مرکز آموزش تخصصی انجمن جامعه شناسی ایران

2022-05-09 10:24:42 مرکز آموزش تخصصی انجمن جامعه شناسی ایران:
تحلیل تطبیقی‌ـ‌تاریخی نهادهای دموکراتیک در ایران
نیما شجاعی

تحلیل تطبیقی‌ـ‌تاریخی یکی از روش‌های تحقیق مهم در جامعه‌شناسی تاریخی است که می‌توان از آن در بررسی موضوعات مرتبط با نهادها، تغییرات نهادی و دگرگونی‌های بزرگ استفاده کرد. در اینجا باید آگاه بود که «تاریخ» مهم است و گفتنی است که زمانی که نهادها و تغییرات نهادی موضوع پژوهش قرار می‌گیرند بایستی به تاریخ رجوع کرد و از منظری تاریخی و با توجه به اصل «وابستگی به مسیر طی شده» آن موضوعات را مورد بررسی قرار داد. اگرچه اندیشمندان بسیاری به‌عنوان تاریخ‌نگار در سده‌های گذشته، چنین بینشی را ترویج داده‌اند، اما، آنچه از اصل «بازگشت به تاریخ» در تحلیل تطبیقی‌ـ‌تاریخی مُراد می‌شود، حاصل تفوق دیدگاهی متفاوت و جدید در بررسی واقعیت‌های اجتماعی است.
روش تحلیل تطبیقی‌ـ‌تاریخی مبتنی بر هستی‌شناسی جدیدی از جهان اجتماعی شکل گرفته است که در گذشته و در دیگر روش‌ها وجود نداشته است. در نتیجه، بایستی اذعان داشت که این روش، عمر چندانی ندارد، و هم‌اکنون تنها دو سه دهه است که در نتیجه‌ی تلفیق روش‌های مختلف، متولد شده است. در دیدگاه‌های متأخرِ این روش، دوگانه‌ی فردگرایی و جمع‌گرایی از میان رفته است، و مطابق با پژوهش‌های منطبق با این روش، به‌جای آن دوگانه‌ها، بر لحظات محتمل ساختاری تأکید می‌شود، لحظاتی که در آن‌ها، انتخاب‌های کنشگران و میزان عاملیت ایشان می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در سیر رخدادهای آتی داشته باشد. مطابق با رویکردهای رایج در این روش کشورهای دارای دولت، معمولاً موارد مناسبی برای تحلیل تطبیقی‌ـ‌تاریخی هستند، که می‌توان در این‌ها حداقل چند موضوع را مورد بررسی قرار داد: انقلاب‌ها، سیاست‌های عمومی، خدمات و رفاه اجتماعی، رژیم‌های اقتدارگرا و دموکراتیک.
گفتنی است که با توجه به مبانی و مبادی موجود در تمامی دیدگاه‌های «مطالعات دموکراسی» که تأکید بر روش‌شناسی یکی اساسی‌ترین و محوری‌ترین بایسته‌های «نظام دانش» برآمده از آن‌ها برای نظریه‌پردازی و گام برداشتن در جهت دموکراتیزاسیون است، و با توجه به اهمیت و کاربست روزافزون روش تحلیل تطبیقی‌ـ‌تاریخی در پژوهش‌های اجتماعی مرتبط با موضوع «نهادهای دموکراتیک» در سطح جهان، ما نیز ضروری می‌دانیم که در پژوهش‌های خود، از چنین روش‌هایی بهره برده، و در مورد مسائل مختلف و مهم کشورمان به‌کار بندیم تا بتوانیم برای تحقق آن برنامه‌ریزی نماییم.
هدف از این دوره آشنایی با تحلیل تطبیقی‌ـ‌تاریخی، از منظر رویکرد و روش است. از این‌رو، در این کارگاه تلاش می‌شود تا به‌صورت مقدماتی رویکردها و روش‌های موجود در تحلیل تطبیقی‌ـ‌تاریخی آموزش داده شده، و در انتها دانشجویان به‌صورت نظری و عملی با کاربرد آن در موضوع نهادهای دموکراتیک در ایران آشنا گردند.

