جهان هستیم، از سوی دیگر این جنگ بر فاکتورها و عوامل کلان تأثیر می‌گذارد و از جهت سوم، شاهد افزایش مخاطرات بشردوستانه هستیم.

وی به افزایش قیمت جهانی مواد غذایی اشاره کرد و افزود: چنانچه می‌دانیم روسیه و اوکراین بازیگران مهمی در بازار جهانی غلات هستند و جنگ بین دو کشور عامل مهمی در رشد قیمت‌های جهانی غذا بوده است به‌ویژه گندم، ذرت و دانه‌های روغنی. این افزایش در حالی رخ داده است که پس از کاهش شیوع کرونا نیز تقاضا برای این محصولات و هزینه‌های تولید آن‌ها افزایش یافته بود.

رکوردشکنی شاخص قیمت مواد غذایی فائو

شاخص قیمت مواد غذایی فائو در مارس سال ۲۰۲۲ به ۱۶۰ واحد رسیده است که بالاترین رقم این شاخص از سال معرفی آن یعنی از سال ۱۹۹۰ است. این شاخص البته در آوریل به ۱۵۸.۲ واحد کاهش یافت که نشان‌دهنده کاهش ۰.۸ درصدی نسبت به ماه مارس است. با این حال قیمت گندم در بازار جهانی همچنان رو به رشد است و انتظار می‌رود روند صعودی این غله مهم در ماه‌های آینده نیز ادامه پیدا کند.

ایران ۳۷ درصد گندم وارداتی خود را از روسیه و اوکراین تأمین کرد

بر اساس برآورد فائو در میان کشورهای جهان اریتره بیشترین وابستگی به گندم وارداتی از اوکراین و روسیه را دارد. این کشور ۱۰۰ درصد گندم وارداتی خود را از این دو کشور تأمین می‌کند. ارمنستان با ۹۹ درصد و مغولستان با ۹۸ درصد به ترتیب در رتبه‌های دوم و سوم از این نظر قرار دارند.

ایران نیز حدود ۳۷ درصد از گندم وارداتی خود در سال ۲۰۲۱ را از روسیه و اوکراین تأمین کرده است. روسیه در این بین سهم زیادی داشته است. از این ۳۷ درصد ۳۲ درصد از روسیه تأمین شده و ۵ درصد مربوط به بازار اوکراین بوده است. ایران از نظر وابستگی به گندم روسیه و اوکراین در جایگاه ۳۳ جهان قرار داشته است. یعنی ۳۲ کشور جهان بیشتر از ایران برای تأمین گندم وارداتی خود به روسیه و اوکراین متکی بوده‌اند.
برخی کشورها مثل ترکیه و مصر و همچنین تعدادی از کشورهای زیرصحرا مثل اریتره، سومالی، کنگو و نامیبیا وابستگی شدیدی به واردات گندم از خارج دارند. این کشورها باید به دنبال منابع جدید بگردند که کار مشکلی است و حداقل در شش ماه آینده دچار چالش خواهند بود.

وضعیت تجارت جهانی ذرت بدتر از گندم خواهد بود. پیش‌بینی می‌شود تجارت این محصول در سال جاری ۸ میلیون تن کاهش یابد. این در حالی است که قیمت ذرت صادراتی در ماه مارس به بالاترین رقم از سال ۱۹۹۰ رسیده است. صادرات ذرت اوکراین به طور ناگهانی متوقف شده است. انتظار می‌رود تولید امسال ذرت اوکراین هم کاهش یابد که این مسئله به همراه مختل شدن خطوط صادرات و افزایش هزینه‌های تولید بر قیمت‌های جهانی طی ماه‌های آینده خواهد دمید.

روسیه و اوکراین ۷۷ درصد روغن آفتابگردان دنیا را تأمین می‌کنند

روسیه و اوکراین سهم مهمتری در صادرات جهانی روغن آفتابگردان دارند. این دو کشور مجموعاً ۷۷ درصد صادرات جهانی روغن آفتابگردان در سال گذشته را به خود اختصاص دادند. سهم روسیه از این رقم ۴۷ درصد و اوکراین ۳۰ درصد بوده است.

مدیرکل فائو سپس به بحران کمبود کود شیمیایی در جهان اشاره کرد و گفت: قیمت این محصول در بازارهای جهانی افزایش شدید داشته و دسترسی کشاورزان به آن کاهش یافته است. کشورهای صادرکننده بزرگ غلاتی مثل برزیل، آرژانتین و بنگلادش از ۲۰ تا ۷۰ درصد به کودشیمیایی وارداتی از روسیه وابسته هستند. باید کود مورد نیاز تولیدکنندگان مهم غلات را تأمین کنیم تا مشکلی در تولید جهانی غلات ایجاد نشود.

