معنای یک انقلاب چیست؟ ۱.در برخورد با انقلاب ها و جنبش های انق | رخداد تازه(مصطفی مهرآیین)
معنای یک انقلاب چیست؟
۱.در برخورد با انقلاب ها و جنبش های انقلابی معمولا با سئوال "چرا و چگونه" روبرو هستیم.در این نگاه، مهمترین علل شکل دهنده به یک انقلاب و فرآیند شکل گیری آن مورد توجه و بررسی قرار می گیرند.بااینحال، در کنار این رویکرد با رویکرد دیگری روبرو هستیم که به جای پرسش از چرایی و چگونگی جنبش های انقلابی،از "معنا" ی جنبش انقلابی نزد انقلابیون می پرسد و در پی آن است که نشان دهد انقلابیون در چارچوب کدام نظام معنایی به مجموعه کنش های انقلابی خود معنا می بخشند تا آنجا که آماده می شوند جان خود را در مسیر تحقق آن معنا قربانی کنند. ۲.این نوع نگاه را به بهترین شکل می توان در تحلیل های ماکس وبری و دورکیمی از انقلاب ها مشاهده کرد.وجه مشترک هر دوی این تحلیل ها آن است که به فرآیند انقلاب به عنوان منازعه میان دو نیروی "مقدس" و " نامقدس" نگاه می کنند.وبر سخن از رویارویی رهبر کاریزماتیک مقدس در مقابل نظام اقتدار نامقدس موجود می گوید؛دورکیم اما سخن از رویارویی امر مقدس "ملت" در برابر امر نامقدس "دولت" می گوید.برتری نظریه دورکیم در آن است که منازعه امر مقدس ملت و امر نامقدس دولت نیازمند رهبری سیاسی خاصی نیست،بلکه این فرآیندی است که همواره به هنگام به خطر افتادن انسجام ملی و روح یک ملت ممکن می شود،اگر چه نهادهای مدنی نقش عمده ای در تحقق آن دارند. ۳.بهرحال وجه مشترک نظریه وبر و دورکیم آن است که فرآیند انقلاب را فرآیندی می دانند که در آن نظام سیاسی موجود به عنوان یک امر نامقدس شر آفرین در ذهنیت یک جامعه و نظام معنایی حاکم بر جامعه انقلابی برساخت می شود و اصولا جامعه انقلابی به طور دائم نظام سیاسی موجود را به مثابه "شر" یا "امر نامقدس" در درون نظام معنایی خود بازآفرینی می کند و از آن روایت های شر آفرین می سازد.در این معنا،انقلاب زمانی ممکن می شود که نظام سیاسی موجود در ذهنیت جامعه تبدیل به "شر" می شود؛شری که باید از آن خلاصی یافت.به زبان دیگر، معنای انقلاب چیزی جز این نیست: از دست شر باید رها گردید. ۴.معنای جنبش انقلابی "زن،زندگی،آزادی" نیز چیزی جز "شر" و " نامقدس" دیدن نظام سیاسی موجود نیست.این معنا و برساخت دائم آن را می توان در تمامی شعارها و نمادها و سمبل های این جنبش یافت:برساخت نظام سیاسی موجود به مثابه ضحاک یا دزدی که وطن را دزدیده است یا موجودی که خون جوانان وطن را می ریزد یا خوراک آن خون جوانان وطن است چیزی جز برساخت این نظام به مثابه یک "شر" نیست.بنابراین،پرسش کلیدی هر وضعیت انقلابی از جمله وضعیت امروز ما چیزی جز آن نیست که "چگونه یک نظام سیاسی در ذهنیت مردم جامعه اش تبدیل به شر و امر نامقدسی می شود که باید از آن رهایی و خلاصی یافت؟"