سرفصل‌ها
جلسه اول: آشنایی با جامعه‌شناسی تاریخی تحلیلی
جلسه دوم: روش‌شناسی تحلیل تطبیقی‌ـ‌تاریخی (CHA) و کاربرد آن در مورد ایران
جلسه سوم: تحلیل تطبیقی تاریخی نهادهای دموکراتیک در ایران: رویکردی نظری
جلسه چهارم: تحلیل تطبیقی تاریخی نهادهای دموکراتیک در ایران: رویکردی تجربی

منابع
اسکاچپول، تدا (1388). بینش و روش در جامعه‌شناسی تاریخی، ترجمه‌ی هاشم آقاجری، تهران: نشر مرکز.
اسکاچپول، تدا (1389). دولتها و انقلابهای اجتماعی، ترجمه‌ی مجید روئین‌تن، چاپ دوم، تهران: سروش.
ریگین، چارلز (1388). روش تطبیقی: فراسوی راهبردهای کمی و کیفی، ترجمه‌ی محمد فاضلی، تهران: نشر آگه.
ریگین، چارلز سی. (1394). بازطراحی بررسی اجتماعی: مجموعه‌های فازی و فراتر از آن، ترجمه‌ی خلیل میرزایی، هادی برغمدی و فرید ناهید، تهران: انتشارات فوژان.
عجم اوغلو، دارون و رابینسون، جیمز (1393). چرا ملت‌ها شکست می‌خورند: ریشه‌های قدرت، ثروت و فقر، ترجمه‌ی محسن میردامادی و محمدحسین نعیمی‌پور، تهران: روزنه.
فوران، جان (1391). مقاومت شکننده: تاریخ تحولات اجتماعی ایران از سال 1500 میلادی مطابق با 879 شمسی تا انقلاب، ترجمه احمد تدین، چاپ دوازدهم، تهران: خدمات فرهنگی رسا.
هانتینگتون، ساموئل (1392). موج سوم دموکراسی در پایان سدة بیستم، ترجمه‌ی احمد شهسا، چاپ پنجم، تهران: انتشارات روزنه.
Gill, Graeme (2000). Dynamics of Democratization, London: MacMillan Press LTD.
Kiser, Edgar and Hechter, Michael (1991). “The Role of General Theory in Comparative-Historical Sociology”, American Journal of Sociology, Vol. 97, No. 1. (Jul., 1991), pp. 1-30.
Lange, Matthew (2013). Comparative-Historical Methods, London: Sage Publication. باز کردن / نظر دهید

2022-05-07 19:46:22 @isa_ctc باز کردن / نظر دهید

2022-05-05 09:27:58 مسئلۀ کلیت: جزئی نگری و بن‌بست‌های فهم وضعیت
(بحثی در فلسفۀ روش و منطق غالب پژوهش اجتماعی در ایران)
آرش حیدری

اگر بخواهیم وجه تمایز قاطعی میان دانش محافظه کار و دانش انتقادی برقرار کنیم خواه ناخواه پای مفهوم کلیت (Totality) را باید به میان بکشیم. بطور کلی می‌توان ادعا کرد که دانش انتقادی به «کلیت» نظر دارد و دانش محافظه‌کار جزئی نگر است.
وجه ممیزۀ پوزیتیویسم لزوماً این برداشت رایج نیست که «کار پوزیتیویستی یعنی کار آماری». خصلت اصلیِ پوزیتیویسم جزئی‌نگری آن است. از این رو می‌توان درگیر در پژوهشی به اصطلاح کیفی بود اما چشم‌اندازی پوزیتیویستی داشت. پرداختن به جزء بدون فهم نسبت‌های امر جزئی با امر کلی به مجموعه‌ای از متون و دانش ها ختم می‌شود که درکی پاره پاره از جهان پیش روی ما می‌گذارند و لشکر متخصصان را به سوی حل کردن معضلات هر پارۀ مجزا روانه می‌کنند.
در روزگاری که فریاد تخصص‌گرایی گوش فلک را کر کرده است باید توجه داشت که بیش از تخصص‌گرایی نیاز به نوعی فهم کلیت داریم. در عرصۀ سیاست، فرهنگ، اقتصاد، هنر و... آنچه بیش از هرچیز مولد بحران است نه لزوماً فقدان تخصص‌گرایی که فقدان دیدی کلی از پدیده‌ها است. بحرانی که امروز پیش روی ما است تصویر متخصصانی است که بدون فهم کلیت تنها در حال کار تخصصی‌اند. حال این تخصص می‌خواهد در قلمرو علم باشد یا شبه علم چندان فرقی ندارد.
اقتصاددانی که بدون فهم کلیت اقتصاد و پیوندهایش با تاریخ، جغرافیا، اجتماع و سیاست تنها درگیر در شاخص‌های تخصصی خود است؛ روان‌شناسی که بدون فهم هستیِ اجتماعی انسان در کلیتش در حال تولید بسته‌های سلامت روان است؛ متخصص بهداشتی که بدون درک کلیت منطق جغرافیا، حرکت، طبقه، حمل و نقل و... در حال نوشتن پروتوکل بهداشتی است؛ معلم اخلاقی که بدون فهم کلیتِ حاکم بر زیست اجتماعی-فرهنگی معاصر در حال ارائه درس اخلاق است و... .
این تصویر کلی از وضعیتی است که ایران امروز را درگیر کرده است و صورت‌بندی‌های غالب اندیشه‌ای، سیاست‌گزارانه، زیبایی‌شناختی و ... نیز در تصویر کردن و فهم این کلیت عاجز به نظر می‌رسند. از این رو، مسئلۀ گفتار حاضر پرداختن به مسئلۀ کل و جزء و پرداختن به بحرانی است که در بطن فضای اندیشه در ایران امروز وجود دارد: بحرانِ فهم کلیت و مسئله‌مند کردنِ کلیتی که در اینجا و اکنون «ما». با مروری بر روندهای رایج پژوهش در بابا مساول و بحران‌ها و شیوه‌های رایج تصویر و فهم وضعیت تلاش خواهیم کرد مسئلۀ جزو و کل و نسبتش با پژوهش و فهم وضعیت را مورد بررسی قرار دهیم.
برخی از منابع اصلیِ دورۀ حاضر