دونگیو در پایان توصیه‌هایی را برای تداوم تولید غلات اوکراین مطرح کرد: تأمین نقدینگی و مواد اولیه لازم برای حفظ سطح تولید غلات و سبزیجات و سیب‌زمینی در اوکراین، حمایت از عملیات برداشت محصولات کشت‌شده در زمستان، و حمایت از زنجیره‌های عرضه مواد غذایی با کمک دولت‌ها و بخش خصوصی.

@economistfarsi
کانال اکونومیست فارسی باز کردن / نظر دهید

2022-05-18 08:38:13 تمایل به بی‌فرزندی تهرانی‌ها

بنا به اعلام مرکز پژوهش‌ها بیشترین تمایل به بی‌فرزندی در استان تهران، تک فرزندی در مازندران، دوفرزندی در اردبیل، سه فرزندی در قم، چهار فرزندی در سیستان و بلوچستان و یزد و درخصوص پنج فرزند و بیشتر، استان سیستان و بلوچستان وجود دارد و این نگرش‌ها به‌طور نسبی با رفتارهای باروری استانی مطابقت دارد.

با استناد به نظر‌سنجی انجام شده در مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران‌(ایسپا) ۱۲درصد پاسخگویان در پاسخ به این پرسش که چند فرزند برای یک خانواده مناسب است، نداشتن فرزند را مطلوب می‌دانند.

۷‌/ ‌۲۰ درصد یک فرزند، ۷‌/ ‌۳۲ درصد دو فرزند، ۱۶ درصد سه فرزند، ۶‌/ ‌۱۱ درصد چهار فرزند و ۶‌/ ‌۵ درصد پنج فرزند و بیشتر را برای یک خانواده مطلوب دانسته‌اند. ۴‌/ ‌۱ درصد نیز به این پرسش پاسخ نداده‌اند.

میانگین تعداد فرزندان مطلوب برای یک خانواده از نظر پاسخگویان، ۲۲‌/ ‌۲ فرزند است. همچنین میانگین تعداد فرزندان مطلوب از نظر مردان ۳۲‌/ ‌۲ فرزند و برای زنان ۱۲‌/ ‌۲ فرزند است. پاسخگویان متاهل ۳۳‌/ ‌۲ فرزند‌(تعداد فرزندان بیشتری را نسبت به مجردها ۹۶‌/ ‌۱ مطلوب می‌دانند./دنیای اقتصاد

@economistfarsi
کانال اکونومیست فارسی باز کردن / نظر دهید

2022-05-18 07:00:37 توسط انجمن مدیران صنایع اصفهان؛

همایش ملی مسیر صنایع پیشرو در خردادماه سال جاری برگزار می‌شود

تقدیر از مدیران پیشرو در صنایع داخلی کشور

انجمن مدیران صنایع اصفهان همایش ملی مسیر صنایع پیشرو را با حضور اقتصاددانان مطرح کشور به منظور ارزیابی، انتخاب و تقدیر از مدیران پیشرو در عرصه صنایع داخلی در ۲۲ و ۲۳ خردادماه سال جاری برگزار می‌کند.

@economistfarsi
کانال اکونومیست فارسی باز کردن / نظر دهید

2022-05-15 16:30:19 آمار بارندگی از ابتدای سال آبی تا 7 فروردین 1401

وضعیتی که ایران به آن دچار است، تنش‌های آبی است که ممکن است تبدیل به بحران شود. کشاورزی بالاترین مصرف آب را در ایران دارد. بیش از ۸۸ درصد آب تجدیدپذیر کشور برای شرب و صنعت و کشاورزی مصرف می‌شود. مقامات هواشناسی هشدار می‌دهند؛ کشاورزی اگر با همین وضعیت ادامه یابد، مجبور به تعطیلی خواهد شد.

@economistfarsi
کانال اکونومیست فارسی باز کردن / نظر دهید

2022-05-15 14:09:24 پیش‌بینی نرخ رشد اقتصادی کشورهای مستقل مشترک المنافع در سال ۲۰۲۲

@economistfarsi
کانال اکونومیست فارسی باز کردن / نظر دهید

2022-05-15 12:43:57 چهار عامل اثرگذار بر چشم‌انداز تورم

در این اینفوگرافیک به ۴ عامل تاثیرگذار در چشم‌انداز تورم که شامل افزایش شدید قیمت‌ها، عدم تعادل عرضه و تقاضا، عدم تعادل کالا و خدمات و محدود شدن عرضه کار است، پرداخته می‌شود.

