2022-12-30 13:51:37
مرگ خودخواستۀ جوان فرهیخته و برومند، با شعار «زن، زندگی، آزادی» در تعارض بود؟ پایان‌دادن به زندگی، با زندگی در تضاد نیست؟ #کاوه_بهبهانی
«زندگی!» در آن شعار یعنی اشاره به اینکه شرایط زندگی، نادرخور است و این وضعِ نادرخور مسببان مشخصی دارد. زندگی باید درخورِ‌زیستن (livable) باشد تا بشود به آن گفت زندگی.
البته گاه می‌شود که کیفیت زندگی کسی آنقدر پایین و نادرخور است که مرگ را بر آن زندگی ترجیح می‌دهد. ولی زندگیِ این جوانِ تاریخ‌دان و زبان‌دانِ شهروند فرانسه، چنان‌که خودِ او به‌تصریح می‌گوید، چنین نبود. می‌گوید مشکل روان‌شناختی هم ندارد. پس گیرِ کار در کجاست؟
مسئله اینجاست که زندگیِ نیک (بهروزی) صرفاً امری فردی نیست. من نمی‌توانم شادکام و سعادتمند باشم وقتی تو، وقتی شما تلخ‌کام و ماتم‌زده‌اید. تلخ‌‌کامی ما انسان‌ها به زُکام می‌ماند و به دیگران سرایت می‌کند. بدبختی و خوشبختی مُسری‌اند. آزادی و شادکامی صرفاً اموری فردی نیستند.
چارلز دیکنز این را به بهترین شکل در رمان خانۀ متروک به تصویر می‌کشد. او با توصیفِ حال و روزِ کارگر فقیر و بیماری به نام تام، که همۀ سیاستمدارها از او سخن می‌گویند اما کسی در عمل به فکر وضع او نیست، می‌نویسد:
«تام انتقام خود را گرفت. حتی باد پیامبر او بود و در این تیرگی در خدمتِ او. قطره‌ای از خون آلودۀ تام نبود که عفونت و مرض را همه‌جا منتشر نکند» (فصل 46)
خودکشی محمدعزیز نوعی کنشگریِ سیاسی بود، با این پیام که زندگیِ بی‌کیفیت برای تو، زندگی بی‌کیفیت برای من است. ما اندام‌های یک کالبدیم. او رفت برای حسرت یک زندگی معمولی برای همه.
به من اگر بود به او می‌گفتم به ما تاریخ و زبان فرانسه یاد بدهد، که آموختن و آموزاندن برنده‌ترین سلاح برای ستیز با استبداد و تباهی است. که ستیز با خودکامگی ستیز با جهل و نادانی است و محتاج شکیبایی و صبوری بسیار. ماکس وِبِر بزرگ می‌گفت «سیاست یعنی رخنه‌کردنِ آرام و قدرتمند در دل صخره‌های سخت.»
«من او را ستایش می‌کنم با ذکر تذکاری: گفته‌اند او که نخستین‌بار گفت «شتک زده است به خورشید خونِ بسیاران» شاعر است و دیگرانی که چنین بگویند مُشتی پیرو! اما از این دست سیاست شاعرانه بیش مباد! فریدریش نیچه هشدار می‌داد که «در ستایش استثناء سخنی باید گفت، به‌شرط آنکه هرگز به قاعده بدل نشود.» (GS, II, 76)
راه چه دور و صعب و پیچاپیچ است. همرزمانت آرزو دارند که کاش کنارشان بودی. نامِ نیک‌ات ولی با آنهاست.
جامعه‌شناسی
@IRANSOCIOLOGY
1.6K viewsedited 10:51
ج
