ادامه توضیح مورد دوّم: در نظر بگیرید که دیگران هم مثل من هس | مصطفی ملکیان
ادامه
توضیح مورد دوّم: در نظر بگیرید که دیگران هم مثل من هستند. اگر در جهتی ضعیف‌اند شاید در جهات دیگری قوّت داشته باشند. #امام_علی(ع) می‌فرمودند: «آنچه بر خودتان گران آید بر دیگران بار نکنید». در عین این‌که هر انسانی سکوی پرشی دارد که می‌تواند از مجموعه نقاط قوّت و ضعف‌اش پرواز کند. امّا باید این پرواز را برای خودش در نظر بگیریم و آنها را در همان سکوی پرش در نظر بگیریم و بنابراین، در همان حد از آنها متوقع باشیم. کسی که هشت ساعت کار کرده است دیگر انتظار حوصله و.. از او نباید داشت. ما این نکته را در مورد خود، در می‌یابیم، امّا گمان می‌کنیم دیگران خستگی‌ناپذیرند. باید در نظر بگیریم که دیگران هم مثل ما هستند، همان نقاط قوّت و ضعف‌ها که در در من عکس‌العمل بر می‌انگیزد در دیگری هم همان عکس‌العمل را برمی‌انگیزد.
توضیح مورد سوّم: از جملۀ امام، این معنا بیشتر به ذهن ما می‌آید که همان‌طور که دوست نمی‌داری مثلاً دیگران به تو تهمت بزنند تو هم بر دیگران تهمت نبند. دوست نمی‌داری به تو دروغ بگویند یا گران بفروشند یا.. توهم دروغ مگو، گران مفروش و.. ما معمولاً این شق سوّم را در نظر می‌آوریم. البته این شق مهّم است اما نه به این قیمت که از آن دو مورد دیگر غفلت کنیم.
آخرین نکته: اگر بخواهیم این قاعدۀ زرین را عملی سازید در نخستین لحظات دچار مشکلاتی خواهید شد یعنی کار بسیار دشوار است. آن را نمی‌توان دست کم گرفت. امّا آنچه را تماماً نمی‌توان به دست آورد تماماً هم نباید از دست داد و ترک کرد. به فرمایش خود حضرت «حق سخت است» گمان نکنید جایی «حق آسان» می‌توانید به دست آورید. اگر فکر می‌کنید هست بروید به دست آورید امّا این‌طور نیست. «حق» دو خاصیّت دارد هم «سخت» است، هم «تلخ» است. آن‌که به حق عمل می‌کند نمی‌تواند مشهور شود. گمان نکنید اهل حق عامداً عالما از شهرت گریزان‌اند. نه، اصلاً به حق عمل کردن با شهرت سر ناسازگاری دارد. به حق عمل کردن شما را مشهور خاص و عام نمی‌کند. بخواهید مشهور شوید باید دست از عمل به حق بردارید.
امّا به تعبیر حضرت علی(ع) «هیچ‌وقت از این نوع غربت‌ها (غربت‌های ناشی از عمل کردن به حق) نهراسید که من فراوان کسانی را می‌شناسم که در زمین کسی آنها را نمی‌شناسد امّا در ملکوت همۀ آنها را می‌شناسند». امّا به این دلایل نمی‌توان دست از آن برداشت. حتی آنها که اخلاق لائیک دارند دیده‌اند که از این راه می‌توانند به سود سرشاری برسند. به نظر می‌رسد حتی اگر غایات قصوای معنوی را هم فراموش کنیم برای غایات قصوای دنیوی و مادّی خود هم خوب‌ست این اخلاقیات را داشته باشیم.