پیش‌بینی می‏‌شود تورم جهان در سال ۲۰۲۲ به ۷.۴ درصد و تورم ایران نیز در این سال به ۳۲.۳ درصد برسد. در میان ۱۹۲ کشور مورد بررسی توسط صندوق بین‌المللی پول، ایران در رده ۹ام کشورهای با بالاترین نرخ تورم قرار گرفته است.

@economistfarsi
کانال اکونومیست فارسی باز کردن / نظر دهید

2022-05-15 09:43:16 چشم‌انداز کشورهای صادرکننده نفت

در این گزارش تلاش شده تا ضمن ارائه تصویری از وضعیت متغیرهای اقتصادی گروه کشورهای صادرکننده نفت منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا و آسیای مرکزی، به توصیه‌‏های مهم سیاستی صندوق بین‌المللی پول برای این منطقه نیز پرداخته شود.

متغیرهای ارائه‏ شده مربوط به بازه زمانی سال‏‌های ۲۰۰۰ الی ۲۰۱۸ (میانگین سالانه)، سال‌‏های ۲۰۱۹ الی ۲۰۲۱ به همراه پیش‌‏بینی دو سال ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳، شامل؛ رشد اقتصادی، رشد بخش نفتی و غیرنفتی، نرخ تورم، رشد نقدینگی، ذخایر ارزی، تراز حساب جاری، صادرات و واردات کالاها و خدمات، تولید و صادرات نفت خام و گاز طبیعی است./معاونت بررسی‌های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران

@economistfarsi
کانال اکونومیست فارسی باز کردن / نظر دهید

2022-05-14 12:05:46 چرخش مثبت فضای کسب‌و‌کار

ارزیابی ۲۵۴۶ فعال اقتصادی: فضای کسب‌وکار اندکی بهبود یافته است‌.

ارزیابی ۲۵۴۶فعال اقتصادی حاکی از اندکی بهبود در محیط کسب‌وکار زمستان ۱۴۰۰ است. بر اساس نتایج پایش ملی محیط کسب‌وکار، رقم شاخص ملی در زمستان سال گذشته ۸۳/ ۵ محاسبه شده که تا حدودی از وضعیت این شاخص نسبت به ارزیابی فصل قبل از آن، بهتر است. به نظر می‌رسد که کاهش آثار مخرب کرونا در بهبود فضای کسب‌وکار موثر بوده است.

@economistfarsi
کانال اکونومیست فارسی باز کردن / نظر دهید

2022-05-13 12:22:15 چرا روند نرخ ارز افزایشی خواهد بود؟

محمدرضا منجذب

در تحلیل و پاسخ به موضوع باید قوای عرضه و تقاضای ارز و عوامل موثر بر آن مورد بررسی و مداقه قرار گیرد. در اینصورت می‌توان موارد زیر را برشمرد:

نخست، احتیاط دولت و بانک مرکزی در تامین ارز مورد نیاز بازار: نخستین دلیل در بروز نوسانات مرتبط با نحوه عملکرد بانک مرکزی در مواجهه با بازار ارزی کشور است. واقع آن است که بانک مرکزی در نحوه تامین ارز مورد نیاز بازار، راه‌های ارایه آن و زمان ارایه ارزهای مورد نیاز عملکرد مناسبی از خود به ثبت نرسانده است. در واقع بانک مرکزی بیشتر در شمایل نهادی واکنشگر به مدیریت بازار ارز پرداخته است تا ساختاری که به دنبال کنش مناسب در مواجهه با بازار ارز باشد. مبتنی بر این رویکرد نخستین دلیل افزایش نرخ ارز و شاید مهم‌ترین دلیل آن نحوه مدیریت این بازار توسط بانک مرکزی است.

دوم؛ کاهش صادرات نفتی و غیرنفتی به دلیل تحریمها و تشدید روز بروز آن. گزاره دوم در خصوص مشکلات ارزی نیز مرتبط با عرضه ارز در داخل است. به هر حال شرایط پساکرونا، تحریم‌های اقتصادی و برخی مشکلات داخلی وضعیتی را ایجاد کرد که صادرات کشور در بخش‌های مختلف با کاهش روبه رو شد. در این شرایط بانک مرکزی هم در عرضه ارز مورد نیاز بازار، مدیریت مطلوبی از خود نشان نداد تا در نهایت بازار با کمبود ارز و پس از آن با افزایش نرخ ارز مواجه شود.