لوکاچ، جورج(١٣٧٧). تاریخ و آگاهی طبقاتی. ترجمه محمد جعفر پوینده، تهران: تجربه.
مزاروش، ایستوان(١٣٨٧. مفهوم دیالکتیک از نظر لوکاچ. ترجمه اقبال طالقانی، تهران: نشرچشمه.
طبیعی، منصور؛ دلال رحمانی، محمد حسین (1395). مارکسیم به مثابۀ روش. روش‌شناسی علوم انسانی، سال 22، شمارۀ 88، 177-163.
Jay, M. (1984). Marxism and totality: The adventures of a concept from Lukács to Habermas. Univ of California Press.

Abazari, A. (2020). Hegel's Ontology of Power: The Structure of Social Domination in Capitalism. Cambridge University Press.

Jay, M. (1977). The concept of totality in Lukacs and Adorno. In Varieties of Marxism (pp. 147-174). Springer, Dordrecht.

Oakes, G. (1987). Max Weber and the Southwest Geman School: Remarks on the Genesis of the Concept of the Historical Individual. International Journal of Politics, Culture, and Society, 115-131

@isa_ctc باز کردن / نظر دهید

2022-05-05 09:25:58 @isa_ctc باز کردن / نظر دهید

2022-04-25 15:14:16 امروز دوشنبه ۵ اردیبهشت ماه ۱۴۰۱
جلسه دوم دوره " جامعه شناسی تاریخی ایران " با تدریس رحیم محمدی ساعت ۶ عصر برگزار می گردد.

شماره تماس جهت شرکت در دوره: ۰۹۳۳۷۹۹۲۷۵۹
@isa_ctc باز کردن / نظر دهید

2022-04-25 15:13:50 باز کردن / نظر دهید

2022-04-23 07:15:42 فراخوان ثبت‌‎نام دوره‌های تخصصی بهار 1401

مرکز آموزش‌ های تخصصی و جامعه محور انجمن جامعه شناسی ایران، دوره‌های آموزشی فلسفه و نظریه اجتماعی، نظریه‌ها و بینش‌های جامعه شناسی، روش‌ها و فنون پژوهش را در فصل بهار 1401 برگزار می‌کند.

برنامه این دوره ها را روی وب سایت انجمن جامعه شناسی ایران بخوانید.

yun.ir/npo5v

@isa_ctc
@iran_sociology
#مرکز_آموزش_تخصصی_انجمن_جامعه‌شناسی ایران باز کردن / نظر دهید

2022-04-20 18:10:05 طرح درس دوره spss

• مرور مبانی فلسفی جنبش روش شناختی کمی

• مرور مراحل اجرایی یک پژوهش کمی

• تشکیل فایل داده ها:
در برنامه SPSS قسمتی که داده ها (اطلاعات) گردآوری شده را وارد کرده و ویژگی آنها را تعریف می کنیم، فایل داده ها می نامیم. فایل داده ها شامل دو قسمت است:
1) داده نامه (Data View)؛
2) متغیرنامه (Variable View)؛
Name, Type, Width, Decimals, Label, Values, Missing, Columns, Align, Measure.

• نحوۀ تعریف متغیرها در نرم افزار
تعریف انواع پرسش های پرسشنامه در نرم افزار

• نحوۀ ورود داده ها (Entering Data).

• پردازش داده ها:
بعد از تشکیل فایل داده های تحقیق، به عبارتی تنظیم داده نامه و متغیر نامه، با پردازش داده ها آنها را برای محاسبات آماری آماده می کنیم. پردازش داده ها شامل:
1) خطایابی؛
2) تجدید طبقه بندی (کدگذاری مجدد Recode)؛
3) مقیاس سازی (Compute).