سوم؛ گشایش فعالیت‌های اقتصادی و افزایش تقاضای ارز برای تامین مواد اولیه برای تولید و ... در شرایطی که گشایش‌های اقتصادی برای هر اقتصادی می‌تواند خبر امیدبخشی باشد، اما این روند برای اقتصاد ایران منجر به افزایش تقاضاهای ارزی و متعاقب آن افزایش نرخ ارز شد. با توجه به اینکه بنگاه‌های اقتصادی برای افزایش دامنه‌های فعالیت خود احتیاج به تجهیزات و تکنولوژی‌های خاصی داشتند، این روند بر افزایش نرخ ارز افزود.

چهارم؛ تشدید تحریم‌های امریکا، که هم موجب کاهش درآمدهای ارزی شده و هم مشکل ورود ارز به داخل را ایجاد کرده است: نمونه عینی یک چنین مشکلاتی در بلوکه شدن میلیاردی دلار از دارایی‌های ارزی ایران در کره جنوبی، عراق و... نمایان شد. تحریم‌های امریکا باعث شد ایران نتواند از درآمدهای ارزی خود استفاده کند و این روند باعث افزایش نرخ ارز در کشورمان شد. این روند در نهایت اثرات عینی خود را در افزایش نرخ باقی گذاشت و باعث شد نرخ ارز صعودی شود.

پنجم؛ تامین کسری بودجه دولت با افزایش نرخ ارز: موضوع بعدی معادله کسری بودجه دولت است. کسری بودجه‌ای که یکی از عوامل اصلی تکانه‌های ارزی کشور بوده است. این روند کسری بودجه هر سال در زمان بررسی بودجه دوباره طرح می‌شود و در نهایت باعث استقراض از بانک مرکزی، چاپ پول توسط دولت، رشد نقدینگی، توسعه پایه پولی و... می‌شود.

ششم؛ گسترش شدید نقدینگی طی چند ماه اخیر و لذا کاهش ارزش ریال؛ یکی از تبعاتی عینی کسری بودجه و استقراض بانک مرکزی در رشد نقدینگی نمایان می‌شود. رشد نقدینگی هم بعد از بروز، باعث مشکلات فراوانی در اقتصاد کشور می‌شود و در نهایت ساختارهای پولی و مالی را با اخلال مواجه می‌کند. نتیجه عینی چنین روندی باعث افزایش نرخ ارز و متورم شدن ساختارهای پولی و مالی کشور می‌شود.

هفتم؛ کاهش شدید قیمت نفت؛ در نهایت عاملی که باعث افزایش نرخ ارز شده، کاهش قیمت و کاهش فروش نفت و بدنبال آن کاهش ورودی ارز به کشور است. این روند بعد از تحریم‌های اقتصادی و عدم امضای اف‌ای‌تی‌اف و... شرایط ارزی کشور را در وضعیت نامتقارنی قرار می‌دهد. نتیجه چنین وضعیتی در نهایت باعث افزایش نرخ ارز و بروز مشکلات اقتصادی و معیشتی فراوانی برای کشور خواهد شد.

هشتم، سایر موارد از جمله افزایش مقطعی تقاضا برای ارز، مانند فصل حجاج و ثبت نام حجاج برای تشرف به حج تمتع. افزایش تقاضای مهاجرت به خارج و خرید ملک در ترکیه و کشورهای دیگر. مهاجرت و دو تابعی شدن ایرانیان و برخی تولیدکنندگان بدلیل تنگناهای موجود در مبحث انتقال ارز و خرید مواد اولیه و واسطه ای، صادرات و واردات. مهاجرت نخبگان و غیر نخبگان به خارج بدلیل بیکاری و یا تنگناهای موجود در بازار کار داخلی، طولانی شدن مذاکرات برجام و تشدید انتظارات تورمی، نقدی کردن یارانه ها و شوک حذف ارز ترجیحی 4200 ای بر تورم و انتظارات، ارزانتر شدن واردات نسبت به کالاهای داخلی با قیمت متورم و .. با وجود تحریمها و شرایط موجود اقتصاد داخل بنظر می‌رسد افزایش تقاضا داخلی برای ارز روز به روز بدلایل بالا تشدید شده و خواهد شد. به غیر نفتی که تحریم است، صادرات ایران در سالهای اخیر با تحریمها تضعیف شده و نیز تورم و کاهش ارزش پول بطور مستمری موجب افزایش نرخ ارز در ماه‌ها و سالهای آتی خواهد شد.

@economistfarsi
کانال اکونومیست فارسی باز کردن / نظر دهید