• معیارهای سنجش مقبولیت تحقیق:

-سنجش اعتبار ابزار اندازه گیری (Validity):
تحلیل عاملی، اعتبار همگرا-واگرا و ....
-سنجش قابلیت اعتماد ابزار اندازه گیری (Reliability):
آلفای کرونباخ، پایایی ترکیبی و .....

نحوه ارائه گزارش : گزارش توصیفی گزارش تحلیلی
گزارش توصیفی
مراحل گزارش توصیفی
• جداول توزیع فراوانی.
• نمودارها.
نمودار ستونی، نمودار ستونی سه بعدی، نمودار خطی، نمودار ناحیه ای، نمودار داریره ای، نمودار جعبه ای، نمودار ستونی خطا، نمودار هرم جمعیتی و ...
• شاخص های گرایش به مرکز (Measures of Tendency).
• شاخص های گرایش به پراکندگی (Measures of Dispersion).
• توصیف شکل توزیع داده ها:
 توزیع نرمال (طبیعی، Normal Distribution):
 روش های آزمون نرمال بودن توزیع داده ها:
 روش های عددی (Numerical)؛
 روشهای گرافیکی (Graphical).
 توزیع استاندارد (Standardized Distribution)؛
 توزیع متقارن (Symmetric) و نامتقارن (Asymmetric).

گزارش تحلیلی(استنباطی)
مرورآمار استنباطی
• برآورد:
1) برآورد آماره های یک متغیره؛
2) برآورد آماره های دو متغیره.
• آزمون فرضیه:
 مفهوم فرضیه؛
 فرضیه آماری (فرض صفر، فرض خلاف)؛
 خطای نوع اول و دوم؛
 درجه آزادی؛
 سطح معنی داری.

نحوه آزمون فرضیه تحقیق
• انتخاب آزمون آماری:
برای انتخاب آزمون آماری، دو عامل بیش از همه نقش دارند:
1) نوع فرضیه: فرضیه رابطه ای (همبستگی و علی)، فرضیه مقایسه ای (تفاوتی)
2) نوع داده ها: پارامتری و ناپارامتری.

• آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های رابطه ای (همبستگی):
- آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های رابطه ای (همبستگی) با داده های ناپارامتری:
 فی، گودمن کروسکال، کرامر، ضریب توافق، لاندا، ضریب نایقینی، اتا، کندال، اسپرمن، گاما، دی سامرز
- آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های رابطه ای (همبستگی) با داده های پارامتری:
 پیرسون

• آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های رابطه ای (علی):
- آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های رابطه ای (علی) با داده های ناپارامتری:
 آزمون خی دو
 رگرسیون لجستیک (رگرسیون لجستیک دو وجهی، رگرسیون لجستیک چند وجهی)
 رگرسیون ترتیبی

- آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های رابطه ای (علی) با داده های پارامتری:
 تحلیل رگرسیون (رگرسیون خطی دو متغیره، رگرسیون خطی چند متغیره،)
 تحلیل مسیر

• آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های مقایسه ای:
- آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های مقایسه ای با داده های ناپارامتری:
 آزمون های ناپارامتری برای یک گروه (آزمون دو جمله ای، خی دو تک متغیره و..)
 آزمون ناپارامتری برای دو گروه (آزمون یومن- وایت نی، مک نمار، ویل کاکسون و...)
 آزمون های ناپارامتری برای k گروه (آزمون میانه، کوکران و ...)

- آماره های مورد استفاده برای آزمون فرضیه های مقایسه ای با داده های پارامتری:
 آزمون های پارامتری برای یک گروه (آزمون T تک نمونه ای، T هتلینگ)
 آزمون های پارامتری برای دو گروه (آزمون T با دو نمونۀ مستقل، آزمون T با دو نمونۀ همبسته)
 آزمون پارامتری برای k گروه (ANOVA،UNANOVA، MANOVA، RMANOVA، ....)

@isa_ctc باز کردن / نظر دهید

2022-04-20 18:01:06 @isa_ctc باز کردن / نظر دهید

2022-04-18 11:34:33 دانش پژوهان گرامی
امروز دوشنبه ۲۹ فروردین ماه ۱۴۰۱
جلسه اول دوره " جامعه شناسی تاریخی ایران " با تدریس رحیم محمدی ساعت ۶ عصر آغاز می گردد.

شماره تماس جهت شرکت در دوره: ۰۹۳۳۷۹۹۲۷۵۹
@isa_ctc باز کردن / نظر دهید